Śpiączka cukrzycowa – hiperglikemiczna i hipoglikemiczna – przyczyny, objawy, leczenie

Śpiączka cukrzycowa – rodzaje: hiperglikemiczna i hipoglikemiczna

Przyczyną śpiączki cukrzycowej może być zarówno wysokie stężenie glukozy we krwi, jak i zbyt niski poziom cukru. Norma cukru u zdrowej osoby to 70–100 mg/dl. Hipoglikemia, czyli niedocukrzenie, to stan, w którym poziom cukru we krwi spada poniżej 70 mg/dl. Pierwsze objawy hipoglikemii pojawiają się zwykle przy spadku cukru poniżej 50mg/dl. Hiperglikemia to stan odwrotny. Poziom cukru we krwi jest wysoki, co spowodowane jest niedostateczną podażą insuliny (np. pominięciem dawki insuliny, zaprzestaniem leczenia, nierozpoznaną cukrzycą).

Śpiączka hiperglikemiczna towarzyszy jednemu z powikłań cukrzycy – kwasicy ketonowej. Ponadto śpiączka w przebiegu cukrzycy może towarzyszyć innym ciężkim jej powikłaniom – zespołowi hiperglikemiczno-hiperosmolalnemu (HHS) czy kwasicy mleczanowej. Objawy śpiączki cukrzycowej poprzedzają symptomy charakterystyczne dla hipoglikemii bądź hiperglikemii.

Przyczyny śpiączki cukrzycowej – przy jakim poziomie cukru można zapaść w śpiączkę?

Wśród przyczyn śpiączki cukrzycowej wymienia się przede wszystkim błędy w insulinoterapii – przyjęcie zbyt wysokiej dawki insuliny lub pominięcie dawek insuliny. Bardzo duże ryzyko śpiączki cukrzycowej występuje, kiedy poziom cukru oscyluje na poziomie 20 mg/dl (śpiączka hipoglikemiczna), oraz znacznie powyżej 200 mg/dl (śpiączka hiperglikemiczna), choć jest to kwestią osobniczą.

Śpiączka cukrzycowa przyczyny ma także inne:

• pominięcie posiłku po podaniu insuliny, zbyt mała porcja posiłku – niedostosowana do podanej dawki insuliny;
• intensywny wysiłek fizyczny oraz niedostosowanie dawek insuliny/posiłku przed ćwiczeniami;
• spożywanie alkoholu;
• nieprawidłowa terapia przeciwcukrzycowa, niewłaściwe przyjmowanie leków wpływających na cukier we krwi;
• nierozpoznana cukrzyca;
• niedostosowanie dawek insuliny do okresu remisji choroby;
• zaprzestanie leczenia cukrzycy;
• zaburzenia podaży insuliny w wyniku silnego stresu, emocji, choroby, ciąży;
• nieprawidłowa dieta, nieregularne posiłki, niedostateczna podaż kaloryczna;
• nieprawidłowo wykonywane iniekcje insuliny;
• zaburzenia przewodu pokarmowego: nudności, wymioty, biegunki.

Śpiączka cukrzycowa – objawy przy hipoglikemii

Śpiączka hipoglikemiczna charakteryzuje się bardzo niskim poziomem cukru we krwi. Komórki nerwowe w organizmie są bardzo wrażliwe na obniżenie stężenia glukozy. Objawy hipoglikemii to m.in.:

• osłabienie,
• uczucie głodu,
• zlewne poty,
• bóle brzucha, ból głowy,
• drżenie rąk,
• splątanie,
• zaburzenia zachowania.

W miarę pogłębiania się hipoglikemii oraz braku reakcji na pierwsze jej symptomy dochodzi do drgawek, zaburzenia widzenia, mowy, oddychania, senności oraz utraty przytomności i w konsekwencji śpiączki hipoglikemicznej. Ciężka hipoglikemia jest stanem zagrażającym życiu i wymaga szybkiej pomocy.

Objawy śpiączki hiperglikemicznej

Niedostateczna podaż insuliny, doprowadza do znacznego wzrostu glikemii. Objawy hiperglikemii, to:

• wzmożone pragnienie (polidypsja),
• częste oddawanie dużych ilości moczu (poliuria),
• zaburzenia widzenia,
• uczucie zmęczenia, senności,
• swędzenie skóry,
• niegojące się rany, zakażenia jamy ustnej, dróg moczowych,
• objawy odwodnienia, uczucie suchości w jamie ustnej, uczucie suchych ust,
• zapach acetonu z ust.

Leczenie śpiączki cukrzycowej

Śpiączka cukrzycowa to poważne powikłanie cukrzycy. W wyniku nawracających stanów hipoglikemii, jak i hiperglikemii może dojść do trwałego uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego. Jeżeli terapia będzie zbyt późno wdrożona, skutkiem śpiączki cukrzycowej może być nawet śmierć.

Leczenie cukrzycowej śpiączki polega na usunięciu przyczyny. W przypadku pojawienia się pierwszych objawów hipoglikemii, kiedy nie doszło jeszcze do utraty przytomności, konieczne jest jak najszybsze dostarczenie węglowodanów do organizmu. Można to zrobić, pijąc słodki napój lub przyjmując tabletki z glukozą. Konieczne jest również zaprzestanie wysiłku fizycznego. W przypadku stosowania osobistej pompy insulinowej (OPI) należy chwilowo ją wyłączyć, do czasu osiągnięcia prawidłowego poziomu cukru we krwi.

W przypadku wystąpienia ciężkiej hipoglikemii, chory jest zwykle nieprzytomny. Doustne podanie węglowodanów jest niewskazane, z uwagi na ryzyko zachłyśnięcia. Należy koniecznie wezwać zespół pogotowia ratunkowego oraz podać choremu preparat glukagonu, w formie zastrzyku. Śpiączkę hiperglikemiczną leczy się poprzez podawanie insuliny, która obniża poziom cukru we krwi. Ponadto konieczna jest płynoterapia, czyli dożylne podawanie płynów, co zapobiega skutkom odwodnienia organizmu. Ważna jest również kontrola poziomu elektrolitów: sodu i potasu.

Należy pamiętać, że śpiączka cukrzycowa, to stan zagrożenia życia. Szybka reakcja na stan przedśpiączkowy w cukrzycy, wezwanie zespołu pogotowia ratunkowego i udzielenie pierwszej pomocy może uratować życie choremu. W każdym przypadku wystąpienia śpiączki cukrzycowej konieczna jest hospitalizacja i ustalenie jej przyczyny.