Cyberprzemoc – co to jest, jak się przejawia, rodzaje, skutki, gdzie szukać pomocy?

Czym jest cyberprzemoc?

Cyberprzemoc to przemoc, która odbywa się z wykorzystaniem Internetu, komputerów, tabletów i telefonów komórkowych.

Najbardziej popularne formy cyberprzemocy to:

• publikowanie filmów/zdjęć, których celem jest ośmieszenie/poniżenie ofiary;
• publikowanie komentarzy i postów o ośmieszającej, poniżającej, często wulgarnej treści.

Najczęściej dotyka młodych użytkowników Internetu, ale nie oznacza to, że jej ofiarami nie mogą paść także osoby dorosłe.

Zdarza się, że nawet osoby z pierwszych stron gazet – politycy, aktorzy, piosenkarze – mierzą się z cyberprzemocą. Cyberprzemoc zawsze ma charakter intencjonalny.

Jaką formę może przybierać cyberprzemoc?

Ofiary cyberprzemocy zaznaczają, że najczęściej wymierzona w nie cyberprzemoc miała charakter słowny. To oznacza, że przybierała formę komentarzy publikowanych na portalach społecznościowych czy różnego rodzaju forach. Zdarza się, że cyberprzemoc to memy, których celem jest po prostu ośmieszenie ofiary.

Z pewnością każdy z nas chociaż raz słyszał o kompromitujących nagraniach publikowanych w Internecie – to także cyberprzemoc, którą bardzo często stosują nastolatkowie.

Jak wspomnieliśmy, najbardziej popularne formy cyberprzemocy to:

• publikowanie filmów/zdjęć, których celem jest ośmieszenie/poniżenie ofiary;
• publikowanie komentarzy i postów o ośmieszającej, poniżającej, często wulgarnej treści.

Bardzo często zapomina się, że cyberprzemoc to także wykluczenie ze społeczności internetowej. Co to oznacza w praktyce? Ofiara zostaje wyrzucona z grona znajomych czy z grupy, na przykład na Facebooku. Do tego dochodzi wysyłanie wiadomości – zarówno typu SMS, jak i tych w komunikatorach – o treści mogącej zastraszać, ośmieszać czy poniżać. Jak widać, wachlarz zachowań, które uznawane są za cyberprzemoc, jest naprawdę szeroki.

Co sprzyja cyberprzemocy?

Stosowanie cyberprzemocy jest coraz bardziej powszechne z kilku powodów. Przede wszystkim agresorzy mają poczucie, że są anonimowi. Przemocowe zachowania mogą być zaplanowane na spokojnie, co oznacza, że nie ma potrzeby reagowania „tu i teraz”. Do tego dochodzi możliwość działania w dowolnie wybranym czasie – sprawcy cyberprzemocy mogą działać w mediach społecznościowych w porze, kiedy szanse na to, że jak najszersza grupa osób zobaczy post, są największe. Co więcej, ofiara nie ma możliwości ucieczki. To właśnie dlatego skutki cyberprzemocy są często bardzo poważne. Zdarza się, że ofiary podejmują nawet próby samobójcze.

Do jakich konsekwencji może prowadzić cyberprzemoc?

Cyberprzemoc może wywoływać szereg negatywnych konsekwencji. Skutki cyberprzemocy to przede wszystkim doświadczanie silnych nieprzyjemnych emocji. Bez względu na jej rodzaje, cyberprzemoc wywołuje złość, strach, gniew. Typowe dla ofiar jest poczucie bezradności i gwałtowny spadek pewności siebie.

Obniżeniu ulega samoocena, pojawiają się problemy z koncentracją uwagi, co w przypadku dzieci i młodzieży może prowadzić do pogorszenia wyników w nauce.

Do tego często dochodzą myśli samobójcze, które mogą doprowadzić do podjęcia próby pozbawienia się życia. To właśnie dlatego tak ważne jest, aby reagować na wszelkie przejawy cyberprzemocy.

Co może świadczyć o tym, że dziecko jest ofiarą cyberprzemocy?

Bardzo ważne jest, aby rodzice, opiekunowie i nauczyciele nauczyli się rozpoznawać sygnały mogące świadczyć o tym, że dziecko jest ofiarą cyberprzemocy. Uporczywe nękanie innej osoby może sprawić, że zacznie ona unikać wychodzenia z domu.

Jeśli Twoje dziecko padło ofiarą cyberprzemocy, pamiętaj, że możecie szukać wsparcia i pomocy w różnych instytucjach. Wybrać możesz między innymi fundację Dajemy Dzieciom Siłę, która zajmuje przemocą i wykorzystaniem seksualnym dzieci.

Co grozi za cyberprzemoc?

Powszechne jest przekonanie, że za cyberprzemoc nie można ponieść kary. Poczucie anonimowości sprawia, że zdecydowanie łatwiej dopuszczać się cyberprzemocy na portalach społecznościowych niż w realnym świecie. Obowiązujące w Polsce prawo daje jednak możliwość ukarania sprawcy przemocy.

Do penalizowanych zachowań zalicza się między innymi:

• zniesławienie,
• stalking,
• naruszenie wizerunku,
• kradzież tożsamości,
• groźby.

Warto pamiętać, że jeśli dziecko stosuje cyberprzemoc, może odpowiadać za przestępstwo lub wykroczenie, które ofiara może zgłosić na policję. Niektóre przestępstwa zaliczane są do tych ściganych z urzędu – może być tak, że sprawca podlega karze pozbawienia wolności.

Cyberprzemoc nigdy nie powinna mieć miejsca. Zawsze mocno uderza w ofiarę, wywołując nierzadko uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, rodzi poważne konsekwencje także dla sprawcy. Dlatego cyberprzemoc nigdy nie powinna być tolerowana i akceptowana.

Jeśli Twoje dziecko czy ktoś z otoczenia dziecka jest ofiarą cyberprzemocy, pamiętaj, aby podjąć określone działania. Być może uratujesz w ten sposób życie osoby będącej ofiarą przemocy. Nie zapominaj, że cyberprzemoc może prowadzić do samobójstwa.