Sól fizjologiczna – właściwości, zastosowanie, rodzaje

Czym jest sól fizjologiczna?

Sól fizjologiczna (Natrium Chloratum) to nic innego jak wodny roztwór chlorku sodu o stężeniu 0,9%. W tej postaci jest całkowicie izotoniczny, a więc ma takie samo stężenie jak płyny fizjologiczne w naszym organizmie.

Właściwości jakie posiada izotoniczny roztwór chlorku sodu wynikają z roli, jaką spełniają jony sodu i chloru w naszym organizmie. Są to bowiem kluczowe dla utrzymania równowagi elektrolitowej pierwiastki, odpowiedzialne między innymi za prawidłowe ciśnienie krwi, nawodnienie organizmu czy funkcjonowanie układu nerwowego. To, w jaki sposób sól fizjologiczna wykorzystywana jest przez nas, w dużej mierze zależy od jej postaci.

Do czego stosuje się sól fizjologiczną?

Roztwór soli fizjologicznej (nazywany też wodnym roztworem chlorku sodu NaCl) jest powszechnie wykorzystywany w zabiegach medycznych, pielęgnacyjnych oraz kosmetycznych.

Sól fizjologiczną możemy zastosować do:

• przemywania ran;
• nawilżania błon śluzowych nosa;
• inhalacji i nebulizacji;
• higieny oczu i uszu;
• kroplówek, jako płyn infuzyjny;
• uzupełnienia niedoboru jonów sodowych i chlorkowych przy odwodnieniu;
• oczyszczania szkieł kontaktowych.

Sól fizjologiczna dostępna jest zarówno w jednorazowych ampułkach jak i w większych pojemnościach w kroplówce. Sól fizjologiczna łatwo staje się pożywką dla bakterii, dlatego zaleca się jej wykorzystanie natychmiast po otwarciu jednorazowego opakowania.

Sól fizjologiczna do przemywania oczu i nosa

Sól fizjologiczna, czyli roztwór chlorku sodu, często wykorzystuje się do przemywania oczu i nosa, między innymi u niemowląt i małych dzieci. Higienę oczu przeprowadzać należy najlepiej jałowym gazikiem, przemywając je od zewnątrz w stronę wewnętrznego kącika oka, zbierając zalegającą wydzielinę.

Sól fizjologiczna ma neutralny wpływ na nasz organizm, nie powoduje podrażnień, a dodatkowo nawilża śluzówki, spojówki i gałkę oczną, dlatego sprawdzi się także do zakrapiania, chociażby w zespole suchego oka . To dolegliwość, na którą cierpią zwłaszcza osoby spędzające dużo czasu w pomieszczeniach klimatyzowanych lub przed komputerem.

W okresie jesienno-zimowym, ale nie tylko, można ją także stosować do zakrapiania nosa, co zapobiega przesuszaniu jego błony śluzowej, sprzyjając jej regeneracji, a ponadto ułatwia oddychanie, zwłaszcza najmłodszym. Do nawilżania śluzówki nosa najlepiej sprawdzi się sól w formie aerozolu, ewentualnie można do tego wykorzystać też jednorazowe ampułki.

Sól fizjologiczna do inhalacji

Roztwór soli fizjologicznej powszechnie wykorzystywany jest także do nebulizacji. W określonych sytuacjach, np. przypadku suchego kaszlu, astmie czy u chorych na mukowiscydozę zalecane są inhalacje z samej soli fizjologicznej, która nawilża śluzówkę i ułatwia oddychanie. Może ona także stanowić medium do rozpuszczenia innych leków stosowanych do inhalacji górnych dróg oddechowych jak i dolnych, np. w stanach zapalnych oskrzeli czy płuc.

Sól fizjologiczna jako kosmetyk

Sól fizjologiczna (roztwór chlorku sodu) może być także stosowana jako alternatywa dla popularnych kosmetyków m.in. płynu do demakijażu. Wzbogacona o naturalne ekstrakty roślinne może stanowić także składnik domowego toniku.

Inne zastosowanie soli fizjologicznej to między innymi wykorzystanie jej jako środek łagodzący podrażnienia skórne i związany z nimi świąd. Dlatego często polecana jest przez dermatologów np. pacjentom z AZS (atopowym zapaleniem skóry).

Nie każdy wie, że sól fizjologiczną wykorzystuje się także w profesjonalnych zabiegach kosmetycznych, m.in. oksybrazji o działaniu złuszczająco-wygładzającym skórę.

Sól fizjologiczna w kroplówce

Ze względu na swój neutralny charakter i rolę jaką spełniają jony chlorkowe i sodowe w utrzymaniu homeostazy organizmu, sól fizjologiczna może być podawana również dożylnie. Najczęściej w tej formie stosuje się ją przy zaburzeniach elektrolitowych i odwodnieniu organizmu. Roztwór chlorku sodu często jest też bazą do podawania w formie dożylnej innych leków u pacjentów wymagających rozcieńczania leków.

Kiedy nie stosować soli fizjologicznej?

Roztwór soli fizjologicznej jest produktem bezpiecznym i neutralnym dla naszego organizmu, dlatego istnieje niewiele przeciwwskazań do jego stosowania. Dotyczą one przede wszystkim przypadków, gdy sól fizjologiczną podajemy dożylnie. Jest to niewskazane jeżeli u pacjenta występuje hipernatremia (zbyt wysokie stężenie sodu we krwi), hiperchloremia (zbyt wysokie stężenie chlorków), hipokalcemia (zbyt niskie stężenie jonów wapniowych) oraz kwasica. Ostrożność w jej stosowaniu powinni zachować także pacjenci cierpiący na niewydolność nerek czy choroby serca.

Jak dawkować sól fizjologiczną?

Dawkowanie soli fizjologicznej w formie kroplówki nawadniającej powinno być każdorazowo ustalane indywidualnie, w oparciu o stan pacjenta i aktualne wyniki badań. Ogólne zalecenia mówią jednak, by nie przekraczać następujących dawek dobowych soli fizjologicznej:

• w inhalacjach: 2-4 ampułek 5 ml soli dziennie;
• w formie kropli do oczu: 3-4x dziennie po 1 kropli;
• iniekcje dożylne 1-4 l;

Ile kosztuje sól fizjologiczna?

Sól fizjologiczna to jeden z tańszych produktów medycznych. Za pojedynczą ampułkę soli fizjologicznej zapłacimy ok. 50-60 groszy.