Paracenteza ucha (nacięcie błony bębenkowej) – co to jest, wskazania, przebieg, powikłania, czy boli

Czym jest paracenteza ucha?

Paracenteza jest to nacięcie, nakłucie błony bębenkowej w tylno-dolnym lub w przednio-dolnym kwadrancie oraz oddessanie wydzieliny z ucha środkowego.

Procedura nacięcia błony bębenkowej stosowana jest w celu zmniejszenia ciśnienia i bólu w uchu środkowym, spowodowanego nagromadzeniem płynu, który powstał w wyniku zapalenia. U dzieci zabieg ten wykonuje się w znieczuleniu ogólnym, natomiast u osób dorosłych w znieczuleniu miejscowym.

Kiedy wykonuje się paracentezę?

Paracenteza ucha środkowego jest zwykle wykonywana w sytuacjach, gdy dochodzi do zaburzenia prawidłowej wentylacji jamy bębenkowej. Jest to szczególnie istotne w przypadkach ostrego zapalenia ucha środkowego, gdzie zapalne obrzęknięte błony śluzowe blokują kanał wentylacyjny, znany jako trąbka Eustachiusza, uniemożliwiając efektywne odprowadzanie wydzieliny.

Wskazania do przeprowadzenia tego zabiegu obejmują, m.in.:

• ostre zapalenie uszu oporne na leczenie zachowawcze, gdzie nagromadzona wydzielina i płyn mogą prowadzić do znacznego dyskomfortu i pogorszenia słuchu;
• ostre zapalenie ucha środkowego, które powoduje podrażnienie ucha wewnętrznego lub opon mózgowo-rdzeniowych. W takich przypadkach paracenteza może pomóc w zmniejszeniu ciśnienia wewnętrznego i zapobieganiu poważniejszym komplikacjom;
• ostre zapalenie ucha środkowego z niedowładem nerwu twarzowego, gdzie szybka interwencja jest kluczowa dla uniknięcia trwałego uszkodzenia nerwu;
• wysiękowe zapalenie ucha środkowego, które charakteryzuje się gromadzeniem płynu w jamie bębenkowej przez dłuższy czas, często bez bezpośrednich objawów infekcji;
• powikłane zapalenie uszu (np. ostre zapalenie wyrostka sutkowatego, porażenie nerwu twarzowego).

Ta procedura jest również polecana, gdy powiększone migdałki gardłowe u dzieci powodują zwężenie lub przemieszczenie trąbki Eustachiusza, co jest częste w przypadku ich niewystarczająco rozwiniętego systemu odpornościowego i może prowadzić do zapalenia ucha środkowego.

Jak przebiega procedura paracentezy?

Zabieg paracentezy rozpoczyna się od dokładnego przygotowania pacjenta, który jest informowany o celach i szczegółach procedury. Zazwyczaj do zabiegu stosuje się znieczulenie miejscowe. U pacjentów o szczególnie wrażliwym progu bólu lub w innych specyficznych przypadkach może być stosowane znieczulenie ogólne.

Następnie lekarz przy użyciu specjalnej igły lub skalpela delikatnie wykonuje małe cięcie w błonie bębenkowej. Lokalizacja i rozmiar nacięcia są starannie dobierane, aby umożliwić efektywny drenaż nagromadzonego płynu, jednocześnie minimalizując ryzyko uszkodzenia delikatnych struktur ucha. Po wykonaniu nacięcia, jeśli to konieczne, lekarz delikatnie usuwa zgromadzony płyn, używając do tego małej strzykawki. W niektórych przypadkach, aby zapobiec ponownemu nagromadzeniu się płynu, może być konieczne umieszczenie małego drenu w miejscu nacięcia.

Po zakończeniu zabiegu lekarz może przepisać krople z antybiotykiem, aby zapobiec infekcji i wspomóc proces gojenia. Pacjent otrzymuje również szczegółowe instrukcje dotyczące opieki po zabiegu, takie jak unikanie dostania się wody do ucha czy ograniczenie aktywności fizycznej. Wizyta kontrolna jest zwykle zalecana po upływie określonego czasu, aby sprawdzić, czy błona bębenkowa się prawidłowo zagoiła i ocenić ogólny stan ucha po zabiegu.

Paracenteza jest zazwyczaj zabiegiem bezpiecznym i skutecznym, a jej przebieg jest dobrze tolerowany przez większość pacjentów.

Powikłania paracentezy

Paracenteza jest zazwyczaj procedurą bezpieczną i rzadko prowadzącą do powikłań. Gdy powikłania występują, zwykle są one łagodne i rzadko przekształcają się w poważne problemy zdrowotne.

Najczęstszym powikłaniem jest ból ucha, który może utrzymywać się przez kilka dni po zabiegu. Istnieje również ryzyko infekcji, szczególnie w przypadkach, gdy do ucha dostanie się woda. Dlatego istotne jest, aby po paracentezie pacjent unikał kontaktu ucha z wodą.

Rzadsze, ale bardziej poważne powikłania obejmują uszkodzenie struktur ucha środkowego, takich jak kosteczki słuchowe, co może prowadzić do zaburzeń słuchu. Istnieje także minimalne ryzyko uszkodzenia nerwu twarzowego, co może skutkować chwilowym lub stałym niedowładem mięśni twarzy.

W niektórych przypadkach może również dojść do powstania blizny na błonie bębenkowej po zabiegu, jednakże ona znikomo prowadzi do pogorszenia słuchu.

Czy zabieg paracentezy jest bolesny?

Zabieg ten jest zaprojektowany tak, aby minimalizować dyskomfort pacjenta.

W przypadku znieczulenia miejscowego, które jest najczęściej stosowane, pacjent może odczuwać lekkie ukłucie lub pieczenie w momencie podawania środka znieczulającego. Samo nacięcie błony bębenkowej jest zwykle mało bolesne lub całkowicie bezbolesne.

W przypadku znieczulenia ogólnego pacjent nie odczuwa bólu podczas zabiegu. Jest to opcja wybierana, gdy oczekuje się, że dyskomfort związany z zabiegiem będzie trudny do zaakceptowania przez pacjenta ub gdy pacjent jest dzieckiem.

Po zabiegu niektórzy pacjenci mogą doświadczać łagodnego bólu ucha lub dyskomfortu, który zwykle ustępuje w ciągu kilku dni. Taki ból jest zazwyczaj łatwy do kontrolowania za pomocą zalecanych przez lekarza leków przeciwbólowych.

Warto jednak pamiętać, że odczuwanie bólu jest bardzo indywidualne i może się różnić w zależności od osoby. Mimo to, większość pacjentów dobrze toleruje zabieg paracentezy i nie doświadcza znacznego bólu. Lekarze dokładają wszelkich starań, aby dobrać odpowiednią metodę znieczulenia i przeprowadzić zabieg w jak najbardziej komfortowy dla pacjenta sposób.

Wypowiedź laryngologa na temat nacięcia błony bębenkowej