Nerwica depresyjna – przyczyny, objawy, leczenie nerwicy depresyjnej

Co to jest nerwica depresyjna?

Nerwica depresyjna jest terminem używanym dla określenia zaburzeń psychicznych, w których dominują objawy nerwicy, jednak dodatkowo na spektrum dolegliwości nakładają się symptomy charakterystyczne dla depresji.

Jako problem podstawowy uznawana jest jednak nerwica i to ona stanowi główny przedmiot leczenia. W formalnej klasyfikacji nerwica depresyjna lokowana jest między zaburzeniami lękowymi.

Chociaż często czyni się to w mowie potocznej, używanie określenia „choroba psychiczna” w odniesieniu do pacjentów cierpiących na nerwicę depresyjną jest niepoprawne, gdyż zachowania pacjentów cierpiących na tę dysfunkcję przeważnie mieszczą się w akceptowalnych społecznie granicach.

Dotknięte problemem osoby również zdają sobie sprawę z absurdalności prezentowanych symptomów, co oznacza, że ich osąd realizujący jest właściwy. Brak również patologii organicznej w ośrodkowym układzie mózgowym, co łącznie nie upoważnia do klasyfikowania objawów nerwicy depresyjnej jako choroby psychicznej w ścisłym tego słowa znaczeniu.

Czytaj również: Zaburzenia adaptacyjne – przyczyny, objawy, leczenie, renta

Jakie są przyczyny nerwicy depresyjnej?

Przyczyn nerwicy może być wiele. Najczęściej jednak problem dotyczy osób, u których pojawia się dysonans pomiędzy oczekiwaniami a możliwościami ich realizacji i pomiędzy osobistymi potrzebami a wymaganiami stawianymi przez otoczenie lub normy narzucane przez społeczeństwo.

W początkowym stadium człowiek stara się sprostać narzucanym mu wymaganiom, jednak jeśli nie jest w stanie, po pewnym czasie dochodzi do uświadomionego lub nieuświadomionego konfliktu wewnętrznego.

W niektórych przypadkach rozwój nerwicy może być spowodowany traumatycznymi przeżyciami, takimi jak uraz, udział w katastrofie albo molestowanie seksualne. Zwłaszcza silny związek pomiędzy zaburzeniami lękowymi i bolesnymi wspomnieniami (nawet nieuświadomionymi) zachodzi, jeśli miały one miejsce w dzieciństwie, na wczesnym etapie rozwoju.

Pewne znaczenie w rozwoju nerwicy depresyjnej mają też indywidualne właściwości psychiczne pacjenta, a wśród nich wydaje się, że największe znaczenie ma odporność na stres oraz prawidłowa gospodarka neurotransmiterów w mózgu.

Przeczytaj też: Rodzaje leków na nerwicę

Nerwica depresyjna – objawy

Objawy nerwicy depresyjnej można podzielić na objawy somatyczne oraz objawy psychiczne. Przeważnie pacjenci z nerwicą depresyjną zdają sobie sprawę, iż prezentowane przez nich dolegliwości związane z nadpobudliwością układu nerwowego czy natręctwami są nieuzasadnione. Nie są jednak w stanie ich wyhamować.

Powoduje to powstawanie błędnego koła, kiedy nadmierna mobilizacja układu nerwowego wywołuje stres i uczucie niepokoju, a te z kolei pobudzają wydzielanie neurotransmiterów nasilających pobudzenie i lęk.

Objawy nerwicy można podzielić na te dotyczące zaburzeń pracy organizmu i samego układu nerwowego. Do pierwszej grupy zaliczyć można:

• napięciowe bóle głowy;
• bóle narządów wewnętrznych pomimo braku patologii w badaniach obrazowych i czynnościowych;
• zaburzenia czucia skórnego lub wewnętrznego (jak mrowienia, parestezje, drętwienia);
• zaburzenia funkcjonowania narządów płciowych, obniżenie sprawności seksualnej, kłopoty z osiągnięciem wzwodu i erekcji u mężczyzn lub orgazmu u kobiet.

Sprawdź też: Nerwowość i rozdrażnienie – jak sobie radzić z objawami?

Objawy nerwicy dotyczące zaburzeń ośrodkowego układu nerwowego to m.in.:

• trudności z zasypianiem, koszmary senne lub bezsenność;
• uczucie zmęczenia i wyczerpania, ustępujące na krótko lub nieustępujące nawet po wypoczynku;
• labilność emocjonalna, agresja lub płaczliwość, zmienność nastroju;
• uczucie niepokoju, zaburzenia lękowe, czasem w postaci fobii (lęk przed określonymi sytuacjami/czynnikami);
• natrętne myśli, przymus wykonywania jakiejś czynności;
• zaburzenia pamięci, uwagi i koncentracji.

Czytaj również: Zespół stresu pourazowego (PTSD) – co to jest, przyczyny, objawy, leczenie

Nerwica depresyjna czy depresja nerwicowa – jak odróżnić?

Zasadniczo w obu chorobach spektrum prezentowanych dolegliwości jest podobne. Pacjenci klasyfikowani są do danej jednostki chorobowej w zależności od tego, które z zaburzeń wydają się dominujące.

I tak wśród objawów nerwicy depresyjnej na pierwszy plan wysuwają się symptomy ze strony układu nerwowego, a wśród nich lęk, niepokój, labilność emocjonalna.

Dodatkowo w przypadku nerwicy depresyjnej występują objawy charakterystyczne dla depresji:

• brak motywacji, myśli rezygnacyjne;
• anhedonia (niemożność odczuwania przyjemności);
• uczucie smutku, apatia;
• myśli nihilistyczne.

Przyczynowe leczenie nerwicy może pomóc również w łagodzeniu symptomów typowych dla depresji.

Natomiast w depresji nerwicowej główny problem stanowią objawy depresji i to one dominują w obrazie choroby. Z tego względu leczenie depresji może pomóc w łagodzeniu lęku oraz pozostałych objawów nerwicy.

Jak leczyć nerwicę depresyjną?

W leczeniu nerwicy depresyjnej największe znaczenie ma psychoterapia. W przypadkach łagodnych zaburzeń sama rozmowa z psychologiem może już mieć efekt terapeutyczny i pomagać pacjentowi w przerwaniu błędnego koła wzajemnego napędzania się zaburzeń somatycznych oraz emocjonalnych.

Stosuje się terapię poznawczo-behawioralną . Czasem w jej przebiegu pacjentom udaje się dotrzeć do źródła problemów w postaci nieuświadomionego dysonansu wewnętrznego czy ukrytych potrzeb.

Leki na nerwicę depresyjną to przeważnie inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny, rzadziej inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny lub trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne.

Istotne, aby leczyć nerwicę depresyjną poprzez przewlekłe przyjmowanie preparatów z grupy antydepresantów i nie podważać zaleceń lekarskich, nawet po ustąpieniu objawów. Tylko przewlekłe leczenie umożliwia uzyskanie trwałej remisji objawów depresji.

Doraźnie lęk może być łagodzony przez zastosowanie benzodiazepin . Nie powinno się ich przyjmować przewlekle, a jedynie w wyjątkowych sytuacjach, gdyż łatwo dochodzi do rozwoju tolerancji oraz zależności lekowej.

Czytaj również: Cyklotymia – objawy, przyczyny, test i leczenie afektywnego zaburzenia nastroju