Drenaż ucha – wskazania, przebieg i możliwe powikłania po tympanostomii

Co to jest drenaż ucha?

Drenaż ucha, inaczej tympanostomia, to zabieg chirurgiczny przeprowadzany przez laryngologa. U zdrowego człowieka jama bębenkowa jest połączona z nosogardłem dzięki trąbce Eustachiusza. Jest to przewód, łączący obie te struktury i zapewniający stałe wyrównywanie ciśnienia między tymi narządami poprzez ciągły przepływ powietrza – wentylację. W niektórych chorobach, np. w wysiękowym zapaleniu ucha środkowego, w wyniku zablokowania trąbki Eustachiusza dochodzi do problemów z odpływem powietrza i wytworzenia nieprawidłowego ciśnienia w uchu środkowym.

Dodatkowo pojawiająca się wydzielina w jamie bębenkowej pogarsza jakość słuchu. Jeżeli dojdzie do jej nadkażenia, zmienia się ona w ropę w uchu. Drenaż ucha stosowany jest w przypadku, gdy leczenie zachowawcze nie przyniosło oczekiwanego efektu. Laryngolog wprowadza dren do ucha środkowego poprzez niewielkie nacięcie w błonie bębenkowej. Dzięki temu dochodzi do wyrównania ciśnienia i odpływu nadmiaru patologicznej wydzieliny z ucha. Pacjent odczuwa natychmiastową ulgę.

Przeczytaj również: Ropa w dziąśle, przyczyny, objawy, postępowanie

Tympanostomia – leczenie wysiękowego zapalenia ucha

Najczęstszym wskazaniem drenażu ucha jest przewlekłe, trwające kilka miesięcy wysiękowe zapalenie ucha środkowego. Skierowanie na zabieg wydaje się po wykorzystaniu wszystkich możliwych terapii zachowawczych, które nie przyniosły oczekiwanego efektu. Drenaż ucha wskazany jest również u pacjentów, u których zapalenie ucha z wysiękiem pojawia się często i ma tendencję do nawracania.

Wysiękowe zapalenie ucha u dzieci (do 5. roku życia) występuje częściej niż u dorosłych. Początkowo nie daje zauważalnych objawów. Pacjenci skarżą się na uczucie zatkanego ucha. Gromadząca się wydzielina w uchu prowadzi do postępujących problemów ze słuchem. Pacjenci często zaczynają mówić głośniej, proszą o powtarzanie informacji, podgłaśniają telewizor czy radio.

Długotrwale zalegający płyn w jamie bębenkowej jest bardzo niekorzystnym zjawiskiem. Może doprowadzić do powstania zrostów i uszkodzenia struktur ucha środkowego, czego konsekwencją będą trwałe kłopoty ze słuchem. Przyczyna wysiękowego zapalenia ucha tkwi w niedrożności przewodu łączącego jamę bębenkową z gardłem. Może do niej dość np. w wyniku ucisku na trąbkę Eustachiusza przez przerośnięty trzeci migdałek lub przez obrzękniętą błonę śluzową.

Drenaż ucha u małych dzieci wskazany jest również, kiedy w wyniku znacznego niedosłuchu doszło do opóźnienia rozwoju mowy. Także u starszych pacjentów zabieg wykonuje się w przypadku problemów ze słuchem. W rzadszych sytuacjach, wykonanie drenażu jest niezbędne w celu podania leków bezpośrednio do jamy bębenkowej.

Drenaż ucha środkowego – jak wygląda?

Drenaż to chirurgiczny zabieg laryngologiczny. Drenaż ucha u dzieci wykonywany jest najczęściej w znieczuleniu ogólnym. Przy przeprowadzaniu drenażu ucha środkowego u dorosłych, można zastosować oba rodzaje znieczuleń, zarówno ogólne jak i miejscowe. Zabieg trwa krótko, od 15 do 45 minut. Często pacjenci mogą opuścić szpital po klikugodzinnej obserwacji, jeszcze tego samego dnia. Niekiedy po zabiegu mogą pojawić się zawroty głowy, osłabienie. Tego typu skutki uboczne drenażu ucha zwykle szybko ustępują.

Zabieg polega na nacięciu błony bębenkowej niewielkim skalpelem i wprowadzeniu przez wcześniej wykonany otwór drenu do błony bębenkowej. Dreny to małe rurki wykonane z materiałów sztucznych (np. silikonu, plastiku), z przewężeniem w środku. Kształt drenu zapobiega jego przemieszczaniu i ewentualnemu wypadnięciu. Średnica rurki waha się zwykle od 0,5–1,2 mm. Dzięki umieszczeniu jej w błonie bębenkowej, dochodzi do wyrównania ciśnienia w uchu środkowym. Dodatkowo, dreny umożliwiają odpływ zalegającej wydzieliny.

Przynosi to znaczną ulgę i prawie natychmiast poprawia słuch. Po zabiegu pacjent powinien przejść odpowiednie badania ucha, na podstawie których laryngolog oceni jego stan. W większości przypadków zabieg nie jest obarczony powikłaniami. Jeżeli jednak pojawią się niepokojące dolegliwości, jak wysoka gorączka, krwawienie z ucha, silne zawroty głowy, omdlenie konieczna jest interwencja medyczna i fachowa pomoc.

Drenaż ucha – zalecenia po zabiegu

Po wykonaniu zabiegu drenowania ucha chory powinien unikać nadmiernego wysiłku fizycznego. W razie wystąpienia bólu ucha, zaleca się stosowanie leków przeciwbólowych. Konieczna jest okresowa kontrola laryngologiczna i przeprowadzenie zleconych przez lekarza badań. Codzienna kąpiel nie jest przeciwwskazana. Należy jednak unikać sytuacji, w których woda dostaje się do ucha.

W ciągu kilku dni po drenażu, powinno się zabezpieczyć ucho przed ewentualnym wlaniem się wody do przewodów słuchowych. Bezwzględne przeciwwskazane jest stosowanie patyczków higienicznych i płynów, olejków wprowadzanych do przewodu słuchowego. Pacjenci z założonymi drenami, nie powinni również nurkować i zanurzać głowy w wodzie, np. na basenie. Może to doprowadzić do zapalenia ucha środkowego.