Sapka niemowlęca – przyczyny, objawy, kiedy mija, jak leczyć?

Czym jest sapka niemowlęca?

Sapka u noworodka i sapka niemowlęca to dość powszechna dolegliwość występująca u małych dzieci. Można ją określić jako zaburzenie drożności nosa, które utrudnia maluszkowi oddychanie.

W tym miejscu warto zaznaczyć, że w pierwszych tygodniach życia dziecko oddycha wyłącznie przez nos, a w dodatku jego układ oddechowy nie pracuje tak wydajnie jak u dorosłego. Noworodki mają też szereg cech fizycznych, które utrudniają sprawną mechanikę oddychania. Płuca noworodka wciąż rozwijają się po porodzie, a przewody nosowe są bardzo wąskie. W ciągu minuty noworodek bierze niemal 60 oddechów, a osoba dorosła – około 17. Z racji tego, że małe dzieci nie potrafią oddychać ustami, zaburzenia drożności nosa mogą być dla nich groźne, choć sapka niemowlęca zwykle charakteryzuje się łagodnym przebiegiem.

Objawy sapki u małych dzieci

Sapce towarzyszy ciężki, głośny i spłycony oddech. W niektórych przypadkach dziecko wydobywa z siebie dźwięki, które można określić jako sapanie, bulgotanie, chrumkanie, świszczenie lub furczenie. Rodzice mogą mieć wrażenie, że maluch ma zatkany nos, choć z przewodów nosowych zwykle nie wydobywa się żadna wydzielina.

Właśnie z tego powodu sapka niemowlęca często przypomina infekcję dróg oddechowych. Do tego dziecko szybko męczy się podczas karmienia, jest płaczliwe, rozdrażnione i ma trudności z zasypianiem. Powikłaniem sapki niemowlęcej może być zahamowanie przybierania na wadze (maluch je mniej przez utrudnione oddychanie).

Przyczyny sapki niemowlęcej

Najczęstszą przyczyną sapki u małych dzieci jest obrzęk błony śluzowej nosa, który nasila się podczas płaczu, w przebiegu infekcji górnych dróg oddechowych, a także u dzieci ulewających. Na występowanie sapki niemowlęcej mają również wpływ warunki środowiskowe, w których wychowuje się dziecko. Mamy tu na myśli przede wszystkim mikroklimat, a dokładnie takie jego parametry, jak wilgotność i temperatura powietrza w mieszkaniu.

Podsumowując, wśród przyczyn sapki niemowlęcej można wymienić takie czynniki, jak:

• obrzęk błony śluzowej nosa, który prowadzi do niedrożności nosa;
• nieprawidłowa higiena nosa, np. brak oczyszczania nosa z zalegającej wydzieliny;
• nieprawidłowe warunki środowiskowe, takie jak: zbyt wysoka temperatura powietrza w mieszkaniu, zbyt niska wilgotność powietrza w mieszkaniu, brak wietrzenia pomieszczeń, zbyt rzadkie spacery lub ich brak;
• infekcja dróg oddechowych, której cechami charakterystycznymi są: kaszel, gorączka, świszczący oddech, nieżyt nosa;
• urazy okołoporodowe;
• kiła wrodzona;
• patologiczne zmiany morfologiczne w obrębie nosa (np. chłoniaki);
• anatomiczne wady w budowie nosa;
• niedoczynność tarczycy;
• alergia pokarmowa.

Sapka niemowlęca może być wynikiem nadwrażliwości maluszka na białka mleka krowiego. Białko mleka krowiego jest bardzo popularnym alergenem. Wśród objawów alergii pokarmowej, obok niedrożności nosa, można wymienić także: zmiany skórne (wysypka), problemy trawienne (bóle brzucha, biegunki, zaparcia) oraz obecność domieszek w stolcu, takich jak krew lub śluz. Alergię pokarmową rozpoznaje się przy pomocy różnych testów alergologicznych, które są prowadzone pod nadzorem specjalisty – alergologa.

Co robić, gdy u dziecka pojawi się sapka?

Najważniejszą kwestią jest znalezienie przyczyny występowania sapki niemowlęcej. Pierwszą rzeczą, którą możemy zrobić, jest zadbanie o prawidłowy mikroklimat w mieszkaniu. Odpowiednia temperatura powietrza w dziecięcej sypialni to 20-21ºC, natomiast poziom wilgotności powietrza powinien wynosić od 40 do 60%.

Rodzice często mają bowiem tendencję do przegrzewania pomieszczeń, w których przebywa maluszek, co przynosi efekt odwrotny do zamierzonego.

W przypadku gdy w mieszkaniu jest zbyt sucho, warto zastosować nawilżacz powietrza, który jest szczególnie przydatny w sezonie grzewczym. Z kolei gdy powietrze w domu jest zbyt wilgotne, pomocny może okazać się pochłaniacz wilgoci. Należy też często wietrzyć pokój dziecka i zabierać je na spacery, nawet gdy za oknem mróz.

W leczeniu sapki niemowlęcej stosuje się krople z roztworu soli fizjologicznej. Preparat oczyszcza nos i nawilża błony śluzowe, utrzymując je w dobrej kondycji. Jeśli dziecko ma katar, należy pamiętać o mechanicznym usuwaniu zalegającej wydzieliny przy pomocy aspiratora do nosa.

Czy sapka niemowlęca to powód, by zgłosić się do lekarza?

Należy udać się do pediatry, jeśli maluszek ma objawy infekcji górnych dróg oddechowych. Rodziców powinny zaniepokoić: katar, kaszel, gorączka, świszczący oddech oraz złe samopoczucie dziecka. Jeżeli sapka niemowlęca powoduje kłopoty z karmieniem, również warto zwrócić się o pomoc do specjalisty.

Pilny kontakt z lekarzem wskazany jest wtedy, kiedy sapce towarzyszy bezdech, zasinienie ciała lub napady duszności. Zdarza się, że wymienione wyżej objawy wskazują na poważniejszą chorobę układu oddechowego. W takiej sytuacji lekarz rozpocznie diagnozę i określi dalsze postępowanie.

Wypowiedź neonatologa na temat sapki