Zapalenie miednicy mniejszej (narządów) – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania

Co to jest zapalenie narządów miednicy?

Zapalenie narządów miednicy to infekcja kobiecych narządów rozrodczych. Choroba znana jest także jako stan zapalny miednicy mniejszej lub zapalenie narządów miednicy mniejszej. Zazwyczaj choroba ta wywoływana jest przez bakterie przenoszone drogą płciową, które przemieszczają się z pochwy w kierunku macicy i górnego układu rozrodczego.

Wiele kobiet nie obserwuje żadnych objawów zapalenia narządów miednicy lub nie decyduje się na rozpoczęcie leczenia. Stan zapalny miednicy mniejszej można zdiagnozować w późniejszym etapie, kiedy kobieta ma problemy z zajściem w ciążę lub odczuwa chroniczny ból w okolicach miednicy.

Zapalenie miednicy – objawy u kobiet

Zapalenie narządów miednicy w większości przypadków nie wywołuje żadnych objawów (te, które mogą się pojawić opisano poniżej). Bezobjawowe zapalenie narządów miednicy występuje szczególnie wtedy, gdy infekcja została wywołana przez chlamydię.

Najczęstsze objawy zapalenia narządów miednicy to:

• ból w dolnej części brzucha i okolicach miednicy,
• obfite upławy z pochwy o nieprzyjemnym zapachu,
• nieregularne krwawienia menstruacyjne,
• ból odczuwany podczas stosunku seksualnego,
• ból w dolnym odcinku pleców,
• gorączka, zmęczenie, biegunka lub wymioty,
• ból odczuwany podczas oddawania moczu,
• problemy z oddawaniem moczu.

Zapalenie miednicy mniejszej – przyczyny

Seks bez zabezpieczenia zwiększa ryzyko zachorowania na chorobę weneryczną, a tym samym rozwoju zapalenia narządów miednicy. Niektóre metody antykoncepcji mogą mieć wpływ na prawdopodobieństwo rozwoju zapalenia narządów miednicy mniejszej. Wkładka domaciczna może zwiększać ryzyko zachorowania, podczas gdy używanie prezerwatyw sprawia, że takie niebezpieczeństwo jest mniejsze.

Stosowanie tabletek antykoncepcyjnych bez innych form zabezpieczenia nie gwarantuje żadnej ochrony przed chorobami przenoszonymi drogą płciową, a tym samym ryzykiem poważniejszej infekcji w obrębie narządów płciowych. Niemniej tabletki antykoncepcyjne dają pewien rodzaj ochrony przed rozwojem zapalenia narządów miednicy, ponieważ sprawiają, że śluz szyjki macicy jest gęstszy, a tym samym przedostanie się bakterii do górnych dróg rodnych jest utrudnione.

Bakterie mogą również dostać się do dróg rodnych podczas zabiegu wprowadzania wkładki domacicznej, porodu, poronienia, aborcji lub biopsji śluzówki macicy, która polega na pobraniu niewielkiego fragmentu tkanki wyściełające macicę w celu przeprowadzenia badań laboratoryjnych.

Zapalenie miednicy małej – czynniki ryzyka

Poniższe czynniki zwiększają ryzyko rozwoju zapalenia narządów miednicy:

• seks bez zabezpieczenia,
• prowadzenie aktywnego życia seksualnego przez kobiety poniżej 25 roku życia,
• stosunki seksualne z wieloma partnerami,
• zabieg wprowadzenia wkładki domacicznej,
• regularne płukanie pochwy, które narusza równowagę pomiędzy „dobrymi” a „złymi” bakteriami w pochwie i może maskować ewidentne objawy infekcji,
• problem z zapaleniem narządów miednicy lub inną chorobą weneryczną w przeszłości.

Powikłania zapalenia narządów miednicy

Nieleczone zapalenie narządów miednicy może wywoływać blizny oraz zbieranie się zainfekowanego płynu i powstawanie ropni w jajowodach, tym samym uszkadzając narządy rodne.

Zapalenie narządów miednicy a ciąża pozamaciczna

Zapalenie narządów miednicy to jedna z głównych przyczyn ciąży pozamacicznej. Zapłodniona komórka jajowa nie jest w stanie przedostać się przez jajowody do macicy. Ciąża pozamaciczna może wywoływać masywne i zagrażające życiu krwawienia, a tym samym wymaga natychmiastowej interwencji chirurgicznej.

Zapalenie narządów miednicy a bezpłodność

Zapalenie narządów miednicy może uszkadzać narządy rodne i powodować bezpłodność, czyli niezdolność zajścia w ciążę. Im więcej razy kobieta miała do czynienia z zapaleniem narządów miednicy, tym większe ryzyko bezpłodności. Odkładanie leczenia infekcji na później również drastycznie zwiększa niebezpieczeństwo bezpłodności.

Zapalenie narządów miednicy a przewlekły ból w okolicy miednicy

U wielu kobiet cierpiących na bezobjawowe zapalenie narządów miednicy występuje przewlekły ból miednicy. Ból ten może utrzymywać się przez wiele miesięcy, a nawet lat. Zrosty w obrębie jajowodów i innych narządów występujących w okolicach miednicy mogą powodować ból podczas stosunku seksualnego, wykonywania ćwiczeń fizycznych lub owulacji.

Badania i diagnostyka

Diagnostyka zapalenia narządów miednicy odbywa się na podstawie objawów (jeżeli wystąpią), a także poprzez badanie miednicy, analizę upławów oraz posiewu z pochwy lub badanie moczu. W trakcie badania miednicy lekarz wykorzystuje bawełniane waciki do pobrania próbek z pochwy i szyjki macicy. Próbki są następnie przesyłane do laboratorium, gdzie określa się rodzaj drobnoustrojów wywołujących infekcję.

Aby potwierdzić diagnozę lub określić wielkość zapalenia, lekarz może również zlecić przeprowadzenie innych badań:

• badania USG miednicy – pozwalającego na wizualizację narządów rodnych,
• biopsji śluzówki macicy – w trakcie której lekarz pobiera niewielki fragment tkanki wyściełającej macicę,
• laparoskopii – przez niewielkie nacięcie w brzuchu lekarz wprowadza do środka kamerę, która pozwala na podgląd wszystkich narządów macicy.

Leczenie zapalenia narządów miednicy

Zgłoszenie się do lekarza jest konieczne w momencie zaobserwowania poważnych objawów zapalenia narządów miednicy:

• znacznego bólu w dolnej części brzucha,
• wymiotów,
• oznak szoku, w tym także omdlenia,
• gorączki (temperatury ciała wyższej niż 38,3°C).

W momencie zaobserwowania objawów zapalenia narządów miednicy należy bezwzględnie skontaktować się ze specjalistą. Wizyta w gabinecie lekarskim jest również wskazana, jeśli objawy nie są zbyt poważne, ale utrzymują się przez dłuższy czas. Upławy o nieprzyjemnym zapachu, ból odczuwany podczas oddawania moczu lub krwawienie pomiędzy cyklami menstruacyjnymi mogą być powiązane z infekcją przenoszoną drogą płciową. W momencie zaobserwowania tych objawów należy bezwzględnie zaprzestać uprawiania seksu oraz skonsultować się bezzwłocznie z lekarzem. Szybkie rozpoczęcie właściwego leczenia choroby wenerycznej może zahamować rozwój zapalenia narządów miednicy.

Standardową metodą leczenia zapalenia narządów miednicy jest antybiotykoterapia. Lekarz może zdecydować się na przepisanie antybiotyków przed otrzymaniem wyników badań laboratoryjnych. W razie konieczności antybiotykoterapia zostanie zmodyfikowana po potwierdzeniu diagnozy i określeniu konkretnego rodzaju bakterii wywołujących chorobę. Lekarz może też przepisać leki przeciwbólowe oraz zalecić odpoczynek w łóżku. Należy unikać współżycia przed zakończeniem leczenia oraz potwierdzeniem pełnego wyleczenia choroby.

Jak zapobiegać?

Aby zmniejszyć ryzyko rozwoju zapalenia narządów miednicy należy stosować się do poniższych rad.

• Uprawiaj bezpieczny seks – stosuj prezerwatywy za każdym razem oraz ogranicz liczbę partnerów.
• Przebadaj się – jeśli jesteś narażona na zakażenie chorobą weneryczną, umów się na wizytę w gabinecie i wykonaj niezbędne testy. W razie konieczności ustal z lekarzem harmonogram regularnych badań przesiewowych. Wczesne wykrycie i leczenie choroby wenerycznej daje dużo większe szanse na uniknięcie zapalenia narządów miednicy.
• Poproś partnera o zbadanie się – jeśli chorujesz na zapalenie narządów miednicy lub inną chorobę weneryczną, poproś partnera, aby się przebadał i ewentualnie poddał leczeniu. W ten sposób ograniczasz rozprzestrzenianie się chorób wenerycznych, a także zmniejszasz ryzyko nawrotu zapalenia narządów miednicy.
• Zaprzestań płukania pochwy – płukanie narusza bardzo delikatną równowagę bakteryjną w środowisku pochwy.