Opryszczkowe zapalenie mózgu

Wirus opryszczki

Wirusy są patogenami całkowicie uzależnionymi od metabolizmu komórki (są w stanie namnażać się pozakomórkowo) i zawierają albo DNA albo RNA, podczas gdy wszystkie inne organizmy zawierają oba rodzaje kwasów nukleinowych. Jednym z powszechnie znanych wirusów jest wirus opryszczki pospolitej. Jest on bardzo zaraźliwy natomiast zakażenie pierwotne (pierwsze) przebiega bezobjawowo stąd nie wiem kiedy do niego doszło. Nasz układ odpornościowy nie zwalcza krążącego wirusa a on wnika do naszego układu nerwowego i tam pozostaje w stanie uśpienia. Wirus ten może doprowadzić do opryszczkowego zapalenia opon mózgowo- rdzeniowych i mózgu.

Wirus opryszczki pospolitej (HSV- 1, herpes simplex virus) należy do herpeswirusów. Jest on odpowiedzialny za wywołanie opryszczki wargowej (potoczne nazwy „zimno” czy „febra”). Pojawia się ona wokół ust a także na policzkach i w okolicy nozdrzy. Wirusem opryszczki pospolitej może zarazić się dziecko już w trakcie narodzin i mowa tutaj o tzw. zakażeniu okołoporodowym. Najczęściej jednak zarażamy się nim w pierwszych dwóch latach życia. Jest to schorzenie mające przebieg nawracający ale ustępuje samo. Wyleczenie ma miejsca w okresie do 10 dni od momentu pojawienie się pierwszych widocznych objawów.

Jak można zarazić się opryszczką?

Wirus opryszczki jest bardzo zaraźliwy. Może być przenoszony przy bezpośrednim kontakcie z osobą chorą (używanie wspólnych naczyń, ręczników czy podczas pocałunku) oraz drogą kropelkową (kichanie, kaszel). Najczęściej nie wiem jednak kiedy i w jaki sposób zostaliśmy nosicielami wirusa ponieważ w większości przypadków pierwszy z nim kontakt przebiega całkowicie bezobjawowo. W przypadku noworodków już pierwszy kontakt z wirusem może być bardzo niebezpieczny ze względu na nie do końca dojrzały układ immunologiczny.

Pierwsze zarażenie wirusem powoduje, iż pozostaje on w naszym organizmie już na zawsze, co oznacza iż stajemy się jego nosicielami. Miejscem pobytu wirusa, w stanie utajonym jest układ nerwowy. Pozostaje on w nim w uśpieniu aż do czasu kolejnego uaktywnienia i ataku na organizm. Nie wiadomo do dnia dzisiejszego co powoduje jego aktywację i jak długo może przebywać w formie uśpionej. Nie udowodniono jak to się dzieje, iż jedne osoby maja opryszczkę bardzo często a inne raz do roku.

Co aktywuje wirusa?

Aktywacja wirusa HSV-1 najczęściej jest związana z obniżeniem ogólnej odporności organizmu. Wśród czynników, które się do tego przyczyniają wymieniamy m.in.:

• przepracowanie, silny stres, przemęczenie,
• wahania temperatury (od zimna po gorąco),
• wahanie wilgotności powietrza oraz ciśnienia atmosferycznego,
• grypa, zapalenia oskrzeli, infekcje górnych dróg oddechowych oraz inne choroby, które mogą osłabiać nasz układ odpornościowy,
• ciężkie choroby wymagające antybiotykoterapii,
• korzystanie z solarium bądź silna ekspozycja na słońce,
• u kobiet może to być menstruacja,
• zła dieta, brak witamin.

Przebieg infekcji

Choroba ta ustępuje sama, początek infekcji charakteryzuje się występowaniem swędzenia, pieczenia czy kłucia w miejscu, którym ma pojawić się opryszczka. Po pewnym czasie pojawia się maleńki, wyczuwany pęcherzyk i ból. Pęcherzy ten wypełnia się w 2 lub 3 dniu płynem surowiczym, w którym znajduje się ogromna ilość aktywnego wirusa. W tym okresie staje się on bardzo widoczny. Nie należy go rozdrapywać czy podejmować próby wyciśnięcia płynu. Z czasem pęcherzyk ulega przemianie w nadżerkę, następnie w strupek. Po tym etapie ulega on powolnemu gojeniu się. W większości przypadków nie pozostaje po nim jakikolwiek ślad. Opryszczki mogą także występować w okolicy otworów nosowych.

Leczenie opryszczki

Należy pamiętać o tym, iż nie wolno pojawiających się zmian rozdrapywać czy wyciskać. Najczęściej zmieniony obszar wystarczy posmarować środkami dostępnymi w aptece, które mają właściwości wysuszające oraz odkażające. Jeśli lek stosowany miejscowo nie jest wystarczający można sięgnąć po leki podawane doustnie. Opryszczkowe zapalenie mózgu wywołane jest przez wirusa opryszczki wargowej HSV-1.

Objawy zapalenia opryszczkowego zapalenia mózgu

Bardzo często początkowy okres choroby pozbawiony jest jakichkolwiek niepokojących objawów. Po podstawowych objawów, które pojawiają się później zaliczamy:

• silny, pulsujący ból głowy,
• nudności,
• zawroty głowy,
• wymioty,
• gorączka,
• utrata przytomności,
• drgawki padaczkowe,
• zaburzenia świadomości,
• objawy oponowe (karkowy, barkowy oraz łonowy),
• w niektórych przypadkach może pojawić się śpiączka.

Bardzo ważną rolę odgrywa diagnostyka oraz podjęcie właściwego leczenia. U osób nieleczonych mogą pojawić się silne dolegliwości neurologiczne oraz zaburzenia psychiczne. Nieleczone opryszczkowe zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych w 70%- 80% może zakończyć się śmiercią.

Diagnostyka i leczenie opryszczki

Zdiagnozowanie tej choroby polega na pobraniu i ocenie płynu mózgowo- rdzeniowego (podwyższone stężenie białka oraz liczby krwinek białych), wykonaniu tomografii komputerowej oraz rezonansu magnetycznego. Leczenie musi zostać podjęte możliwie jak najwcześniej. Stosuje się leki przeciwwirusowe, przeciwgruźlicze, przeciwbakteryjne oraz działające przeciwgrzybiczo.

Zapobieganie opryszczce

Warto próbować uchronić się przed zakażeniem wirusem opryszczki poprzez stosowanie podstawowych zasad higieny osobistej. Warto pamiętać o tym by:

• korzystać w własnych ręczników, chusteczek,
• nie korzystać w chusteczek osoby zarażonej, u której widoczna jest opryszczka wargowa,
• zakażona matka powinna bardzo starannie wycierać butelkę, szklankę czy sztućce, które podaje dziecku,
• korzystać z chusteczek jednorazowych i natychmiast je wyrzucać,
• osoby zarażone powinny korzystać z osobnych ręczników.