Znieczulenie przewodowe – co to jest, jakie są rodzaje, jak działa, jakie są przeciwwskazania i skutki uboczne?

Znieczulenie przewodowe zęba – co to jest?

Leczenie zębów w dzisiejszych czasach nie musi wiązać się z przykrymi doznaniami. Znieczulenie stomatologiczne stało się standardem każdej interwencji w jamie ustnej, której mógłby towarzyszyć dyskomfort, czy ból. Bezbolesne leczenie sprawia, że pacjenci chętnie wracają do swojego lekarz dentysty, by móc cieszyć się zdrowym uśmiechem. Znieczulenie przewodowe w stomatologii to sposób blokowania bólu, czyli odwracalne przerwanie przewodnictwa nerwowego. Jest to znieczulenie miejscowe – pacjent jest świadomy, nie zasypia podczas zabiegu.

Stosowane jest głównie podczas leczenia zębów w żuchwie, ale znieczulenie przewodowe można także zastosować w szczęce. Dzięki temu znieczuleniu pozbawia się czucia większego obszaru jamy ustnej, aniżeli pojedynczego zęba. Pacjenci pytają się: ile trzyma? Czy boli? Znieczulenie u dentysty, a zwłaszcza przewodowe, nie należy do komfortowych, jednak istnieje szereg nowych możliwości, dzięki którym zmniejsza się do minimum negatywne odczucia wprowadzania igły w tkanki miękkie.

Znieczulenie takie potrafi porazić nerwy nawet do 6 godzin. Polega ono na zdeponowaniu środka znieczulającego bezpośrednio w pień nerwu, splot nerwowy lub ich najbliższą okolicę. Znieczulenie przewodowe w stomatologii wykonuje się głównie do nerwu zębodołowego dolnego. Efektem jest: charakterystyczne mrowienie, drętwienie wargi, języka i brody oraz oczywiście bezbolesność zabiegu stomatologicznego.

Zobacz też: Opuchlizna od zęba – jakie są przyczyny?

Znieczulenie przewodowe – rodzaje

Poniżej zostały opisane najczęstsze rodzaje znieczuleń zęba stosowane podczas leczenia.

Znieczulenie powierzchniowe

Jest to najłagodniejsza forma znieczulenia wykorzystywanego nie tylko w stomatologii, ale też innych dziedzinach medycyny. Anestetyk wykorzystywany do tego typu znieczulenia ma postać sprayu, żelu czy kremu, często w atrakcyjnym kolorze i smaku. Stosuje się je często u dzieci, aby zapobiec nieprzyjemnemu uczuciu wkłucia igły podczas znieczulenia nasiękowego lub przewodowego.

Zatem znieczulenie powierzchniowe jest niewystarczające do przeprowadzenia leczenia stomatologicznego. Występuje zwykle przed właściwym zastrzykiem. Spray znieczulający działa bardzo szybko, natomiast na efekty żelu trzeba zwykle poczekać nieco dłużej. Znieczulenie powierzchowne stosowane jest u pacjentów z silnym odruchem wymiotnym, który uniemożliwia wykonywanie procedur medycznych w jamie ustnej, albo gdy konieczne jest usuwanie zębów mlecznych u dzieci. Znieczulenie powierzchowne czasem w zupełności wystarcza.

Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?

Znieczulenie nasiękowe

Znieczulenie nasiękowe w stomatologii jest najbardziej popularne. Lek miejscowo znieczulający podaje się w tkanki miękkie, a następnie rozprzestrzenia się on w okolicy wkłucia. Zastrzyk w dziąsło jest lepiej akceptowalny przez pacjentów niż znieczulenie przewodowe. Można je zastosować, gdy leczone są wszystkie zęby szczęki oraz zęby przednie żuchwy. Leczenie zębów bocznych dolnych wymaga już znieczulenia przewodowego lub śródwięzadłowego. Wskazaniem do jego zastosowania jest zwykłe leczenie zachowawcze, ale także leczenie kanałowe i ekstrakcje zębów szczęki oraz przednich żuchwy.

Przeczytaj też: Ból ósemki – domowe sposoby, leczenie

Środek znieczulający (najczęściej artykaina lub lidokaina) zawiera najczęściej środki obkurczające naczynia – dzięki temu lek zaczyna działać szybciej, a tym samym skraca się czas wizyty. Znieczulenie nasiękowe jest mniej inwazyjne niż przewodowe – istnieje bardzo niskie ryzyko podania środka znieczulającego do naczyń krwionośnych.

To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?

Znieczulenie śródwięzadłowe

Znieczulenie zęba nie oznacza wcale porażenia nerwu na dużym obszarze. Dzięki postępowi stomatologii można zastosować znieczulenie pojedynczego zęba. Polega ono na wprowadzeniu środka znieczulającego bezpośrednio w zębodół danego zęba między więzadła ozębnej. Lekarz podaje środek bardzo powoli, aby minimalizować negatywne odczucia pacjenta. Służą do tego również specjalne systemy komputerowe, które bardzo powoli i z odpowiednim ciśnieniem deponują ampułkę ze znieczuleniem. Śródwięzadłowe znieczulenia w stomatologii zaleca się praktycznie każdemu pacjentowi, ale szczególnie rozpowszechniły się w stomatologii dziecięcej. Systemy komputerowe zaś zalecane są u osób, które panicznie boją się dentysty – mających dentofobię.

Czytaj również: Spuchnięte dziąsła – przyczyny i leczenie

Znieczulenie przewodowe – przeciwwskazania, skutki uboczne

Nie ma praktycznie żadnych przeciwwskazań do wykonania znieczulenia przewodowego. Przeciwwskazaniem może być jedynie środek znieczulający, jeśli pacjent jest na niego uczulony. Lekarz dentysta powinien zebrać dokładny wywiad chorobowy od pacjenta przed wykonaniem znieczulenia. Gdy nie ma pewności co do alergii na dany środek powinien zlecić testy na znieczulenie stomatologiczne.

Natomiast powikłania po znieczuleniu zęba mogą być wczesne i późne. Wczesne powikłania po znieczuleniu stomatologicznym to ból po znieczuleniu zęba, gdy podano zbyt mało środka znieczulającego.

To też może Cię zainteresować: Wyrywanie ósemki – czy ekstrakcji boli?

Ból po znieczuleniu stomatologicznym może dotyczyć także miejsca wkłucia, gdy na przykład powstanie krwiak. Po znieczuleniu u dentysty, zwłaszcza przewodowym, należy kontrolować żucie w taki sposób, aby nie przygryźć języka, policzka i wargi. Ból dziąsła po znieczuleniu śródwięzadłowym może trwać do kilku dni, jednak nie jest on z reguły uciążliwy.

Powikłania mogą być też miejscowe lub ogólne. Pierwsze to np. ból po znieczuleniu u dentysty, natomiast te drugie, jak wstrząs anafilaktyczny, mogą zagrażać życiu pacjenta, gdy występuje uczulenie na znieczulenie stomatologiczne.

Objawy towarzyszące wstrząsowi są bardzo charakterystyczne – pokrzywka, zaczerwienienie skóry, obrzęk, skrócony oddech, bradykardia i spadek ciśnienia tętniczego.

Znieczulenie u dentysty – najczęstsze pytania

• Kiedy znieczulenie zęba nie działa? Gdy w zębie i tkankach miękkich toczy się proces zapalny, znieczulenie może nie działać w zadowalający sposób, jednak rzadko dochodzi do takiej sytuacji. We współczesnej stomatologii leczenie bez bólu to priorytet.
• Kwestia miesiączka a znieczulenie u dentysty. Menstruacja nie stanowi przeciwwskazania, jeśli nie współistnieją choroby ogólne, takie jak choroby serca, nadciśnienie. Jest wiele leków znieczulających, a lekarz dentysta wybierze najodpowiedniejszy.
• Znieczulenie zęba a karmienie piersią – czy są jakieś przeciwwskazania? Owszem – nie każdy lek nadaje się dla kobiet karmiących. Wybiera się zawsze ten o bardzo szybkim metabolizmie.
• Jak długo działa znieczulenie zęba? To zależy od wykorzystanego w tym celu leku oraz typu znieczulenia. Zazwyczaj od 30 minut do nawet 6 godzin.
• Czy występuje ból szczęki po znieczuleniu zęba? Jeśli dojdzie do powikłania po znieczuleniu stomatologicznym w postaci krwiaka, to może być odczuwany ból przez pacjenta. Ból szczęki jest raczej powikłaniem np. po ekstrakcji zęba aniżeli samego znieczulenia.

Literatura:

• Bartkowski St. red.; Chirurgia szczękowo-twarzowa. Podręcznik dla studentów i lekarzy; wyd. Collegium Medicum UJ; Wydanie III poprawione i rozszerzone, Kraków 1996.
• Kryst L. red.; Chirurgia szczękowo-twarzowa; wyd. PZWL; Wydanie V zmienione i uzupełnione, Warszawa 2016.
• Dominiak M. red.; Podstawy chirurgii stomatologicznej; wyd. Akademia Medyczna im. Piastów Śląskich, Wrocław 2010.