Pochwa po porodzie

Czy po porodzie pochwa ulega zmianom? Czy wybrać „cesarkę”?

Decydując się na macierzyństwo każda przyszła matka zastanawia się, jak będzie wyglądało jej życie seksualne po porodzie. Czy pochwa nie zmieni się na tyle, że współżycie przestanie być przyjemnością zarówno dla niej, jak i partnera? Niestety nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Wszystko zależy od oceny czynników indywidualnych. Kobiety, często z obawy przed zmianami w obrębie pochwy, chcą mieć wykonane cesarskie cięcie.

Nie istnieją jednak takie wskazania medyczne, które uznają cesarskie cięcie „na żądanie”. Należy podkreślić, że wykonywanie cięcia cesarskiego na prośbę ciężarnej jest w chwili obecnej niedozwolone. Cesarskie cięcie to zabieg operacyjny, obarczony większym ryzykiem zgonu niż poród siłami i drogami natury. Tak zwana „cesarka” może być powodem poważnych powikłań położniczych w następnych ciążach. Powszechnie uważa się, że poród fizjologiczny powinien być metodą z wyboru. Cesarskie cięcie jest zbyt dużym ryzykiem dla ciężarnej w porównaniu z porodem drogą pochwową.

Istnieją indywidualne czynniki ryzyka decydujące o tym, czy dojdzie do zmian w obrębie narządów płciowych po porodzie. Są to:

• przedłużona druga faza porodu;
• poród zabiegowy;
• zbyt duży płód prowadzi często do mikrourazów, naddarć mięśni i urazów tkanki łącznej dna miednicy (dno miednicy staje się wtedy wiotkie, zmienia się jego struktura); może to pogorszyć statykę i anatomię narządów rodnych, wpłynąć negatywnie na życie seksualne, a w przyszłości wiązać się z nietrzymaniem moczu czy nietrzymaniem stolca.

Problemy z pochwą po porodzie

Aktualne pozostaje pytanie – jak wygląda pochwa po porodzie? Odpowiedź jest trudna i na pewno nie rozwieje wszystkich wątpliwości, jakie towarzyszą ciąży oraz lęków i obaw o stan pochwy po ciąży. Stan narządu rodnego po urodzeniu dziecka zależy od wielu czynników.

Należy wziąć pod uwagę, jak przebiegał poród:

• jak duże było urodzone dziecko?
• czy dokonano nacięcia krocza?
• czy miały miejsce obrażenia dróg rodnych, np. niekontrolowane pękniecie krocza podczas porodu?
• czy był to pierwszy, czy kolejny poród?
• jaka płaszczyzna główki była miarodajna podczas przechodzenia przez kanał rodny (ułożenia odgięciowe)?
• czy był poród kleszczowy?

Wszystkie te czynniki mają znaczenie, wpływają bowiem na stopień rozciągnięcia tkanek podczas porodu. Zbyt duży płód, przechodząc przez kanał rodny pierworódki, której tkanki dodatkowo są mało podatne na rozciąganie, może doprowadzić do obrażeń dróg rodnych. Nie bez znaczenia jest również to, w jaki sposób zostanie zszyte krocze – jeśli niepoprawnie, w przyszłości będzie miało to wpływ na stan pochwy.

Czy i jak pochwa zmieni się po porodzie?

Można być pewnym, że pochwa po urodzeniu dziecka wyraźnie się zmieni. Jest to jednak odczucie subiektywne i inne u każdej kobiety. Niektóre panie mają problem z porównaniem stanu dróg rodnych przed porodem i po urodzeniu dziecka. Część kobiet stwierdza, że ich pochwa znacznie się zwiększyła po porodzie, co stanowi problem natury seksualnej. Inne pacjentki twierdzą zupełnie coś odwrotnego. Po prawidłowym zszyciu krocza, niektóre kobiety są zdania, że ich pochwa, a szczególnie wejście do niej, uległy zmniejszeniu. Bywa, że młode mamy nie zgłaszają żadnych problemów, twierdząc, iż nie odczuwają różnicy przed i po porodzie. Jak widać, odczucia pacjentek są bardzo różne, zależne od indywidualnych czynników.

Warto podkreślić, że pochwa po porodzie nie będzie taka sama jak przed nim. W okresie karmienia piersią, w parę miesięcy po urodzeniu dziecka, tkanki pochwy są pod wpływem działania hormonów kobiecych. Rozciągnięte tkanki pochwy muszą mieć czas, aby powrócić do stanu wyjściowego. Naturalnym zjawiskiem jest zatem powiększenie wymiarów pochwy oraz występowanie tzw. ziejącego wejścia do pochwy.

Pochwa po porodzie – jakie ćwiczenia wykonywać?

W powrocie do stanu przed porodem mogą pomóc ćwiczenia mięśni dna miednicy. Ćwiczenia Kegla służą wzmocnieniu struktur dna miednicy i zwiększeniu świadomego panowania nad nimi. Polegają na zaciskaniu mięśni odbytu i pochwy na około 10 sekund. Czynność te powtarza się w seriach, zwiększając ilość prób wraz z upływem dni.

Wzmocnienie mięśni dna miednicy zapobiega takim niekorzystnym zjawiskom jak:

• problemy z utrzymaniem stolca,
• nietrzymanie moczu,
• zaburzenia statyki narządu rodnego.

Ponadto, pomagają szybciej powrócić do pełnej aktywności seksualnej po porodzie oraz zwiększyć satysfakcję z seksu.

Wypadanie narządu rodnego po porodzie

Zaburzenia statyki narządu rodnego związane są z uszkodzeniami mięśni dna miednicy oraz zaburzeniami ich unerwienia. Jednym z głównych czynników wywołujących wypadanie narządu rodnego jest ciążą i poród, któremu towarzyszyło uszkodzenie mięśni dna miednicy. To jednak tylko jedna z przyczyn, która może prowadzić do zaburzeń statyki. Wśród pozostałych wymienia się:

• otyłość,
• stany związane ze wzrostem ciśnienia wewnątrzbrzusznego (przewlekły kaszel, zaparcia),
• wrodzone defekty tkanki łącznej,
• osłabienie struktur dna miednicy po menopauzie,
• wiek.

Czy nacięcie krocza jest konieczne?

Nacięcie krocza jest procedurą, która w swoim zamyśle ma zapobiec niekontrolowanemu pęknięciu krocza. Wykonuje się je podczas skurczu w momencie, gdy wyrzynająca się główka dziecka opiera się o ścianę krocza, które zaczyna blednąć. Jeśli nacięcie jest przeprowadzane podczas tego danego momentu, w sytuacji największego napięcia tkanek, jest wtedy niemal bezbolesne. Nacięcie krocza służy przede wszystkim profilaktyce obrażeń mięśni dna miednicy, w tym, mięśnia zwieracza odbytu. Mięśnie te są odpowiedzialne za utrzymanie statyki narządu rodnego i niedoprowadzenie do zaburzeń pod postacią nietrzymania moczu. Uszkodzenie mięśnia zwieracza odbytu może doprowadzić do nietrzymania stolca. Gojenie się rozerwanych fragmentów mięśni oraz tkanek krocza przebiega gorzej niż w przypadku, kiedy zrastają się one po kontrolowanym nacięciu.

W różnych krajach zdania na temat nacięcia krocza są podzielone. W niektórych państwach stosowane jest ono sporadycznie. Niektórzy lekarze uważają bowiem, że pęknięcia krocza powstałe po porodzie są niegroźne i rzadko obejmują mięśnie. W innych krajach uważa się zupełnie odwrotnie. W Polsce nacięcie krocza podczas drugiego okresu porodu dotyczy około 90 proc. pierworódek. U wieloródek rzadziej dokonuje się tej procedury (choć w ich przypadku jest również częsta), ponieważ tkanki krocza, po wcześniejszym porodzie, są bardziej elastyczne. Opisywany zabieg wykonuje się jeszcze z jednego powodu. Uważa się, że nadmierne opinanie się główki o niepodatne tkanki krocza wpływa na urazy okołoporodowe ośrodkowego układu nerwowego u noworodka. Nacięcie jest wręcz wskazane w przypadku porodu wcześniaka drogami i siłami natury. Jego niedojrzałość powoduje, iż ryzyko urazu podczas porodu może się zwiększyć.

Na świecie stosowane są dwie metody nacięcia krocza: nacięcie krocza skośne oraz pośrodkowe. W Polsce stosuje się zazwyczaj tę pierwszą metodę, zmniejszając ryzyko przecięcia i urazu odbytnicy. Choć ci lekarze, którzy stosują nacięcie pośrodkowe twierdzą, że może być lepsze z racji bardziej równomiernego rozkładania się sił na brzegi rany podczas wyrzynania się główki.

Wskazania do nacięcia krocza:

• poród u pierworódki (szczególnie w przypadku kobiety powyżej 35. roku życia, z racji zmniejszonej podatności tkanek),
• ręczne wydobycie płodu, obrót płodu wewnętrzny,
• ręczne wydobycie łożyska,
• manewry w dystocji barkowej,
• poród kleszczowy,
• ułożenia odgięciowe.

Każdorazowo na stan pochwy po porodzie mają wpływ indywidualne uwarunkowania kobiety oraz czynniki porodowe.