Suchość jamy ustnej – jak sobie radzić z suchością w ustach?

Mam sucho w ustach – co oznacza suchość w jamie ustnej?

Suchość w jamie ustnej (kserostomia) to dolegliwość, która okresowo pojawia się u każdego, kto przebywa w gorących, dusznych pomieszczeniach lub po dłuższym okresie bez picia. Zdarza się jednak, że objaw ten utrzymuje się przewlekle mimo prawidłowego nawodnienia.

Może on wynikać z przewlekłego wysuszania śluzówek, np. przez dym papierosowy, być efektem oddychania przez otwarte usta (np. w przebiegu przerostu migdałków podniebiennych) lub też stanowić objaw kserostomii, czyli niedostatecznej produkcji śliny przez ślinianki.

Wśród przyczyn suchości w jamie ustnej w pierwszej kolejności należy wymienić odwodnienie. To jeden z najbardziej typowych objawów nadmiernej utraty płynów lub niedostatecznej podaży płynów. Obserwujemy wówczas suche i popękane usta, suchość w gardle, nalot na języku, silne pragnienie.

Suchość jamy ustnej często jest odczuwana także w trakcie upałów, podczas przebywania w suchych, gorących pomieszczeniach.

Wysuszanie śluzówek jamy ustnej i suchość w gardle są częste z powodu stałego oddychania przez otwarte usta – obserwowane jest u osób z przerostem migdałków podniebiennych, znacznym skrzywieniem przegrody nosowej, upośledzoną drożnością nosa, np. wynikającą z alergicznego nieżytu nosa lub przewlekłego zapalenia zatok.

Sucho w ustach robi się na skutek stresu. Problem ten pojawia się także u palaczy i osób palących biernie – substancje zawarte w dymie papierosowym wysuszają śluzówki jamy ustnej.

Jako przyczynę suchości w ustach warto wskazać także stosowanie niektórych leków, np. leków przeciwhistaminowych stosowanych w leczeniu chorób alergicznych, leków przeciwdepresyjnych, przeciwlękowych,

Czy suchość w ustach oznacza chorobę?

Pieczenie w jamie ustnej towarzyszące suchości to objaw choroby określanej jako kserostomia prawdziwa. Jej objawem jest niedostateczna produkcja śliny, co jest przyczyną suchości w jamie ustnej.

Przyczynę taką należy brać pod uwagę, jeżeli suchość w ustach utrzymuje się długotrwale pomimo prawidłowego nawadniania, unikania czynników wysuszających błony śluzowe, odstawienia leków podejrzewanych o wywołanie suchości w jamie ustnej.

Przyczyną kserostomii może być zapalenie ślinianek, kamica ślinianek, choroby nowotworowe ślinianek, a także uszkodzenie ślinianek przez proces autoagresji (tzw. zespół Sj ö grena (zespół suchości), który może występować jako osobna jednostka chorobowa, jak też może być jedną ze składowych innych chorób autoimmunologicznych, np. twardziny układowej.

W diagnostyce należy wziąć pod uwagę także zaburzenia czynności wegetatywnego układu nerwowego – mówimy wówczas o tzw. kserostomii rzekomej.

Suche śluzówki jamy ustnej są też problemem osób chorujących na cukrzycę i inne zaburzenia metaboliczne – chory ma wrażenie suchości w jamie ustnej oraz uczucie wzmożonego pragnienia.

Suchość w ustach w nocy i w dzień – jakie są skutki?

Przesuszone śluzówki jamy ustnej stają się podatne na mikrourazy, owrzodzenia, afty i pęknięcia. Objawem są dolegliwości bólowe w obrębie jamy ustnej, zwłaszcza podczas spożywania pokarmów kwaśnych.

Ponadto osoby z niedostatecznym wydzielaniem śliny mają zwiększone ryzyko rozwoju próchnicy zębów (w warunkach fizjologicznych ślina obmywa zęby z płytki nazębnej oraz pomaga chronić je przed próchnicą poprzez zawarte w niej substancje bakteriobójcze).

Kolejnym objawem, który często zgłaszają osoby z suchością jamy ustnej jest halitoza, czyli nieprzyjemny zapach z jamy ustnej. Nieświeży oddech jest rezultatem obecności w jamie ustnej dużej ilości bakterii, które produkują związki o charakterystycznym zapachu (np. siarkowodór).

Jakie są sposoby na suchość jamy ustnej?

Chcąc zwalczyć nieprzyjemne uczucie suchości w jamie ustnej, powinno się zacząć od wyeliminowania najbardziej prawdopodobnych przyczyn tego typu dolegliwości. Należy dbać o odpowiednie nawodnienie – codziennie wypijać minimum 1,5–2 l płynów, z czego preferowanym napojem jest woda mineralna.

Konieczne jest unikanie czynników ryzyka przesuszania śluzówek jamy ustnej, czyli przebywania w suchych, gorących pomieszczeniach, palenia papierosów oraz biernego narażenia na dym tytoniowy.

Jeżeli suchość w jamie ustnej pojawiła się po wdrożeniu nowych leków, należy zgłosić ten fakt swojemu lekarzowi i rozważyć ewentualną zmianę preparatu. Jeżeli problem wciąż się utrzymuje, konieczna jest odpowiednia diagnostyka.

Badaniem wykonywanym w celu oceny objętości wydzielanej śliny jest sialometria. Badaniem oceniającym morfologię ślinianek jest sialografia.

Po ustaleniu rozpoznania należy wdrożyć leczenie przyczynowe wzbogacone o postępowanie objawowe. Domowym sposobem na suchość w ustach jest wykorzystanie preparatów sztucznej śliny.

Pacjenci cierpiący na halitozę mogą korzystać z gum odświeżających oddech, dezodorantów do jamy ustnej, preparatów ziołowych na bazie tymianku i mentolu, płukanek ziołowych (np. z szałwii), pastylek z cynkiem organicznym.

Próchnica zębów wymaga leczenia stomatologicznego. Konieczne jest również częste sięganie po płyny do jamy ustnej.