Perlak ucha – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie perlaka w uchu

Perlak w uchu – co to jest i jak wygląda?

Perlak to twór guzowaty, który rozwija się w obrębie ucha środkowego. Nazwa wiąże się z tym, jak wygląda perlak – zmiany mają mianowicie perlisty kolor, a oprócz tego przybierają one zazwyczaj kulisty kształt. Ich struktura przypominać może polip ucha środkowego.

Podkreślenia wymaga to, że perlak to nie rak – jest on bowiem zbudowany z prawidłowych komórek nabłonkowych, które gromadzą się w nietypowej dla siebie lokalizacji. Perlak w uchu wystąpić może zarówno u dziecka (często występujący wrodzony perlak ucha środkowego), jak i u osoby dorosłej.

Jakie są przyczyny perlaka ucha?

Dokładne przyczyny powstawania perlaka ucha nie są znane, zostały poznane jednak pewne stany, które zdecydowanie sprzyjają pojawianiu się tych tworów guzowatych. Perlaki mogą szczególnie pojawiać się u osób, u których istnieją jakieś wady twarzoczaszki (takie jak np. rozszczep podniebienia, skrzywienie przegrody nosowej).

Przyczyną perlaka mogą być jednak nie tylko wady wrodzone, ale i dolegliwości związane np. z urazami. Rozwojowi perlaków sprzyja bowiem uszkodzenie błony bębenkowej. Przerwanie błony bębenkowej z następczym pojawieniem się perlaka w uchu środkowym może wystąpić niejako z winy samych pacjentów (np. w sytuacji, kiedy do czyszczenia uszu używają patyczków higienicznych, których stosowanie w tym celu jest zdecydowanie odradzane przez laryngologów). Tego typu guz w uchu może rozwinąć także gdy przerwie się błonę bębenkową w trakcie operacji.

Istnienie w uchu perlaka doprowadza do specyficznego rodzaju stanu zapalnego, które określane jest jako perlakowe zapalenie ucha środkowego. Jakie dolegliwości mogą nasunąć podejrzenie wytworzenia tej specyficznej zmiany w uchu środkowym?

Objawy perlaka ucha

Problemem w przypadku perlaka w uchu jest przede wszystkim to, że twór ten – cechujący się tendencją do powolnego, ale jednak stałego wzrostu – przez długi czas może nie wywoływać żadnych objawów. Jeżeli zaś pacjenci doświadczają jakichś dolegliwości, to początkowo mogą mieć one tak niewielkie nasilenie, że chorzy często nie zdają sobie nawet sprawy z ich obecności.

• Z perlakiem i perlakowym zapaleniem ucha środkowego związane są przede wszystkim dwa objawy. Pierwszym z nich są postępujące zaburzenia słuchu. Początkowo pacjent zwykle nie jest ich świadomy, jednak wraz z upływem czasu i wzrostem guza perlistego, mogą one przybierać formę niedosłuchu, a w najgorszych przypadkach nawet głuchoty.
• Drugim, charakterystycznym objawem perlaka ucha jest jest wydostawanie się wydzieliny z kanału słuchowego. Może ona mieć rozmaity charakter, niepokój pacjenta powinna jednak budzić szczególnie ropna wydzielina z ucha, zwłaszcza jeżeli występuje przez dłuższy czas.
• Chorzy z perlakami w uchu mogą skarżyć się również i na inne dolegliwości, wśród których można wymienić ból ucha, bóle głowy, szumy uszne, zawroty głowy, zaburzenia równowagi czy niespecyficzne uczucie gniecenia czy rozpierania w uchu, związanego z wrażeniem obecności w nim ciała obcego.

Perlak ucha – diagnostyka

W przypadku zaobserwowania potencjalnych objawów perlaka (czyli zaburzeń słuchu połączonych z wydostawaniem się treści z ucha), pacjenci powinni zgłosić się do otolaryngologa. Rozpoznanie perlaka oparte jest o wywiad lekarski (w którym chorzy pytani są m.in. o ich dolegliwości, a także o to, czy np. przebywali oni jakieś zabiegi w obrębie ucha) oraz badania przedmiotowego. W przypadku drugiego z wymienionych największe znaczenie ma otoskopia , czyli wziernikowanie ucha. Lekarz z wykorzystaniem przyrządu zwanego otoskopem jest w stanie dokładnie obejrzeć struktury ucha i sprawdzić czy to perlak ucha środkowego.

Już po wykryciu perlaka, pacjentowi mogą zostać zlecone inne badania obrazowe, takie jak np. tomografia komputerowa głowy . Celem jest dokładne oszacowanie rozmiarów guza perlistego oraz sprawdzenie, czy ten twór guzowaty zdążył doprowadzić do destrukcji sąsiadujących z nim tkanek.

Operacja perlaka – sposób leczenia guza perlistego

Jedyną możliwością usunięcia perlaka jest przeprowadzenie u pacjenta leczenia operacyjnego. Leczenie farmakologiczne bywa stosowane u chorych z guzami perlistymi, jednakże celem podawania pacjentom leków jest zmniejszenia nasilenia stanu zapalnego w obrębie ucha – nie istnieją żadne preparaty farmakologiczne, których zażywanie doprowadziłoby do zniknięcia perlaka.

Operacja perlaka może mieć na celu nie tylko usunięcie samego tworu guzowatego, ale i czasami zachodzi konieczność resekcji otaczających go tkanek – takie postępowanie może być wymagane w sytuacji, kiedy perlak zdążył doprowadzić do destrukcji otaczających go struktur.

Wycięcie guza perlistego z ucha czasami bywa jedynym zabiegiem przeprowadzanym u chorych, czasami jednak terapia jest dwuetapowa. U niektórych pacjentów – już po wygojeniu się tkanek po resekcji perlaka – przeprowadzane bywają zabiegi, których celem jest poprawienie ich słuchu.

Czy perlak jest groźny? Jakie są rokowania?

Już samą utratę słuchu można traktować jako groźne powikłanie perlaka. Oprócz głuchoty guzy perliste mogą jednak – niestety – doprowadzać również i do innych komplikacji. Zaznaczono już kilkukrotnie, że perlak ma tendencję do rozrastania się wraz z upływem czasu. Takie zjawisko jest niebezpieczne z tego względu, iż zwiększający się twór guzowaty może uszkodzić sąsiadujące z nim elementy, takie jak np. kosteczki słuchowe.

Niebezpieczne jest również zapalenie ucha środkowego związane z istnieniem perlaka. Może on szerzyć się na sąsiednie struktury, ostatecznie doprowadzając do rozwoju groźnych schorzeń, takich jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zakrzepowe zapalenie zatoki esowatej, ropień mózgu czy porażenie nerwu twarzowego. To właśnie ze względu na wymienione zagrożenia tak ważne jest wczesne rozpoznawanie, a później odpowiednie leczenie perlaka.

Perlak nie tylko cechuje się tendencją do wzrostu – niestety, guzy perliste mają również możliwość odrastania. Z tego właśnie względu konieczne jest jak najdokładniejsze wycięcie perlaka – im więcej jego pozostałości zostaną w obrębie ucha środkowego, tym większe ryzyko nawrotu tej zmiany. Ryzyko ponownego pojawienia się perlaka wiąże się z koniecznością odbywania regularnych wizyt kontrolnych u laryngologa po operacji.