Mocznik w moczu - badanie - wskazania, normy i interpretacja wyników

Czym jest badanie mocznika w moczu?

Badanie moczu jest jednym z najczęściej zlecanych przez lekarza badań. Pośród wielu oznaczanych w moczu parametrów znajduje się mocznik (badanie mocznika w moczu). Należy jednak wspomnieć, iż jest to dość rzadko stosowane oznaczenie. Preferowaną formą określenia poziomu mocznika w organizmie człowieka jest oznaczenie jego stężenia w surowicy krwi. Wpływ na jego poziom mają wszystkie usunięte przez nerki substancje w ostatniej fazie wydalania, dzięki temu można ocenić pracę nerek.

Mocznik jest związkiem powstającym w wyniku procesu metabolizowania białka oraz innych związków azotowych w organizmie. Jest on syntetyzowany w wątrobie z amoniaku w przemianie biochemicznej zwanej cyklem mocznikowym.

Mocznik w największej ilości jest wydalany przez nerki (90 proc.), dlatego w uszkodzeniu tego narządu obserwuje się wzrost ilości mocznika w organizmie.

Kiedy należy zbadać mocznik w moczu?

Badanie powinno się wykonać w celu kontroli pracy nerek (należy brać pod uwagę ilość spożytego białka). Dzięki temu badaniu można określić równowagę białkową organizmu.

Technika badania mocznika w moczu oraz przygotowanie do badania

Oznaczenie mocznika w moczu najlepiej wykonać na podstawie dobowej zbiórki moczu (zebranego w ciągu 24 godzin płynu z układu moczowego).

• Po przebudzeniu, należy wykonać toaletę poranną, pierwszy mocz w całości oddać do ubikacji, a każdy następny do specjalnego, sterylnego, dużego pojemnika, oczywiście wcześniej wykonując toaletę miejsca intymnego.
• Ostatnia porcja moczu jest zbierana po nocy, nazajutrz od rozpoczęcia zbiórki.
• Następnie zgromadzony mocz oddajemy do analizy w laboratorium.
• Należy być na czczo, ostatni posiłek spożyć dnia poprzedniego ok. godz. 18.

Przed badaniem mocznika w moczu można skonsultować się z lekarzem w sprawie ewentualnego odstawienia leków, witamin, suplementów diety, które mogą mieć istotny wpływ na oznaczany parametr. Kobiety w trakcie krwawienia menstruacyjnego nie powinny oddawać moczu do analizy (bezpieczny okres to 3 dni przed oraz 3 dni po krwawieniu).

Norma mocznika w moczu

Wartości prawidłowe mocznika w moczu określa się w granicach:

• 12-20g/ 24 godz.

Zaleca się skonsultować otrzymany wynik indywidualnie z lekarzem. Na prawidłową wartość składać się może kilka innych czynników takich jak wiek, płeć oraz metoda oznaczenia.

Interpretacja wyniku stężenia mocznika w moczu

Podwyższony poziom mocznika w moczu może świadczyć o:

• złej pracy nerek – ostra lub przewlekła niewydolność nerek,
• diecie ze zbyt dużą ilością białka w pokarmie (dieta wysokobiałkowej),
• utrudnionym odpływie moczu,
• spadku przepływu nerkowego,
• odwodnieniu.

Obniżony poziom mocznika w moczu może wskazywać na:

• niskobiałkową dietę,
• niedożywienie,
• zespół złego wchłaniana – jest to stan związany ze złym trawieniem i wchłanianiem związków odżywczych z układu pokarmowego,
• ciążę,
• akromegalię,
• choroby wątroby,
• poliurię – wzmożone wydzielanie moczu (w ilości ponad 2000 ml na dobę).