Badanie tylnego odcinka oka

Badanie dna oka – metody

Badanie dna oka jest jednym z etapów pełnego, podstawowego badania okulistycznego. Jest ono nieinwazyjne i niebolesne. Przeprowadza się je po uprzednim farmakologicznym rozszerzeniu źrenic.

Dno oka można badać z użyciem różnego sprzętu. Wykorzystuje się do tego:

• oftalmoskop (wziernik okulistyczny),
• lampę szczelinową (biomikroskop) i soczewkę Volka lub trójlustro Goldmana,
• wziernik Fisona.

Każdy z tych aparatów ma swoje zalety i wady. Na przykład zaletą oftalmoskopu jest możliwość wykorzystania go do badania przyłóżkowego, co nie jest bez znaczenia w przypadku pacjentów leżących. Zwykle pierwszą ze stosowanych w gabinecie okulistycznym metod oceny dna oka jest użycie lampy szczelinowej i silnie skupiającej soczewki umieszczonej przed okiem pacjenta. Metoda ta nazywana jest wziernikowaniem pośrednim.

Badanie dna oka – wskazania

Badanie dna oka umożliwia nam ocenę siatkówki, tarczy nerwu wzrokowego, plamki oraz naczyń krwionośnych siatkówki. Często zalecane jest przez lekarzy innych specjalności na przykład neurologów, laryngologów, diabetologów czy internistów.

Zaburzenia neurologiczne

Ocenę tarczy nerwu wzrokowego zaleca się pacjentom z zaburzeniami neurologicznymi na przykład z zawrotami i bólami głowy, szumami usznymi, po urazach mózgowych. Z przyczyn okulistycznych wpływających na morfologię tarczy nerwu wzrokowego należy wymienić jaskrę. Badanie to jest pomocne nie tylko w diagnostyce tej choroby, ale również w jej monitorowaniu. Innymi schorzeniami zmieniającymi obraz tarczy są wszelkiego rodzaju wewnątrzgałkowe neuropatie nerwu wzrokowego.

Cukrzyca

Dużą grupę pacjentów badanych w gabinecie okulistycznym stanowią chorzy na cukrzycę. W przypadku tych osób regularne badania dna oczu są bardzo wskazane. Częstotliwość ich uzależniona jest od ewentualnych zmian na dnie oczu. Jeśli nie ma zmian lub są mało nasilone, pacjenci diabetologiczni, powinni zgłaszać się na badanie okulistyczne raz w roku. Jeśli zmiany są poważniejsze powinni być badani częściej, na przykład co 3-4 miesiące. Jest to o tyle ważne, gdyż zmiany cukrzycowe nie ulegają samoistnej regresji, a nieleczone w sposób znaczący wpływają na czynność układu optycznego.

Nadciśnienie tętnicze

Kolejną grupą pacjentów, którzy powinni regularnie odwiedzać okulistę są chorujący na nadciśnienie tętnicze. Badanie to umożliwia na przykład ocenę skuteczności leczenia tego schorzenia.

Zaburzenia widzenia

Dno oka powinno być dokładnie ocenione u pacjentów z zaburzeniami widzenia, zwłaszcza z nagłym zaniewidzeniem. Jest to najszybszy sposób diagnostyki chorób naczyniowych siatkówki, do których należą zakrzep naczyń żylnych, bądź zator tętnic siatkówki.

Ponadto u pacjentów z pogorszeniem ostrości widzenia, którego nie można skorygować szkłami, zaleca się ocenę dna oczu, aby wykluczyć inne niż wada refrakcji przyczyny tego stanu. Należy zwrócić uwagę na morfologię plamki. Często się zdarza, że przyczyną osłabienia widzenia są zmiany zwyrodnieniowe plamki. Podczas badania ze szczególną uwagą należy obejrzeć obwód siatkówki. W tej okolicy mogą występować zmiany zwyrodnieniowe predysponujące do odwarstwienia siatkówki. Dotyczy to zwłaszcza osób krótkowzrocznych. W przypadku stwierdzenia takich zmian konieczne jest profilaktyczne zabezpieczenie laserowe. Należy również skupić się na innych nieprawidłowościach zlokalizowanych na dnie oczu na przykład znamionach czy guzach, ponieważ niektóre mogą predysponować do zmian nowotworowych.

Badanie dna oka u dzieci

Badanie dna oczu wskazane jest w każdym wieku, także u dzieci. U wcześniaków pozwala wykluczyć retinopatię wcześniaczą, bądź w przypadku jej wystąpienia podjąć jak najszybciej optymalne leczenie. Regularne, profilaktyczne badania dna oczu powinny być przeprowadzane u dzieci obciążonych rodzinnym występowaniem siatkówczaka. Pozwalają one na wczesna diagnostykę i ewentualne leczenie. Ponadto wszystkie dzieci z zezem powinny być badane okulistycznie.

Badanie dna oczu jest bardzo ważne dla diagnostyki nie tylko schorzeń narządu wzroku, ale również chorób ogólnoustrojowych.