Ambroksol – działanie, dawkowanie, skutki uboczne

Co to jest ambroksol?

Ambroksol (Ambroxol) to lek sekretolityczny należący do grupy o nazwie mukolityki, które wykazują działanie wykrztuśne. Związek ten występuje jako chlorowodorek ambroksolu (łac. Ambroxoli hydrochloridum).

Jest metabolitem bromheksyny, co oznacza, że powstaje w wyniku jej demetylacji i utleniania. Mówiąc w uproszczeniu, bromheksyna (zawarta m.in. we Flegafortanie, Flegaminie, czy Flegatussanie) przekształca się w ambroksol o znacznie silniejszym działaniu. Preparaty z ambroksolem to środki zawierające czynny metabolit, który wykazuje działanie mukolityczne i szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, przedostając się do krwioobiegu oraz do dróg oddechowych.

Mechanizm działania ambroksolu polega na zwiększaniu biosyntezy i wydzielania surfaktantu, który jest związkiem powierzchniowo czynnym, wykazującym zdolność do zmniejszania lepkości śluzu. Ambroksol jednocześnie zwiększa ilość płynnej wydzieliny, zmniejsza jej lepkość oraz zwiększa ruch rzęsek nabłonka śluzówki, co ułatwia odkrztuszenie i oczyszczenie oskrzeli.

Zmniejszenie lepkości wydzieliny dróg oddechowych jest szczególnie korzystne przy antybiotykoterapii. Ambroksol podawany z antybiotykiem na infekcje dróg oddechowych ułatwia jego przenikanie przez wydzielinę i zwiększa skuteczność leczenia.

Ambroksol – wskazania

Lek ambroksol stosuje się w przypadku infekcji z towarzyszącą gęstą wydzieliną. Jest to środek na tzw. mokry kaszel. Wskazania do stosowania ambroksolu to: ostre i przewlekłe choroby płuc i oskrzeli, mukowiscydoza, stany zapalne nosa i gardła.

Ambroksol na zatoki i na katar nie działa hamująco, jednak wpływa korzystnie na oczyszczanie dróg oddechowych, co stopniowo zmniejsza także te dolegliwości. Ponadto oczyszczanie dróg oddechowych zmniejsza ryzyko nadkażeń bakteryjnych oraz grzybiczych.

Ambroksol w syropie, w tabletkach, wziewny – zamienniki i cena

Chlorowodorek ambroksolu dostępny jest w kilku postaciach leków, które różnią się dawkami oraz formą podania. Zamienniki leków zawierających ambroksol różnią się opakowaniem, dawkami i są wytwarzane przez różnych producentów. Działanie pozostaje takie samo w przypadku każdego preparatu, choć szybkość wchłaniania leku może różnić się w zależności od podania. Często również cena jest odmienna w przypadku poszczególnych preparatów i waha się od 5 do 20 zł. Większość z nich można kupić bez recepty, a są to np.:

• tabletki doustne (do połykania),
• tabletki powlekane o przedłużonym uwalnianiu – rozpuszczają się stopniowo zachowując przez dłuższy czas równomierne stężenie związku,
• tabletki musujące – do rozpuszczenia w szklance schłodzonej wody,
• tabletki do ssania,
• syrop,
• krople.

Można stosować również płyn do nebulizacji, czyli inhalacji przy użyciu inhalatora oraz roztwór do wstrzykiwań. Ambroksol wziewny i dożylny dostępny jest jedynie na receptę.

Ambroksol – dawkowanie, jak długo stosować?

Ambroksol przeznaczony jest dla dorosłych oraz dla dzieci powyżej 1. roku życia. Dawkowanie, dobrane w zależności od wieku, zwykle jest następujące:

• dzieci w wieku 1–2 lat: 7,5 mg 2 razy na dobę;
• dzieci w wieku 2–6 lat: 7,5 mg 3 razy na dobę;
• dzieci 6–12 lat: 15 mg 2–3 razy na dobę;
• dzieci powyżej 12. roku życia oraz dorośli: 30 mg 2–3 razy na dobę przez 2–3 dni, następnie 2 razy na dobę.

Jak długo stosować ambroksol? W leczeniu infekcji dróg oddechowych zwykle stosuje się preparaty z ambroksolem przez 7–10 dni. Jeśli w tym czasie nie zaobserwujemy poprawy, należy poradzić się lekarza. W przypadku leczenia przewlekłego (pod okiem lekarza) dawki zwykle zmniejsza się o połowę.

Chlorowodorek ambroksolu należy przyjmować zawsze po posiłku. Zażycie przed jedzeniem może wywołać wymioty w wyniku wzmożonego kaszlu w połączeniu z pełnym żołądkiem. Należy również pamiętać, że leki wykrztuśne nie mogą być stosowane przed snem. Najlepiej ostatnią dawkę ambroksolu przyjąć przynajmniej na 4 godziny przed odpoczynkiem.

Ambroksol – przeciwwskazania i interakcje – ciąża, alkohol i leki

Ambroksol może być podawany nawet małym dzieciom, dlatego uznaje się go za lek stosunkowo bezpieczny. Istnieją jednak sytuacje, kiedy należy zachować szczególną ostrożność. Preparaty z ambroksolem zwiększają penetrację antybiotyków do tkanki płucnej, zwłaszcza amoksycyliny, cefuroksymu, doksycykliny i erytromycyny. Jeśli lekarz przepisze antybiotyk, nie należy dołączać do leczenia ambroksolu bez konsultacji ze specjalistą.

Nie można stosować ambroksolu jednocześnie z lekami hamującymi kaszel, ponieważ odruch kaszlowy jest niezbędny do usuwania wydzieliny. Ambroksol przy astmie może początkowo nasilać kaszel.

Ambroksol nie powinien być stosowany podczas karmienia piersią, ponieważ przenika do mleka kobiecego. Nie należy go przyjmować także w pierwszych 3 miesiącach ciąży. W trakcie 2 ostatnich trymestrów jedynie lekarz może zadecydować o konieczności przyjmowania tego leku.

Często pada pytanie, jak wygląda zestawienie ambroksol i alkohol. Ulotka nie informuje o tego typu interakcji, co oznacza, że ambroksol nie wchodzi w interakcję z alkoholem. Warto jednak zrezygnować z używek na czas leczenia ze względu na to, że alkohol może podrażniać przełyk i utrudniać odksztuszanie wydzieliny.

Skutki uboczne ambroksolu i opinie o leku

Ambroksol działania niepożądane wywołuje rzadko i zwykle są one ograniczone do łagodnych dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, jak:

• bóle brzucha,
• nudności,
• zgaga,
• zaparcia,
• suchość w ustach,
• nadprodukcja śliny,
• płynna wydzielina z nosa.

Zdarzają się także reakcje nadwrażliwości w postaci wysypek skórnych. Bardzo rzadko notuje się skutki uboczne, takie jak zespół Stevensa-Johnsona czy martwica toksyczna rozpływna.

Bardzo rzadko dochodzi również do reakcji anafilaktycznych z obrzękiem gardła i krtani, skurczem oskrzeli, niedociśnieniem tętniczym czy wstrząsem.

Ambroksol opinie ma raczej pozytywne. Doceniany jest za skuteczność w usuwaniu wydzieliny. Należy jednak pamiętać, aby przed użyciem skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą. Niezbędne jest również przestrzeganie zaleceń producenta, chyba że specjalista zaleci inaczej.