Pęknięcie krocza podczas porodu

Krocze a poród

Kroczem określa się okolicę intymną kobiety. W położnictwie anatomicznie krocze to obszar między wejściem do pochwy a odbytem. Krocze każdej kobiety może być inne, wyższe lub niższe, jest to uwarunkowane indywidualnymi cechami anatomicznymi organizmu.

Podczas przebiegu porodu, a szczególnie podczas 2 okresu porodu (czas od pełnego rozwarcia szyjki macicy - 10cm - do urodzenia się dziecka), tkanki krocza na skutek ucisku główki adaptują się do zaistniałej sytuacji. Ucisk obniżającej się główki dziecka w kanale rodnym powoduje obciążenie tkanek krocza, co niekiedy może doprowadzić do jego uszkodzenia. Uszkodzeń wynikających z nadmiernego obciążenia krocza często nie widać od razu, dopiero podczas kontroli po urodzeniu się łożyska można dokładnie ocenić rzeczywistą skalę uszkodzeń. Powikłanie to jest podzielone na 4 stopnie, w zależności od stopnia uszkodzenia tkanek.

Stopnie uszkodzenia krocza

Wyróżnia się następujące stopnie uszkodzenia krocza przy porodzie:

1. I stopień uszkodzenia krocza - rozdarcie obejmujące błonę śluzową pochwy, pęknięcie krocza do połowy wysokości krocza, może dotyczyć także warg sromowych;
2. II stopień uszkodzenia krocza - rozdarcie dodatkowo obejmuje pęknięcie przepony miednicy, mięśni krocza i pochwy;
3. III stopień uszkodzenia krocza - rozdarcie sięga do odbytu uszkadzając zwieracz zewnętrzny odbytu;
4. IV stopień - najtrudniejsze i najpoważniejsze powikłanie pęknięcia krocza, dotyczy bowiem śluzówki odbytu i odbytnicy.

W zależności od uszkodzenia, czas gojenia i powrotu do stanu sprzed porodu będzie różny. W przypadku uszkodzeń I stopnia, które zdarzają się najczęściej, czas gojenia i dolegliwości bólowe są niezbyt duże.

Czytaj również: Pęknięcie macicy – przyczyny, objawy, postępowanie

Czynniki ryzyka uszkodzeń krocza

Uszkodzenia krocza ,takie jak otarcia czy drobne pęknięcia zdarzają się większości kobiet podczas porodu, szczególnie kiedy rodzą po raz pierwszy. Pęknięcia trzeciego czy czwartego stopnia, będące poważniejszymi powikłaniami porodu mogą być predysponowane przez szereg czynników. Są nimi między innymi:

• poród drogami natury,
• pierwszy poród,
• makrosomia płodu (dziecko wyjątkowo duże),
• ułożenie twarzyczkowe (dziecko rodzi się twarzą do przodu),
• pęknięcie krocza podczas poprzedniego porodu,
• poród drogami natury - zabiegowy (prowadzony przy pomocy kleszczy, vacum),
• bardzo niskie krocza (odległość między wejściem do pochwy a odbytem jest wyjątkowo krótki).

Gojenie rany po pęknięciu krocza

Bez względu na to czy krocze zostało nacięte przez położną podczas porodu czy samoistnie pękło po urodzeniu się łożyska, trzeba zszyć ranę. Kobiety, które miały założone znieczulenie zewnątrzoponowe, zazwyczaj nie wymagają dodatkowego znieczulenia miejscowego, jednak tym, które zdecydowały się rodzić bez znieczulenia, podawane jest znieczulenie miejscowe, a następnie zakłada się szwy w celu zaopatrzenia rany. Najczęściej stosuje się szwy rozpuszczalne tak, aby nie trzeba było ich zdejmować po kilku dniach. Bywa niekiedy, że szwy założone na zewnątrz są nie rozpuszczalne i po kilku dniach, po zagojeniu się rany, należy zgłosić się do swojej przychodni lub położnej środowiskowej, która skontroluje gojenie rany i usunie szwy.

Rana powinna się zagoić się w ciągu 2-3 tygodni po porodzie. Dolegliwości bólowe jednak mogą być odczuwane nieco dłużej. W celu prawidłowego gojenia się rany należy pamiętać przede wszystkim o właściwej higienie, o wstrzymywaniu się od intensywnego współżycia seksualnego do czasu całkowitego zagojenia się rany, o nieużywaniu tamponów, o częstym oddawaniu moczu i wypróżnianiu się.

Zapobieganie uszkodzeniom krocza

Nie ma jak dotąd potwierdzonych dowodów na to, iż niżej wymienione czynniki mogą bezpośrednio wpływać na zapobieganie pęknięciom i uszkodzeniom krocza. Każda kobieta posiada szereg indywidualnych, anatomicznych cech, które będą powodowały inne adaptowanie się i zachowanie tkanek krocza podczas porodu. Wiadomo jednak, że czynniki te mogą pomóc wzmocnić mięśnie krocza i może okazać się, że nacięcie będzie niepotrzebne lub powikłania poporodowe będą mniejsze. Należą do nich:

• masaż krocza - masaż powinien być stosowany od 3 trymestru ciąży codziennie. Aby prawidłowo wykonać masaż krocza, należy usiąść wygodnie w fotelu, jedną z nóg zgiąć w kolanie, drugą oprzeć na podłodze. Kciuk włożyć do pochwy, a palcami zwilżonymi specjalnymi kremami do masażu krocza bądź oliwą uciskać dolny brzeg wejścia do pochwy. Po kilku dniach masażu jednym placem, można wykonywać masaż dwoma palcami, następnie trzema i czterema;
• ćwiczenia mięśni Kegla;
• aktywność fizyczna (basen, spacery, łagodne ćwiczenia fizyczne);
• współpraca podczas drugiego okresu porodu z położną, uważne słuchanie wskazówek i kontrolowanie odruchu parcia;
• korzystanie w różnych pozycji porodowych.