Zgon płodu w łonie matki

Przyczyny zgonu płodu

Oczywiście w niektórych przypadkach jest możliwe wyeliminowanie czynników ryzyka śmierci dziecka. Często jest to jednak problem bardzo złożony, którego nie da się przewidzieć i mu zapobiec.

Przyczyn wewnątrzmacicznego obumarcia płodu jest bardzo wiele. Można je podzielić na przyczyny wynikające od strony płodu, matki lub łożyska.

Część przyczyn obumarcia dziecka powodują występujące wady genetyczne. Przyczynami mogą być wady ośrodkowego układu nerwowego, uogólniony obrzęk płodu, ciężkie wady serca. Wewnątrzmaciczne zahamowanie wzrostu płodu zwiększa ryzyko wystąpienia jego zgonu. Po stwierdzeniu podanych wad dziecka zalecana jest ścisła kontrola lekarska.

Czynniki matczyne powodujące zgon płodu to różnego rodzaju choroby występujące u matki. Niekontrolowane choroby w czasie ciąży mogą mieć bardzo negatywny wpływ na jej utrzymanie. Najczęściej występującymi chorobami są:

• nadciśnienie tętnicze i inne choroby układu krążenia,
• niewyrównana lub nierozpoznana cukrzyca,
• cholestaza,
• choroby nerek,
• niedokrwistość,
• choroby zakaźne.

Podczas ciąży z współistniejącymi chorobami może dojść do groźnych powikłań. Powikłania takie jak wystąpienie rzucawki czy zespołu HELLP dają duże ryzyko zgonu dziecka najczęściej w skutek niedotlenienia lub kwasicy. Zagrażającymi objawami mogą być: pojawiający się białkomocz, wysokie ciśnienie tętnicze krwi i obrzęki.

Niebezpieczne w czasie ciąży są także:

• występujące choroby zakaźne, takie jak gruźlica lub kiła,
• zapalenie płuc i choroby infekcyjne, takie jak różyczka, odra,
• wirusowe zapalenie wątroby lub grypa mogą powodować wady rozwojowe płodu i spowodować śmierć wewnątrzmaciczną.

Przyczyną zgonu płodu może być także konflikt serologiczny. W ciężkiej postaci powoduje on uogólniony obrzęk płodu, zmiany hemodynamiczne, powiększenie narządów wewnętrznych, a nawet zgon nienarodzonego dziecka.

Są także czynniki, na które bezpośrednio ma wpływ kobieta będąca w ciąży. Chodzi tu o używki takie jak nikotyna, alkohol i narkotyki. Są to substancje bardzo szkodliwe dla płodu. Przyjmowanie ich w czasie ciąży powoduje zwężenie naczyń krwionośnych w łożysku. Przez to ograniczona jest możliwość transportu do dziecka tlenu i substancji odżywczych, a co za tym idzie może spowodować śmierć dziecka. Ekspozycja przed ciążą na niektóre środki chemiczne i zatrucia metalami ciężkimi także jest toksyczne dla dziecka. Efekt ten może pojawić się dopiero po jakimś czasie i zwiększa on ryzyko wystąpienia śmierci wewnątrzmacicznej.

Przyczyną zgonu płodu ze strony łożyska może być jego nieprawidłowa lokalizacja i przedwczesne oddzielenie. Łożysko o nieprawidłowej budowie może mieć zaburzony transport substancji odżywczych i tlenu do dziecka. Łożysko może stać się stare i niewydolne podczas ciąży przenoszonej. Niestety zaburzenia funkcjonowania i wydolności łożyska mogą doprowadzić do śmierci dziecka. Przyczyną może być także nieprawidłowości powodowane przez pępowinę. Gdy jest zbyt długa może ona okręcić się wzdłuż szyi dziecka i podczas jego ruchów lub porodu może dojść do uduszenia dziecka. Gdy jest ona zbyt krótka może spowodować przedwczesne oddzielenie łożyska. Do zgonu wewnątrzmacicznego może dojść podczas ciąży, a także porodu. Czynnikiem powodującym śmierć podczas porodu może być wypadnięcie pępowiny. Powoduje to przerwanie przepływu kwi w naczyniach pępowinowych.

Profilaktyka dotycząca zgonu płodu

Najważniejsze w zapobieganiu śmierci dziecka jest wyeliminowanie wszelkich czynników mogących ja powodować.

1. Bardzo ważna jest świadomość kobiet na temat szkodliwości używek. Niestety nadal zdarza się, że kobiety w ciąży palą papierosy i piją alkohol. Są to czynniki, które wyeliminować może jedynie kobieta. Kobieta powinna wiedzieć, że nie powinna bagatelizować żadnych niepokojących objawów i zgłosić się do lekarza.
2. Drugim ważnym aspektem jest zapobieganie chorobom występujących u matki i ich leczenie. Ważne jest, aby jak najwcześniej schorzenia zostały zdiagnozowane. Wczesne wykrycie niektórych wad płodu może dać szanse na jego przeżycie. Podstawowym i bardzo ważnym badaniem jest ultrasonografia (USG), które kobieta powinna mieć wykonywane w każdym trymestrze ciąży. W dzisiejszych czasach wykonuje się leczenie dziecka nawet wewnątrzmacicznie. Zwiększa to szanse na jego przeżycie.
3. Śmierć dziecka może zdarzyć się w każdej chwili i często kobieta nie jest na to przygotowana. Jeżeli pojawią się takie objawy jak nagły silny skurcz macicy, krwawienie z dróg rodnych i ustąpienie ruchów płodu, zawsze należy zgłosić się jak najszybciej do lekarza lub szpitala. Mogą to być objawy zagrożenia życia dziecka.

Postępowanie w przypadku śmierci dziecka w łonie matki

Jeżeli dojdzie do śmierci wewnątrzmacicznej płodu często po jakimś czasie dochodzi do samoistnego porodu. Jeżeli tak się nie stanie poród drogami natury można wywołać. Najczęściej wykonuje się to przez zastosowanie oksytocyny i prostaglandyn. Poród może odbyć się także drogą cięcia cesarskiego.

Powikłania po zgonie płodu

Najpoważniejszymi powikłaniami są zaburzenia krzepnięcia krwi i koagulopatie. Najczęściej dochodzi do nich podczas porodu lub długotrwałego przebywania obumarłego płodu w macicy.

Utrata dziecka jest najcięższą chwilą w życiu rodziców. Co prawda wraz z rozwojem cywilizacji odsetek zgonów dzieci zmniejsza się. Coraz bardziej rozwijają się techniki ratowania życia dzieci. Ratowane są coraz mniejsze dzieci, jednak nadal część z nich umiera. Bardzo ważna jest świadomość ludzi na temat przyczyn, tak aby sami mogli minimalizować występujące czynniki ryzyka. Często jednak jest to problem bardzo złożony i nie da się temu łatwo zapobiec.