Hipoglikemia u noworodka – przyczyny, objawy, leczenie
Długotrwała hiperglikemia, czyli zwiększone stężenie glukozy we krwi, to główna przyczyna rozwoju przewlekłych powikłań cukrzycy. Prowadzi do wielu zaburzeń metabolizmu i uszkodzenia naczyń krwionośnych, zarówno tych o małym świetle (mikroangiopatii), jak i o średnim i dużym przekroju (makroangiopatia). Zaburza to zdecydowanie ukrwienie narządów, co skutkuje ich nieodwracalnym uszkodzeniem. Wśród przewlekłych powikłań cukrzycy należy wyróżnić:
Retinopatia cukrzycowa to powikłanie cukrzycy polegające na uszkodzeniu narządu wzroku. Z powodu długotrwałej hiperglikemii oraz nadciśnienia tętniczego dochodzi do uszkodzenia siatkówki oka, co w znacznym stopniu upośledza widzenie. Rozwój retinopatii jest wprost proporcjonalny do czasu trwania cukrzycy. Zależnie od stopnia zaawansowania stosuje się leczenie farmakologiczne, laseroterapię lub wirektomię. Nieleczona retinopatia cukrzycowa grozi ślepotą.
Nefropatia cukrzycowa to powikłanie cukrzycy powstałe z powodu uszkodzenia kłębuszków nerkowych. Zaburza to ich podstawowe funkcje, czyli filtrację krwi oraz eliminację z organizmu niepotrzebnych produktów przemiany materii. Prowadzi to do niewydolności nerek wskutek narastającego ich uszkodzenia. Początkowo dochodzi do wzrostu wydalania albumin (tzw. jawny białkomocz) z moczem, następnie dochodzi do rozwoju nadciśnienia tętniczego oraz wzrostu stężenia mocznika i kreatyniny we krwi. Najbardziej zaawansowana nefropatia cukrzycowa to powikłanie, które wymaga specjalistycznego leczenia – dializoterapii.
Neuropatia cukrzycowa to powikłanie cukrzycy dotyczące uszkodzenia nerwów obwodowych, które polega na zaburzeniu przewodzenia informacji zarówno czuciowych, jak i ruchowych wzdłuż włókien nerwowych. Najczęściej objawia się nie tylko dolegliwościami bólowymi, ale także charakterystycznym uczuciem palenia i pieczenia kończyn (głównie stóp i dłoni). Pacjenci z neuropatią cukrzycową są zagrożeni wystąpieniem tzw. stopy cukrzycowej – powikłania wieloletniej nieprawidłowo leczonej cukrzycy. Rozwijają się wówczas zmiany w obrębie kończyny dolnej na skutek nie tylko uszkodzenia zakończeń nerwowych, ale także na skutek narastającego niedotlenienia tkanek i zwiększonej lepkości krwi (powstających skrzepów). Często rozwija się wówczas martwica tkanek. Proces leczenia jest niezwykle skomplikowany, niekiedy pomimo starań konieczna jest amputacja palców, a nawet całej stopy.
Zaburzenia skórne to powikłanie cukrzycy wynikające z uszkodzenia małych naczyń krwionośnych w obrębie skóry. Najczęstsze zmiany skórne towarzyszące cukrzycy to zakażania bakteryjne oraz grzybicze, stwardnienia skóry czy zmiany pęcherzowe. Niekiedy ich wystąpienie wyprzedza postawienie rozpoznania cukrzycy, zwłaszcza z uwagi na fakt, że pojawiają się na etapie trwania hiperglikemii, która nie daje jeszcze innych niepokojących dla chorego objawów. U osoby chorej na cukrzycę skóra wykazuje nadmierną suchość, ma tendencję do zmniejszonego wydzielania potu oraz skłonność do łuszczenia i powstawania zmian wypryskowych. Towarzyszy temu świąd skóry, co sprzyja występowaniu schorzeń ropnych i owrzodzeń. U cukrzyków często rozwijają się także zakażania grzybicze, najczęściej w pachwinach, fałdach skórnych czy pod piersiami. W miejscach wstrzyknięć insuliny może dochodzić niekiedy do zaniku tkanki tłuszczowej.
Choroba niedokrwienna serca to powikłanie cukrzycy powstałe w wyniku niewystarczającego dostarczania tlenu i substancji odżywczych do komórek mięśnia sercowego. Wywołana jest miażdżycą tętnic wieńcowych, odpowiadających za prawidłowe ukrwienie serca. W efekcie może prowadzić do zawału mięśnia serca, będącego stanem bezpośredniego zagrożenia życia. Choroba niedokrwienna serca u pacjentów z cukrzycą objawia się typowo piekącym, palącym bólem w okolicy mostka, początkowo występującym po wysiłku fizycznym. Niekiedy jednak może nie dawać niepokojących objawów. Z uwagi na groźne skutki choroba niedokrwienna wymaga stałego leczenia.
Choroba niedokrwienna kończyn dolnych to powikłanie cukrzycy wywołane miażdżycą tętnic w kończynach dolnych. W początkowym stadium występuje tzw. chromanie przestankowe, czyli ból nóg pojawiający się w trakcie chodzenia, ustępujący po krótkim odpoczynku. Leczenie polega głównie na poprawie prowadzonej terapii cukrzycy oraz innych chorób współtowarzyszących, a także modyfikacji czynników ryzyka, np. poprzez zmiany w diecie, zaprzestanie palenia.
Choroby naczyń mózgu to powikłanie cukrzycy wynikające ze stopniowo postępującego uszkodzenia tętnic mózgowych na tle miażdżycowym. Zwiększa to ryzyko wystąpienia udaru mózgu, które u osób z cukrzycą jest niemal dwu- lub trzykrotnie wyższe niż u zdrowych osób.
Warto zatem uświadomić sobie, że w przypadku cukrzycy prawidłowo prowadzona terapia winna mieć na celu nie tylko zmniejszenie poziomu glukozy we krwi do wartości prawidłowych, ale także zapobieganie rozwojowi niezwykle groźnych dla zdrowia i życia pacjenta powikłań.
312
