Trądzik grudkowy – przyczyny, objawy, diagnostyka, leczenie

Czym jest trądzik grudkowy?

Trądzik grudkowy jest jedną z postaci trądziku pospolitego, czyli przewlekłej choroby zapalnej, dotyczącej mieszków włosowych oraz przywłosowych gruczołów łojowych. Omawiany typ trądziku charakteryzuje się występowaniem zmian skórnych w postaci grudek. Są to drobne, twarde, czerwone wykwity o charakterze zapalnym i średnicy nieprzekraczającej 1 cm, które wystają ponad powierzchnię skóry.

Rodzaje trądziku grudkowego

Trądzik grudkowy może przybierać formy:

• trądziku grudkowo-zaskórnikowego, który jest łagodniejszą odmianą trądziku grudkowego;
• trądziku grudkowo-krostkowego, w którym dominuje proces zapalny.

Jak wygląda trądzik grudkowo-zaskórnikowy i grudkowo-krostkowy?

W przebiegu trądziku grudkowo-zaskórnikowego na skórze twarzy pojawiają się zaskórniki otwarte i zamknięte oraz omówione powyżej grudki. Zmiany trądzikowe w postaci zaskórników i grudek nie pozostawiają blizn na skórze.

Trądzik grudkowo-krostkowy to odmiana trądziku pospolitego, która charakteryzuje się występowaniem zarówno zaskórników, grudek, jak i krost, czyli zapalnych wykwitów, wypełnionych treścią ropną. Wystają one ponad powierzchnię skóry i pozostawiają po sobie nieestetyczne blizny oraz przebarwienia.

Trądzik grudkowy — przyczyny

Wśród przyczyn występowania trądziku grudkowego wymienia się zarówno predyspozycje genetyczne, zmiany hormonalne, jak i czynniki środowiskowe. Do pojawiania się zmian skórnych w przebiegu trądziku grudkowego, mogą przyczynić się, m.in.:

• nadmierna aktywność gruczołów łojowych, przez którą dochodzi do zwiększonej produkcji sebum skórnego;
• zmiany w keratynizacji mieszków włosowych, w wyniku których dochodzi do nadmiernego namnażania się i zlepiania keratynocytów, czyli komórek wyścielających ujścia mieszków włosowych, a w efekcie zablokowania ujścia dla sebum;
• nadmierne namnażanie się bakterii beztlenowych, takich jak: Propionibacterium acnes (Cutibacterium acnes), Pityrosporum ovale i Staphylococcus epidermis w zablokowanych przed dostępem tlenu gruczołach łojowych;
• zaburzenia hormonalne i zmiany hormonalne, przez które dochodzi do gwałtownego wzrostu poziomu hormonów we krwi, np. w okresie dojrzewania, czasie ciąży i karmienia piersią;
• niewłaściwa pielęgnacja skóry: używanie kosmetyków, zawierających w składzie substancje komedogenne, czyli zatykające pory skóry (np. wazelina, silikony, substancje zapachowe, parafina, lanolina), brak regularnego złuszczania warstwy rogowej naskórka, przez co nagromadzony martwy naskórek zapycha ujścia gruczołów łojowych, w których znajduje się łój skórny. Brak dostępu tlenu stwarza idealne warunki do rozwoju bakterii beztlenowych, wywołujących trądzik;
• nieprawidłowe nawyki, np.: częste dotykanie skóry twarzy brudnymi rękoma czy wyciskanie ropnych krost i roznoszenie bakterii po całej twarzy;
• silny stres;
• spożywanie dużych ilości przetworzonej żywności, np. słodyczy i tłustych pokarmów.

Objawy trądziku grudkowego

Zmiany skórne w przebiegu trądziku grudkowego mogą obejmować zarówno twarz, ramiona, klatkę piersiową, plecy, jak i pośladki. Skóra dotknięta trądzikiem grudkowym, charakteryzuje się:

• występowaniem zmian na skórze twarzy, w strefie T, w postaci: zaskórników i grudek, lub też zaskórników, grudek i krost z treścią ropną;
• zaczopowanymi ujściami gruczołów łojowych i zaleganiem martwych komórek naskórka na skórze.

Jak się pozbyć trądziku grudkowego?

Z trądzikiem grudkowym można poradzić sobie poprzez trzy najważniejsze działania, takie jak:

• zapobieganie nadmiernemu rogowaceniu skóry i zatykaniu ujść gruczołów łojowych, czyli regularne stosowanie odpowiednich do typu skóry rodzajów peelingów;
• ograniczenie nadmiernej produkcji sebum, czyli wydzieliny gruczołów łojowych, poprzez regulowanie ich pracy. Zmniejszenie łojotoku jest możliwe poprzez dostarczanie skórze odpowiednich substancji aktywnych. To, że gruczoły łojowe produkują sebum, czyli łój skórny jest naturalnym, fizjologicznym i potrzebnym procesem. Problem pojawia się w przypadku nadprodukcji łoju;
• hamowanie rozwoju i rozprzestrzeniania się bakterii beztlenowych, odpowiedzialnych za zmiany trądzikowe, przede wszystkim Propionibacterium acnes, m.in. poprzez działania bakteriobójcze.

Leczenie trądziku grudkowego

Leczenie trądziku grudkowego powinno być prowadzone przez lekarza dermatologa, który dobierze odpowiednią do postaci trądziku terapię: miejscową, ogólną lub łączoną.

W miejscowym leczeniu trądziku grudkowego przydatne będą, m.in. retinoidy, czyli pochodne witaminy A. Ogólnoustrojowe antybiotyki, stosowane w terapiach przeciwtrądzikowych to, m.in.: tetracyklina, erytromycyna i klindamycyna. Często wdraża się także leczenie hormonalne oraz terapię izotretinoiną.

Co pomaga na trądzik grudkowy?

Poza farmakologicznym leczeniem należy zadbać o właściwą pielęgnację skóry. Odpowiednie kosmetyki do pielęgnacji skóry trądzikowej powinny wywierać działanie: nawilżające, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, komedolityczne, przeciwłojotokowe i złuszczające naskórek.

Skóra dotknięta trądzikiem wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Powinna ona opierać się na preparatach, które zawierają, m.in.:

• kwas salicylowy, który wykazuje działanie: złuszczające, komedolityczne i przeciwzapalnie;
• kwas azelainowy o wielokierunkowym działaniu: bakteriostatycznym, złuszczającym, przeciwzapalnym, komedolitycznym i hamującym tendencję do powstawania blizn;
• nadtlenek benzoilu, który analogicznie jak kwas azelainowy, nie wywołuje antybiotykooporności;
• kwas hialuronowy, który dba o właściwe nawilżenie skóry;
• kompleksy cynku z kwasem pirolidonokarboksylowym;
• bisabolol;
• wyciąg z drożdży;
• glinki zielone i białe;
• wyciągi roślinne, m.in. z: łopianu, tymianku, eukaliptusa, pokrzywy i zielonej herbaty;
• olejek z drzewa herbacianego;
• siarka;
• srebro koloidalne.

Skórę objętą procesem chorobowym należy myć dwa razy dzienne preparatem o kwaśnym pH. Nie wolno przesuszać skóry ani stosować produktów, zawierających w składzie alkohol. Takie działania nasilają stany zapalne, wzmagają produkcję sebum oraz powodują zwiększone rogowacenie naskórka. Należy także pamiętać o złuszczaniu naskórka oraz racjonalnym żywieniu i suplementacji, szczególnie witamin z grupy B, głównie B2 i B6.

W celu jak najszybszego poradzenia sobie z problemem trądziku, poza leczeniem i domową pielęgnacją skóry, warto od czasu do czasu skorzystać z profesjonalnych zabiegów oczyszczających skórę, takich jak:

• mikrodermabrazja diamentowa;
• oksybrazja;
• peeling kawitacyjny;
• peelingi chemiczne.