Kopytnik pospolity – właściwości, zastosowanie, wskazania i przeciwwskazania

Kopytnik pospolity – opis, wygląd, występowanie, wymagania

Kopytnik pospolity (Asarum europaeum L.) to wieloletnia roślina zaliczana do rodziny kokornakowatych. Występuje na terenie południowej i środkowej Europy oraz na Syberii. Niegdyś należał do niezwykle cenionych ziół o szerokim zastosowaniu w medycynie ludowej. Obecnie, choć mniej popularny jako surowiec farmaceutyczny, sadzony jest również w celach ozdobnych.

Jest rośliną płożącą się, dorasta do wysokości około 15 cm. Jej sznurowane, skręcone i rozgałęzione kłącze może osiągać długość kilkudziesięciu centymetrów. Jest przykładem rośliny modułowej, której rozgałęzienia wyglądają jak samodzielne osobniki. Z kłącza kopytnika wyrastają liczne korzenie oraz krótkie łodygi. Liście tej rośliny mają kolor ciemnozielony oraz nerkowaty kształt. U nasady są sercowate, a ich powierzchnia błyszczące.

Kopytnik kwitnie od marca do maja. Jego kwiaty, ukryte pod liśćmi mają dzwonkowaty kształt i zielonopurpurowy kolor. Trójkątno-jajowate nasiona tej rośliny zamknięte są w omszonej torebce.

Kopytnik pospolity preferuje stanowiska zacienione oraz żyzną, umiarkowanie wilgotną, zasadową, próchniczą glebę. Występuje zwykle w lasach i zaroślach, szczególnie w towarzystwie drzew liściastych. Przez wieki znany był jako zioło lecznicze, stosowany m.in. jako środek wymiotny. Wykorzystywano również jego właściwości poronne. Kopytnik pospolity miał też leczyć alkoholizm (dodawany do używki miał powodować nudności i wymioty zniechęcające do spożywania napojów alkoholowych). Współcześnie w fitoterapii stosuje się go rzadko, ze względu na jego właściwości toksyczne. Jest jednak składnikiem homeopatycznych preparatów przeciwkaszlowych. Sadzi się go ponadto w celach ozdobnych.

Kopytnik pospolity – działanie i zastosowanie

Ziele kopytnika oraz jego korzeń stosowane są w medycynie ludowej od setek lat. Zawierają liczne substancje farmakologicznie czynne, takie jak np.:

• eugenol, azaron, l-pinen, aldehyd azarylowy, metyloeugenol – w olejku eterycznym,
• garbniki,
• glikozydy fenolowe,
• seskwiterpeny,
• żywice.

Właściwości lecznicze kopytnika

Kopytnik pospolity pobudza krążenie krwi, działa bakteriobójczo, grzybobójczo i antywirusowo. Wzmaga miesiączkowanie. Stosowane w medycynie ludowej zioła na wywołanie poronienia często jako składnik zawierały właśnie kopytnik. Wykazuje on też właściwości diuretyczne, żółciopędne i rozkurczowe. Co ważne, wzmaga również wydzielanie śluzu w drogach oddechowych i przewodzie pokarmowym. Pobudza ruchy nabłonka rzęskowego i nasila odruch odkrztuszania wydzieliny z dróg oddechowych. Jest znanym środkiem wymiotnym. Nalewka z kopytnika może także działać przeciwbólowo.

Kopytnik pospolity zastosowanie znajdował pomocniczo w leczeniu chorób reumatycznych, zaburzeń miesiączkowania oraz chorób infekcyjnych górnych dróg oddechowych.

Ziele kopytnika – wskazania i przeciwwskazania

Kopytnik przeciwwskazania ma bardzo jasno określone. Nie powinny go stosować kobiety w ciąży oraz matki karmiące. Jest to zioło zaliczane do poronnych. Należy równocześnie pamiętać, że jest on rośliną trującą. Obecny w nim azaron działa silnie drażniąco na błony śluzowe. Powoduje występowanie wymiotów. Uważany jest również za substancję kancerogenną, ale uznaje się, że ta właściwość została udowodniona w stosunku do wysokich dawek trans-izoazaronu w postaci syntetycznej, co nie jest jednoznacznym dowodem na właściwości onkogenne samego kopytnika.

Wskazaniami do jego zastosowania mogą być choroby górnych dróg oddechowych z tzw. suchym kaszlem. Zioło to wzmaga bowiem wytwarzanie wydzieliny i działa odkrztuśnie. Ma również właściwości moczopędne i wzmacnia siłę skurczów serca. Można też wykorzystywać jego silne działanie wymiotne. Dawkowanie kopytnika lekarskiego ustala lekarz, jest to bowiem zioło o silnym działaniu i udowodnionej toksyczności.

Szalej jadowity, czyli cykuta to roślina silnie trująca

Kopytnik – cena, preparaty

Kopytnik pospolity dostępny jest głównie pod postacią suszonego ziela lub kłącza. Cena kilograma to około 40 złotych. Kopytnik w tabletkach na kaszel nie jest aktualnie obecny na rynku. Stosuje się go jednak w homeopatii , także w postaci sproszkowanej. Można także samodzielnie przygotowywać na jego bazie nalewki oraz sporządzać z niego napary.

Ze względu na silne działanie tego zioła, aby dowiedzieć się, jak stosować kopytnik, należy skonsultować się z lekarzem. Specjalista powinien także decydować o ewentualnym dawkowaniu preparatów z udziałem kopytnika pospolitego.