Cukrzyca a grzybica pochwy – przyczyny, leczenie i zapobieganie

Grzybica pochwy u kobiet chorych na cukrzycę

Uważa się, że blisko ¾ wszystkich zdrowych kobiet będzie miało minimum raz w życiu grzybicze zapalenie pochwy. Populacja pacjentów chorych na cukrzycę stanowi szczególnie podatną grupę.

Pochwa fizjologicznie zawiera naturalną florę bakteryjną. W jej skład wchodzą bakterie z rodziny m.in. Lactobacillus, Corynebacterium, które wytwarzają kwas mlekowy i w mniejszej ilości octowy. Zapewnia to prawidłową ochronę przed infekcją innymi gatunkami, już nie należącymi do flory fizjologicznej. Zapalenie to występuje we wszystkich grupach wiekowych, ale najczęściej u kobiet w wieku rozrodczym. Uważa się, że jest to najczęstsza infekcja wśród kobiet ciężarnych. Głównymi patogenami są drożdżaki - Candida albicans, a także Candida glabrata. Grzybica pochwy występuje w cukrzycy typu 1 i 2. Typ pierwszy charakteryzuje się zwykle początkiem w młodym wieku. Przyczynę stanowi niedobór insuliny. Natomiast typ 2 najczęściej rozwija się w wieku średnim, u pacjentów otyłych, kiedy dochodzi do spadku wrażliwości na działanie insuliny. Nawracająca grzybica pochwy może skłaniać do poszukiwania zaburzeń gospodarki węglowodanowej u pacjenta i najczęściej wskazywaną przyczyną jest cukrzyca typu 2.

Sprawdź również: Seks oralny a choroby przenoszone drogą płciową

Cukrzyca a drożdżaki

U pacjentów z cukrzycą nieleczoną lub źle kontrolowaną, czyli taką z podwyższonym stężeniem glukozy we krwi, dochodzi do wzrostu jej poziomu także w różnych narządach. W takich warunkach komórki nabłonka wyściełającego pochwę i srom, stają się bardziej podatne na przyleganie i wzrost najczęściej drożdżaków. Poprzez załamanie mechanizmów odporności w dolnych drogach rodnych, wypierają naturalną florę, znajdując odpowiednie warunki do kolonizacji. Początkowo może przebiegać bezobjawowo, by z czasem wywołać określone dolegliwości.

Kontrola cukrzycy

Wyznaczniki cukrzycy dobrze kontrolowanej:

• stężenie hemoglobiny glikowanej HbA1c wynosi =< 6,5%, u pacjentów z dużym ryzykiem hipoglikemii <7,5%. Jest to parametr określający stężenia glukozy w ciągu ostatni 3 miesięcy. Wskazuje długoterminowy poziom stężeń glukozy.
• glikemia na czczo 70-110 mg/dl (3,9-6,1 mmol/l)
• glikemia w 120. minucie po posiłku <140mg/dl (<7,8 mmol/l)
• Zaleca się samokontrolę stężeń glukozy we krwi zwykle 4-6 razy na dobę.

To też może Cię zainteresować: Upławy z krwią – co oznacza krew w śluzie z pochwy?

Rozpoznanie zapalenia pochwy a cukrzyca

Najczęściej zgłaszane dolegliwości przez pacjentkę to świąd, pieczenie i uczucie dyskomfortu w okolicy sromu. W badaniu stwierdza się białe, serowate upławy, które łatwo oddzielić od błony śluzowej pochwy i sromu. Rozpoznanie można potwierdzić badaniem mikroskopowym, w którym stwierdza się strzępki grzybni oraz hodowlą na odpowiednich podłożach mikrobiologicznych.

Zapalenie to należy różnicować z zakażeniem rzęsistkiem pochwowym a także bakteryjna vaginozą, które jednak dość znacznie różnią się postacią upławów. Rzęsistek pochwowy- zielono-żółte, pieniste, o mdłym zapachu, w badaniu mikroskopowym wykrywa się poruszające się rzęsistki, pH wydzieliny>4,5. Z kolei w bakteryjnej vaginozie wydzielina jest biała, jednorodna, o nieprzyjemnym („rybim”) zapachu, pH >4,5, w badaniu mikroskopowym stwierdza się tzw. clue cells, test z KOH(+)

Co sprzyja zakażeniom intymnym?

Czynniki predysponujące do kolonizacji dróg rodnych:

• ciąża
• intensywna antybiotykoterapia
• doustna antykoncepcja o wysokiej zawartości poszczególnych hormonów
• hormonalna terapia zastępcza
• otyłość
• stosowanie leków immunosupresyjnych, w tym glikokortykosteroidów
• przebyte epizody grzybicy pochwy
• częste stosunki płciowe
• częste zmiany partnerów
• infekcje Chlamydia trachomatis
• niektóre metody mechanicznej antykoncepcji- kapturek dopochwowy, wkładka wewnątrzmaciczna,
• typy zachowań seksualnych (oralno-genitalne)- seks oralny ułatwia transmisję drożdżaków bytujących często w jamie ustnej

Leczenie zapalenia pochwy w cukrzycy

Podstawę leczenia stanowią preparaty miejscowe. Najczęściej stosuje się: nystatynę (globulki dopochwowe) ok.10-14 dni, klotrimazol (globulki dopochwowe, krem do smarowania sromu) ok. 6 dni, natamycyna (globulki dopochwowe). Dla kobiet w ciąży zalecane są również mikonazol, ekonazol, przed porodem pędzlowanie wodnym roztworem gencjany. Niektórzy używają także Betadyny, która ma odpowiednik w Polsce Polseptol. W przypadkach szczególnie opornych na leczenie, a także częstych nawrotach, stosuje się flukonazol i itrakonazol doustnie.

Szczególną wagę należy przykładać do utrzymania prawidłowej higieny strefy intymnej. Dbałość o czystość i suchość jest ważnym czynnikiem wspomagającym leczenie. Należy stosować łagodne środki myjące do okolicy krocza, najlepiej zawierające bakterie kwasy mlekowego. Pomocne mogą być irygacje i nasiadówki. Cukrzyca stanowi stan szczególnie narażający pacjentki na powtórne epizody grzybic.

Zapobieganie zapaleniom pochwy a kontrola glikemii

Zapalenie pochwy u pacjentek z cukrzycą wymaga zwiększonych wysiłków. Niezbędna jest dobra współpraca lekarza z pacjentką. Prócz stosowania leków przeciwgrzybiczych, niezbędna jest ścisła samokontrola glikemii. Podkreśla się znaczącą rolę edukacji pacjentów chorych na cukrzycę w zakresie zasad leczenia. Ponadto chora musi zrozumieć, że jedynie poprzez takie postępowanie może zapobiec w przyszłości kolejnym epizodom choroby. Częste samokontrole pozwalają łatwiej monitorować wahania stężeń glukozy we krwi, dzięki czemu precyzyjniej można dobrać odpowiednią dawkę insuliny.

Leczenie dodatkowe pacjentki chorej na cukrzycę wymaga uwzględnienia wielu aspektów podstawowego leczenia hipoglikemizujacego. Należy wziąć pod uwagę interakcje, działania niepożądane stosowanych leków, a także preferencje pacjentki. Cukrzyca stanowi chorobę predysponującą do wielu patologii, dlatego należy niezwykle uważnie podejść do leczenia wszelakich chorób zapalnych u tych pacjentów. Można w ten sposób zapobiec ewentualnym powikłaniom w postaci szerzenia się zakażeń na sąsiednie, a także odległe narządy, w skutek powstania wrót infekcji jakimi są infekcje grzybicze.