Badanie TSH (tyreotropina, hormon tyreotropowy) – normy, interpretacja wyniku

TSH – co to jest hormon tyreotropowy?

TSH (tyreotropina) jest to hormon glikoproteinowy, który jest syntetyzowany i uwalniany przez przedni płat przysadki (tzw. część gruczołową). Kontrolę nad nim sprawuje podwzgórze poprzez tyreoliberynę. Wpływa na hormony tarczycowe, trójjodotyroninę (T₃) i tyroksynę (T₄), oraz bezpośrednio na sam narząd (TSH ma również wpływ na jego masę).

Głównymi funkcjami tyreotropiny jest:

• wpływ na gospodarkę jodu w organizmie,
• wzrost syntezy i uwalnianie hormonów tarczycy,

Wpływa ona również na rozrost gruczołu tarczowego.

Badanie TSH kiedy oznaczać poziom?

Nadmiar TSH powoduje powiększenie gruczołu, a to z kolei wzrost wydajności pracy tarczycy ponad normę – mówi się wtedy o nadczynności tarczycy. Stres oraz niska temperatura sprawia, że przysadka zwiększa wydzielanie TSH. Jego stężenie obniża się pod wpływem dopaminy oraz somatostatyny. Niedobór TSH powoduje niedoczynności tarczycy. Wiek pacjenta może mieć wpływ na poziom hormonu tyreotropowego.

Wskazaniem do takiego badania tarczycy z krwi oznaczenia TSH jest podejrzenie nadczynności lub niedoczynności narządu oraz kontrola stanu eutyrozy w przypadku wola.

Oznaczenie stężenia TSH wykonywane jest głównie w celu oceny stanu metabolicznego tarczycy (gruczołu tarczowego) oraz w monitorowaniu leczenia chorób tarczycy.

Przeczytaj: Wysokie TSH – co oznacza?

Badanie TSH – na czczo, jak się przygotować, jak przebiega?

Badanie tarczycy na podstawie oznaczania stężenia TSH wykonuje się na podstawie pobranej od pacjenta niewielkiej ilości krwi do probówki próżniowej (izoluje się osocze i na jego podstawie wykonuje się badanie).

Podczas wykonywania morfologii TSH materiał pobierany jest zazwyczaj z żył najlepiej widocznych i zlokalizowanych w dole łokciowym, u dzieci natomiast stosuje się niewielkie nacięcie nożem lekarskim (lancetem) na skórze w celu wywołania niewielkiego krwawienia. Otrzymaną próbkę wysyła się do analizy.

Należy pamiętać, że poziom TSH wzrasta oraz spada bardzo wolno, dlatego podczas kontroli leczenia nie ma sensu wykonywać oznaczenia w krótkich odstępach czasu. Pacjent nie musi być na czczo.

TSH – norma

Prawidłowy poziom TSH mieści się w granicach: 0,4–4,0 mlU/l.

Na prawidłowy wynik może mieć wpływ kilka czynników:

• wiek,
• płeć,
• metoda oznaczenia.

Z powyższych względów próba interpretacji wyników krwi TSH nie powinna być nigdy samodzielna.

TSH – wynik – jak odczytać?

To, czy mamy do czynienia z prawidłowym wynikiem TSH, powinien zawsze stwierdzać lekarz, który w przypadku złego wyniku badania hormonalnego zaleci dalsze postępowanie.

Wysokie TSH

Wysoki poziom TSH rejestruje się w przypadku przyczyny pierwotnej:

• niedoczynność tarczycy (np. choroba Hashimoto),
• wtórna nadczynność tarczycy.

Niskie TSH

TSH poniżej normy może świadczyć o:

• przyczynie pierwotnej – nadczynność tarczycy (choroba Gravesa i Basedowa), wtórna (spowodowana niewydolnością przysadki lub podwzgórza) niedoczynność tarczycy.
• pierwotnym zniszczeniu przysadki gruczołowej – uraz, nowotwór, martwica poporodowa, stany zapalne),

Do obniżenia wskaźnika TSH może prowadzić również: ciąża, niektóre leki, głodzenie, choroby przewlekłe związane z układem krążenia.