Test DNA HPV – skuteczny test na wykrycie wirusa HPV i ryzyka zachorowania na raka szyjki macicy

Co to jest wirus HPV (wirus brodawczaka)?

Wirus brodawczaka ludzkiego – HPV jest główną przyczyną powstawania nowotworu szyjki macicy. Nowotwór ten jest jednym z najczęściej diagnozowanych u kobiet, zarówno pod względem zachorowalności, jak i umieralności. Te statystyki są jednymi z najgorszych w Europie.

Mimo, że istnieje profilaktyka raka szyjki macicy w postaci cytologii. Wiele kobiet nie zgłasza się jednak na badanie, a diagnoza postawiona jest w momencie, kiedy nowotwór jest już bardzo zaawansowany. Test DNA HPV wykrywa obecność wirusa brodawczaka nawet jeszcze wtedy, kiedy cytologia jest prawidłowa. Może on ułatwić dalsze postępowanie z pacjentką, kiedy wynik cytologii jest niejednoznaczny. Test genetyczny pozwala wykryć DNA wirusa HPV oraz określić jaki to rodzaj wirusa i czy wywołuje raka szyjki macicy.

Sprawdź również: Seks oralny a choroby przenoszone drogą płciową

O czym świadczy dodatni test DNA HPV?

Jak można się zarazić wirusem HPV? Do transmisji wirus dochodzi poprzez kontakt seksualny. Najczęściej do infekcji dochodzi u młodych kobiet, przed 30. rokiem życia. Występuje kilkadziesiąt typów wirusa HPV, ale nie wszystkie są groźne. Test DNA HPV wykrywa obecność wirusów wysokoonkogennych, czyli tych, które najczęściej powodują zmiany nowotworowe. Należą do nich wirusy HPV 16, 18, 31, 33, 45.

Sama obecność wirusa nie świadczy, że u kobiety na pewno rozwinie się nowotwór. Badania dowodzą, że nawet u 85 proc. aktywnych seksualnie kobiet, w pewnym momencie życia występuje wirus brodawczaka ludzkiego. Na szczęście, aby doszło do zapoczątkowania kancerogenezy (powstawania nowotworu), infekcja wirusem HPV musi przekształcić się w zakażenie przetrwałe. Dopiero po kilku latach obecności wirusa w komórkach nabłonka szyjki macicy, dochodzi do kancerogenezy. Większość infekcji wirusem HPV ulega jednak samoistnej eliminacji z organizmu. Dlatego lekarze uważają, że nie ma sensu wykonywać tego badania u kobiet przed 30. rokiem życia. Najprawdopodobniej wirus zostanie usunięty z organizmu, a dodatni wynik spowoduje tylko niepotrzebny stres u młodej kobiety.

Zobacz też: Po co się robi wymaz z odbytu?

Dopiero dodatni wynik testu DNA HPV u kobiet po 30. roku życia powinien wzmóc czujność, ponieważ prawdopodobieństwo przetrwałej infekcji, trwającej już od kilku lat, jest większe. U tych kobiet szanse na to, że wirus HPV zostanie usunięty są mniejsze, a ryzyko powstania raka szyjki macicy większe.

Z kolei u młodych dziewcząt zaleca się wykonanie szczepienia przeciwko wirusowi brodawczaka (szczenienie na HPV). Jest ono skuteczne tylko o młodych kobiet, które nie rozpoczęły jeszcze współżycia.

Kiedy wykonywać test DNA HPV?

Test DNA HPV aktualnie wykonuje się w przypadku niejasnego lub nieprawidłowego wyniku cytologii u kobiet po 30. roku życia. Wynik badania ma odpowiedzieć na pytanie, czy infekcja ma charakter incydentalny czy przetrwały. W przypadku opisu cytologii jako ASCUS – atypowe komórki nabłonkowe o nieokreślonym znaczeniu – wykluczenie infekcji przetrwałej powoduje, że pacjentka „wraca” do podstawowego screeningu – kolejne badanie cytologiczne wykonuje się jak u innych, zdrowych kobiet po roku. W przypadku dodatniego wyniku zwykle wykonuje się kolposkopię. Kolposkopia polega na ocenie powierzchni tarczy i kanału szyjki macicy w powiększeniu i pozwala wykryć przedkliniczne postaci raka szyjki macicy.

W przypadku zmian opisywanych w cytologii jako LSIL – zmiany niskiego stopnia złośliwości w komórkach nabłonka płaskiego – lekarze decydują albo od razu o wykonaniu kolposkopii, albo pogłębiona diagnostyka rozpoczyna się również od testu HPV DNA. Wynik dodatni mimo wszystko powoduje, że należy wykonać kolposkopię.

W przypadku zmian o wyższym stopniu złośliwości wykonywanie testu HPV DNA właściwie nie ma sensu. Prawdopodobnie będzie on i tak dodatni, dlatego przeprowadza się od razu kolposkopię lub konizację szyjki macicy diagnostyczno-terapeutyczną

Jak wygląda badanie HPV DNA i jak się do niego przygotować?

Materiałem potrzebnym do weryfikacji infekcji HPV jest wymaz pobrany podczas badania cytologicznego. Dlatego też przygotowanie jest takie samo jak przed cytologią. Warto umówić się na wizytę w takim dniu cyklu, w którym nie wystąpi miesiączka. Krwawienie miesięczne uniemożliwi prawidłowe pobranie materiału do badań. Kilka dni przed badaniem nie można też stosować żadnych leków dopochwowych; dzień przed badaniem warto też zrezygnować ze współżycia. Przed badaniem należy dokładnie podmyć się, korzystając z płynów do higieny intymnej.

Warto wspomnieć, że test mogą wykonać również mężczyźni, ponieważ to oni zwykle przekazują wirusa kobiecie, jeżeli są jego nosicielami. Wirus HPV u mężczyzn nie powoduje nowotworów narządów płciowych. Okazuje się jednak, że u obu płci może on być przyczyną gruczołowych raków krtani. Związane to jest ze zmianami zachowań seksualnych (seks oralny, bez zabezpieczeń).