Anemia u kobiet – przyczyny, objawy i leczenie niedokrwistości

Dlaczego kobiety częściej niż mężczyźni cierpią na objawy anemii?

Niedokrwistość częściej rozpoznawana jest u kobiet. Kobiety miesiączkując, regularnie tracą krew. Dodatkowo ryzyko niedokrwistości znacznie wzrasta w ciąży oraz w okresie laktacji – zapotrzebowanie na żelazo wówczas zwiększa się i nie zawsze jest dobrze uzupełniane.

Niedokrwistość w ciąży powinna zostać szybko zdiagnozowana i leczona, w przeciwnym razie skutkuje powikłaniami, takimi jak:

• poronienie,
• zahamowanie rozwoju płodu,
• poród przedwczesny,
• podwyższenie ryzyka wystąpienia niedokrwistości u dziecka.

Dieta kobiet jest też zwykle uboższa w żelazo niż dieta mężczyzn, którzy spożywają większe ilości mięsa. To kobiety częściej decydują się na dietę wegetariańską czy wegańską, często stosują też diety odchudzające, które zakładają m.in. ograniczenie spożycia czerwonego mięsa, a tym samym żelaza.

To też może Cię zainteresować: Chłoniak nieziarniczy – rodzaje, rokowanie

Jakie są objawy anemii?

Najczęstsze objawy anemii u kobiet to:

• osłabienie,
• apatia,
• ciągłe uczucie zmęczenia,
• obniżenie wydolności fizycznej,
• bladość skóry,
• skłonność do zasłabnięć, omdleń,
• zawroty głowy,
• przyspieszenie czynności serca, bóle w klatce piersiowej,
• większa podatność na infekcje.

W niedokrwistości z niedoboru żelaza dodatkowo występują:

• skłonność do pękania kącików ust,
• wygładzenie języka,
• sucha skóra,
• łamliwość i wypadanie włosów.

W badaniach laboratoryjnych uwagę zwraca obniżone stężenie hemoglobiny, obniżony hematokryt, obniżona ilość erytrocytów (krwinek czerwonych), a w niedokrwistości z niedoboru żelaza – zmniejszenie wskaźnika średniej objętości krwinki (tzw. MCV), niskie stężenie żelaza we krwi, zmniejszone wysycenie transferyny (białka transportujące żelazo) żelazem.

Zobacz też: Niedokrwistość w ciąży

Anemia z niedoboru żelaza u kobiet

Niedokrwistość z niedoboru żelaza jest najczęstszą postacią niedokrwistości u kobiet. Jej najczęstszymi przyczynami są: niedobór żelaza w diecie oraz nadmierna utrata krwi, rzadziej upośledzenie wchłaniania żelaza (np. z powodu choroby Leśniowskiego-Crohna, stanu po usunięciu żołądka lub fragmentu jelit, nadmiaru substancji utrudniających wchłanianie żelaza, np. fosforanów, szczawianów).

Na niedokrwistość z niedoboru żelaza często cierpią wegetarianki – mięso jest bowiem doskonałym źródłem żelaza. Na niedokrwistość narażone są również kobiety mające bardzo obfite krwawienia miesiączkowe oraz krwawienia międzymiesiączkowe.

Szczególnie obfite i przedłużające się miesiączki oraz krwawienia międzymiesiączkowe (a co za tym idzie – duża utrata żelaza) występują u kobiet cierpiących na mięśniaki macicy i polipy macicy, endometriozę, nowotwory narządu rodnego.

Przyczyną obfitych krwawień mogą być także zaburzenia krzepnięcia (np. stosunkowo częsta choroba von Willebranda), przyjmowanie leków wpływających na proces krzepnięcia (np. tzw. antykoagulantów), choroby układu hormonalnego (takie jak niedoczynność tarczycy), palenie papierosów.

Obfite krwawienia mogą pojawiać się u dziewcząt, które dopiero zaczynają miesiączkować, a także u kobiet tuż przed menopauzą, u których stopniowo wygaszana jest czynność jajników.

Jak zapobiegać niedokrwistości?

Niedokrwistości z niedoboru żelaza u kobiet można zapobiegać, dostarczając odpowiednią ilość tego pierwiastka wraz z dietą. Najlepszym źródłem żelaza jest mięso, zwłaszcza wątróbka. Mięso zawiera bowiem lepiej przyswajalne żelazo hemowe, które znajduje się też w żółtkach jaj i rybach.

Poza mięsem i jajkami, źródeł żelaza należy szukać w warzywach (np. szpinak, sałata), orzechach, kaszach. W warzywach zawarte jest jednak gorzej przyswajalne żelazo niehemowe.

Wchłanianiu żelaza sprzyja witamina C – należy zadbać o to, aby była ona dostarczana organizmowi w odpowiedniej ilości. Witaminę C zawierają m.in. cytrusy, kiszonki, owoc dzikiej róży, truskawki.

Profilaktyka niedokrwistości z niedoboru żelaza obejmuje także eliminację produktów utrudniających wchłanianie żelaza, takich jak kawa czy napoje typu cola.

Jak leczyć anemię?

Stwierdzenie objawów anemii powinno skłonić kobietę do konsultacji u lekarza pierwszego kontaktu. Ten, po wykonaniu badań laboratoryjnych, będzie w stanie określić, z jakim rodzajem niedokrwistości mamy do czynienia i jaka jest jej najbardziej prawdopodobna przyczyna.

Jak już wspomniano, u kobiet najczęściej rozpoznawana jest niedokrwistość z niedoboru żelaza. Rozpoznana niedokrwistość wymaga leczenia.

Po pierwsze, konieczne jest wyeliminowanie przyczyny utraty żelaza. Przykładowo: jeżeli są nią obfite, przedłużające się krwawienia miesiączkowe, konieczne jest znalezienie ich przyczyny i jej usunięcie.

Po drugie, konieczna jest suplementacja żelaza – wzbogacenie diety w produkty zawierające żelazo oraz podawanie żelaza w formie preparatów – zazwyczaj doustnych, w wyjątkowych sytuacjach pozajelitowo. Rezultaty leczenia widoczne są w wynikach badań laboratoryjnych – po 5–10 dniach leczenia powinno dojść do wzrostu stężenia retikulocytów (młodych form krwinek czerwonych) we krwi, a po około 3 tygodniach – do wzrostu stężenia hemoglobiny o około 2 g/dl.

Preparaty żelaza powinny być podawane jeszcze przez 4–6 miesięcy od czasu uzyskania normalizacji stężenia hemoglobiny – jest to czas potrzebny do uzupełnienia zapasów żelaza.