Ułożenie dziecka w macicy

Rodzaje położenia płodu w macicy

Wyróżnia się następujące rodzaje położenia płodu w macicy:

• położenie podłużne główkowe:
  • położenie podłużne główkowe przednie,
  • położenie podłużne główkowe tylne.
• położenie skośne,
• położenie poprzeczne:
  • położenie miednicowe zupełne - ma miejsce wtedy gdy pośladki dziecka znajdują się przy kanale rodnym ale nogi są zgięte,
  • położenie miednicowe niezupełne - pośladki znajdują się przy kanale rodnym ale jedna noga jest przy twarzy dziecka a druga jest ugięta,
  • położenie miednicowe pośladkowe - gdzie pośladki znajdują się blisko kanału rodnego, a stopy są przy twarzy dziecka.

Dopóki dziecko ma dużo miejsca w brzuchu, czyli do około 34 tygodnia ciąży, swobodnie może ono zmieniać pozycję swojego ciała. Jednak z każdym nadchodzącym tygodniem ciąży i zbliżającym się wielkimi krokami finałem, dziecko będzie miało coraz mniej możliwości zmiany swego położenia. Mniej więcej w 36 tygodniu ciąży większość dzieci przyjmuje już pozycję, w której przychodzą na świat. Od ich usytuowania w macicy zależy też rodzaj porodu, dlatego bardzo ważne jest określenie przed porodem położenia dziecka.

Zobacz też: Niskie ciśnienie krwi – przyczyny, objawy, leczenie

Samodzielna ocena położenia dziecka

Każda ciężarna sama może ocenić położenie dziecka w macicy. Obserwując swoje ciało można samemu ocenić położenie dziecka w macicy, jeżeli:

• pępek i brzuch wystają albo jeśli czuje się uderzenia pod żebrami może to oznaczać, że dziecko jest w położeniu podłużnym główkowym z pleckami na przedzie,
• brzuch wydaje się być płaski i czuje się uderzenia bardziej na przedzie brzucha, to dziecko prawdopodobnie znajduje się w położeniu podłużnym główkowym z pleckami tuż przy plecach mamy,
• czuje się wybrzuszenie na szczycie brzucha albo bardziej z prawej albo z lewej strony, to można je lekko ucisnąć i wtedy:
  • poczuje się ruch całego dziecka to pewnie leży ono główką do dołu, co oznacza, że ucisnęło się na pupę malucha,
  • poruszy się tylko wybrzuszenie bez poruszania się całego ciała dziecka, to pewnie wybrzuszenie jest głową dziecka, która rusza się nie zależnie od pozostałej części ciała.
• odczuwa się czkawkę dziecka w dolnych partiach brzucha, to zapewne dziecko jest skierowane główką do dołu, a jeżeli czkawkę dziecka odczuwa się w górnych partiach brzucha, a nawet powyżej pępka to znaczy, że dziecko jest skierowane pupą do dołu a głową do góry,
• kopnięcia są zlokalizowane ponad pępkiem albo całkiem blisko żeber, to dziecko jest skierowane głową do dołu,
• czuje się ostry ból brzucha i żeber, i jest to późniejszy okres ciąży, to może to znaczy, że dziecko głową jest blisko żeber mamy. Jeżeli tego się nie czuje, to dziecko pewnie jest zwrócone główką do dołu.

Następną metodą określenia położenia dziecka w warunkach domowych jest zlokalizowanie tonów serca malucha. Przy użyciu rolki papieru toaletowego można zaproponować partnerowi, aby wysłuchał bicia serca na brzuchu. Jeżeli:

• serduszko wysłuchuje się w dolnych partiach brzucha, to dziecko jest skierowane głową do dołu,
• serduszko wysłuchuje się w górnych partiach brzucha, albo ponad pępkiem to znaczy, że dziecko jest zwrócone główką do góry.

Przeczytaj też: Pozycje seksualne w ciąży

Położenie podłużne główkowe przednie a poród

W tym położeniu rodzi się ponad 95 % dzieci. Pozycja ta jest najlepszą z możliwych. Dzieje się tak ponieważ częścią przodującą, czyli tą, która toruje drogę w czasie przechodzenia przez kanał rodny, jest głowa. Cechy charakterystyczne:

• klasyczny duży brzuch jak piłka,
• większość ruchów lokalizuje się w górnym prawym albo lewym kwadrancie brzucha,
• kopnięcia są delikatniejsze,
• łatwiej znaleźć serduszko,
• tony serca najłatwiej wysłuchać w lewej części podbrzusza. Są one też dobrze słyszane, nawet jeśli dziecko się troszkę obróci.

Poród zazwyczaj przebiega bez komplikacji, szczególnie jeśli czynność skurczowa sama się wyzwoli.

Położenie podłużne główkowe tylne a poród

Niewiele procent dzieci rodzi się w tym położeniu. Cechy charakterystyczne:

• brzuch zniekształcony, przypominający gruszkę ułożoną do dołu ciężarnej a schodząc w dół robi się węższy,
• brzuch nie jest duży i nie wystaje tak bardzo,
• można zauważyć wgłębienia i pagórki w okolicy pępka,
• matka odczuwa dużo nagłych ruchów z przodu brzucha, ponieważ ręce i nogi dziecka znajdują się właśnie na przedzie brzuszka,
• ruchy dziecka też są silniejsze, częste i mogą boleć,
• ciężej zlokalizować serduszko dziecka, ponieważ leży ono plecami do przodu matki. Często wysłuchanie akcji serca zajmuje chwilę. Często też tętno może znikać, szczególnie w sytuacji, gdy maluch się rusza.

Ten rodzaj położenia jest trudniejszy i bardziej skomplikowany, jeżeli chodzi o poród drogami natury. Dzieje się tak, ponieważ średnica główki dziecka w tej pozycji jest większa niż w przypadku porodu w położeniu potylicowym przednim.

Badania pokazały, że porody w położeniu potylicowym tylnym są o 13 razy częściej rozwiązywane drogą cięcia cesarskiego, niż te w położeniu potylicowym przednim.

Położenie płodu miednicowe a poród

Jeżeli w macicy nie ma za dużo miejsca, np. z powodu łożyska centralnie przodującego, głowa nie ma miejsca, aby przemieścić się w dół. Toteż zdarza się tak, że głowa dziecka znajduje się u góry, a przodują pośladki.

Zawsze to położenie skłania ginekologa do rozważenie metody ukończenia porodu. Jeżeli to położenie występuje u pierwiastki, czyli takiej kobiety, która nigdy nie rodziła, to powinna ona mieć wykonane cięcie cesarskie. Niektórzy ginekolodzy uważają, że porody miednicowe drogami natury mogą powodować u dziecka niewielkie zaburzenia neurologiczne, które mogą się objawić w życiu dorosłym dysleksją czy nadpobudliwością.

Poród drogami natury może mieć miejsce jeśli:

• kobieta ma szeroką miednicę,
• jest to kolejne dziecko,
• dziecko jest mniejsze od poprzednio urodzonego.

Położenie dzieci w ciąży bliźniaczej

Dzieci w położeniu główkowym

Położenie to jest wskazaniem do porodu drogami natury. Będzie to możliwe tylko i wyłącznie w przypadku rodzenia kolejnych dzieci. Poród u pierwiastki zawsze jest rozwiązywany drogą cięcia cesarskiego.

Jedno dziecko położone główkowo, drugie - pośladkowo

Jest to druga najlepsza opcja w przypadku porodu drogami natury. Ginekolog będzie mógł użyć chwytów dla drugiego dziecka, aby obrócić dziecko główką w dół.

Jedno dziecko położone pośladkowo, drugie główkowo, albo oba pośladkowo

W tych sytuacjach ginekolog zaleci wykonanie cięcia cesarskiego, gdyż są to pozycje zbyt niebezpieczne.

Położenie skośne

Jeżeli jeden bliźniak jest w położeniu skośnym, znaczy to, że głowa jest skierowana do dołu, a pozostała cześć ciała leży na biodrze. W tym przypadku jeżeli obaj bliźniacy są w skośnym położeniu, zaleca się wykonanie cesarskiego cięcia.

Dzieci w położeniu poprzecznym

Zawsze jest to wskazaniem do cesarskiego cięcia.

Zmiana pozycji dziecka

W niektórych przypadkach jest możliwe, aby dokonać obrotu dziecka do właściwej pozycji. Może to zostać wykonane poprzez tzw. obrót zewnętrzny na nóżkę. Obrócenie dziecka jest możliwe na 2-3 tygodnie przed terminem porodu, gdy jest jeszcze wystarczająco dużo miejsca i płynu owodniowego, aby z łatwością to zrobić. Czasami pomimo takiego obrotu dziecko i tak wraca do pozycji wyjściowej. Innymi metodami sprowokowania dziecka do obrócenia się są ćwiczenia gimnastyczne lub można podjąć próby zwabienia dziecka światłem albo muzyką, które emitujemy w miejscu, w którym chcemy żeby dziecko się znalazło.