Bladość skóry – jakie mogą być przyczyny?

Czym jest bladość?

Bladość skóry w ocenie lekarskiej może być wskazówką do podejrzenia u pacjenta wybranych schorzeń. Zmiana koloru skóry może być spowodowana przez wiele dolegliwości takich jak np. centralizacja krążenia, niedokrwienie. Najczęściej jednak jest spowodowana anemią (niedoborem czerwonych krwinek). Sama bladość na poziomie komórkowym spowodowana jest zmniejszeniem ilości oksyhemoglobiny w naczyniach krwionośnych. Dla lekarzy szczególnie niepokojąca jest bladość, którą można odnieść do całego ciała.

Bladość to nie tylko objaw mogący sugerować chorobę, to także subiektywna ocena polegająca na tym, że ocień skóry określamy jako niewystarczający i zbyt blady. Ocena bladości ma więc także wymiar estetyczny. W różnych kulturach, bardzo jasny odcień skóry różnie jest oceniany. W kulturze zachodniej może być synonimem choroby, niedożywienia, a w krajach azjatyckich, np. w Japonii jest synonimem piękna.

Przeczytaj też: Bulimia – przyczyny, objawy, leczenie

Bladość skóry – co jest przyczyną?

Blada skóra może wskazywać na szereg różnorodnych chorób, a także zatruć czy niedoborów. Niektóre przyczyny bladości to:

• mocne reakcje emocjonalne – lęk, strach, wstyd, atak paniki,
• atak migreny lub ból głowy – generalnie człowiek, któremu doskwiera silny ból jest blady, następuje odpływ krwi z powłok skórnych,
• niedokrwistość z powodu utraty krwi,
• niedokrwistość sierpowata,
• błędy w odżywianiu,
• zaburzenia odżywiania (anoreksja, bulimia),
• wstrząs (np krwotoczny, kardiogenny),
• wyziębienie i odmrożenie, niedokrwienie, zamknięcie drobnych naczyń włosowatych,
• przeziębienie,
• hipoglikemia,
• choroba lokomocyjna,
• choroby serca – zmniejszony rzut serca powoduje niedokrwienie w dystalnych częściach ciała i ich bladość.
• niedoczynność tarczycy,
• niedobór witaminy D,
• deprywacja (niezaspokojenie potrzeby) snu – osłabienie organizmu skutkuje zmniejszonym przepływem krwi przez tkanki i bladością,
• nowotwór złośliwy – mechanizm może być zarówno podobny jak w albinizmie (przeciwciała) lub też bladość może być po prostu spowodowana ogólnym wyniszczeniem organizmu,
• białaczka – podwyższone miano krwinek białych może powodować zmianę koloru skóry,
• albinizm – autoimmunologiczna choroba, w której przeciwciała skierowane przeciwko melanocytom (komórką barwnikowym skóry) powodują ich zniszczenie.

Bladość a anemia

Często bladość powłok skórnych jest to spowodowane anemią. Anemia to stan obniżonego poziomu krwinek czerwonych zwanych erytrocytami w krwiobiegu. Norma dla erytrocytów to:

• 4,2-5,4 mln komórek/µl dla mężczyzn,
• 3,5-5,2 mln/µl dla kobiet.

Erytrocyty – owalne krwinki pozbawione jądra są wytwarzane w szpiku kostnym. Ich podstawową funkcją jest przenoszenie tlenu i zaopatrywanie w niego całe ciało. Czas ich dojrzewania wynosi ok. 7 dni. Tlen przenoszony przez erytrocyty jest wiązany przez zawartą w nich hemoglobinę tworzą oksyhemoglobinę mającą żywoczerwone zabarwienie. To spadek jej stężenia w krwiobiegu odpowiada za blady odcień skóry. Powodów takiego spadku może być wiele. Najczęstszym jest zmniejszenie ilości erytrocytów lub też spadek ilości hemoglobiny w erytrocytach. Prawidłowa wartość hemoglobiny to:

• 14-18g/dl krwi u mężczyzn,
• 12-16g/dl u kobiet (w ciąży 11- 14g/dl).

Niższe wartości hemoglobiny i erytrocytów upoważniają do rozpoznania anemii.

Przyczyny anemii

Anemia (niedokrwistość) może mieć wiele przyczyn. Możemy je podzielić na kilka grup: niedokrwistości pokrwotoczne, niedokrwistości wynikające z braku czynników potrzebnych do produkcji erytrocytów i niedokrwistości związane ze zwiększonym niszczeniem erytrocytów.

Niedokrwistość z braku żelaza

Najczęściej niedokrwistość jest spowodowana brakiem żelaza. Może być ona spowodowana zmniejszoną podażą żelaza w diecie (np. przy diecie bezmięsnej). Może też wynikać z zaburzeń wchłaniania żelaza. Dzieje się tak:

• w przebiegu różnych chorób jak:
  • celiakia,
  • choroba Leśniowskiego-Crohna,
• po operacjach żołądka powodujących zmniejszenie kwaśności soku żołądkowego, który ułatwia wchłanianie żelaza.

Niedokrwistość może też wynikać ze zwiększonego zapotrzebowania na żelazo przy intensywnej syntezie erytrocytów po krwawieniach czy w czasie dojrzewania, ciąży i karmienia piersią, czy też u noworodków po porodzie. W badaniach laboratoryjnych spotykamy obniżone stężenie hemoglobiny, erytrocyty są małe, zmniejsza się stężenie ferrytyny (białka przenoszącego żelazo) i zwiększa się zdolność białek do wiązania żelaza (TIBC – Total Iron Binding Capability).

Niedokrwistość megaloblastyczna

Niedokrwistość może też być spowodowana brakiem witaminy B₁₂ lub kwas foliowego. Te mikroelementy są niezbędne do prawidłowej syntezy krwinek czerwonych. Bez nich dochodzi do tworzenia wadliwych erytrocytów o zbyt dużej wielkości i ich niedoboru. Witamina B₁₂ jest zawarta przede wszystkim w produktach mięsnych, a jej zapasy w wątrobie starczają na 3-4 lat. Także po tym okresie stosowania diety wegetariańskiej często pojawiają się niedobory erytrocytów. Innym powodem jej niedoboru jest brak tzw. czynnika Castle’a. Jest on obecny w ścianie jelita. Wiąże i umożliwia wchłanianie witaminy B₁₂. W wyniku różnych chorób (np. choroby Addisona i Biermera) może dojść do jego braku i niedoboru witaminy B₁₂. Za to kwas foliowy jest obecny w zielonych warzywach liściastych, owocach i produktach pochodzenia zwierzęcego, a jego zapasy wystarczają na 4 miesiące.

Niedokrwistość pokrwotoczna

Niedokrwistość pokrwotoczna powstaje w wyniku ostrej lub przewlekłej utraty krwi. W przypadku ostrej utraty krwi najczęściej sprawa jest jasna, gdyż krwotok jest łatwym do rozpoznania objawem. Trudniejsza w rozpoznaniu jest przewlekła utrata krwi. Może ona być spowodowana krwawieniem do przewodu pokarmowego (wrzód, polip) czy z dróg rodnych podczas obfitych miesiączek czy krwawień. W przypadku krwawień z przewodu pokarmowego stolce przyjmują ciemny i smolisty kolor. W celu dokładnej diagnostyki przeprowadza się test na obecność krwi w kale na następnie endoskopowe badanie mające ustalić miejsce krwawienia. W badaniach laboratoryjnych widzimy:

• zwiększoną ilość niedojrzałych erytrocytów w krążeniu (retikulocytów),
• obniżenie poziomu hemoglobiny.

Leczenie anemii

W leczeniu anemii ważne jest ustalenie przyczyny niedokrwistości. W przypadku niedoboru jakiegoś elementu syntezy erytrocytów (żelazo, kwas foliowy, witamina B₁₂) wystarczy rozpocząć suplementację brakującego elementu. Może wystarczyć zmiana diety na produkty bogate w te makroelement. Jeżeli to nie rozwiązuje problemu, wówczas podaje się je w postaci sztucznej:

• witaminę B₁₂ w postaci zastrzyków,
• kwas foliowy jako tabletki.

Jako, że czas wzrostu krwinek czerwonych to 7 dni to po tygodniu powinna rozpocząć się stopniowa poprawa. W sytuacjach anemii ze stężeniem hemoglobiny poniżej 8 g/dl przetacza się koncentrat krwinek czerwonych.

Bladość skóry a opalanie

Czasami zauważamy u siebie lub u kogoś innego bądź też ktoś patrząc na nas, że jesteśmy wyjątkowo bladzi. Może to być spowodowane takim prozaicznym powodem jak mniejsza ekspozycja na promieniowanie słoneczne, a w konkretnie UVB np. w miesiącach zimowych. W skórze człowieka pod wpływem promieniowania UVB dochodzi do syntezy melaniny w wyspecjalizowanych do tego komórkach – melanocytach. Zależnie od predyspozycji skóry człowieka, określanej jako fototyp, mamy większe lub mniejsze zdolności wytwarzania melaniny i tym samym opalania się. Fototypów jest sześć.

I tak osoba z fototypem 1 w ogóle się nie opali (tylko oparzy), a przy fototypie 3 nawet w okresach małej ekspozycji na promieniowanie będzie miała ciemniejszy kolor skóry. Oczywiście melanina nie jest wytwarzana dla opalenizny, ale po to, żeby chronić skórę człowieka przed nadmiernym pochłonięciem promieniowania słonecznego. Im ciemniejszy kolor skóry tym więcej promieniowania słonecznego zostaje odbite, a nie zaabsorbowane przez skórę. Promieniowanie słoneczne może być niebezpieczne dla człowieka wywołując skutki termiczne i fizyczne w skórze i powodując tym samym oparzenia i degenerację. Długotrwała ekspozycja na promieniowanie słoneczne, a konkretnie jego część jaką jest promieniowanie UV może powodować powstawanie zmian nowotworowych na skórze. Z tego względu nie jest polecane celowe opalanie się bez filtrów przeciwsłonecznych zatrzymujących szkodliwe długości promieniowania.

Bladość może być więc fizjologiczna w zależności od rodzaju skóry danego człowieka. Niektórzy przez całe życie będą bladsi, a usilne staranie o ciemniejszy kolor skóry może tylko doprowadzić do jej uszkodzenia.

Czytaj również: Zielony stolec – co oznacza zielony kał u dorosłych i dzieci?