Torbiel zęba – rodzaje, przyczyny, objawy, leczenie torbieli zębopochodnej

Torbiel zębopochodna – co to jest i jakie są rodzaje?

Torbiel (łac. cystis) nazywa się jamę wypełnioną płynem posiadającą otoczkę nabłonkową. Bardzo często rozwijają się w obszarze szczękowo-twarzowym. Wyróżnia się torbiele rozwojowe, a w nich zębopochodne i niezębopochodne oraz torbiele zapalne, kości szczękowych, zatok szczękowych i tkanek miękkich.

Torbiel zębopochodna (torbiel czy cysta zęba to nazwy niewłaściwe, lecz często używane przez pacjentów) to jama wypełniona płynem, rzadziej gazem lub treścią półpłynną otoczona nabłonkiem. Jest więc to przestrzeń ograniczona. Podczas embriogenezy występują komórki, które powinny zaniknąć tuż po urodzeniu. U niektórych występują całe życie. To właśnie z nich może wytwarzać się torbiel, czemu sprzyjają stany zapalne spowodowane na przykład niewłaściwą higieną jamy ustnej.

Opisywane zmniany zapalne zębopochodne, to m.in. torbiel korzeniowa i zapalna torbiel przyzębna. Mogą rozwijać się bez jakichkolwiek dolegliwości, a ich wykrycie jest przypadkowe podczas wykonywania, np. diagnostycznego badania ortopantomograficznego (panorama zębów). Gdy współistnieje stan zapalny torbiel daje o sobie znać powodując wygórowanie kości, jej zanik czy ból.

Zobacz też: Opuchlizna od zęba – jakie są przyczyny?

Torbiel korzeniowa – przyczyny

Torbiel korzeniowa (radicular cyst) może występować również jako torbiel resztkowa lub boczna torbiel korzeniowa. Powstaje z reszty nabłonkowej komórek wysp Malasseza i jest to torbiel zapalna, czyli jej występowanie uwarunkowane jest od obecności martwiczo zmienionej miazgi zęba. Jest to najczęstsza torbiel. Występuje u obu płci, nieco częściej u mężczyzn między 20. a 50. rokiem życia. Bardzo często można ją wykryć w okolicy górnych zębów siecznych drugich.

Przeczytaj: Torbiel w zatoce, jak leczyć torbiele zatok?

Taka torbiel w jamie ustnej początkowo nie powoduje żadnych objawów. W późniejszym okresie może wystąpić rozdęcie kości, gdy rozwija się torbiel zęba. Opuchlizna jest objawem, który zaczyna niepokoić pacjentów i zgłaszają się do lekarza dentysty.

Znana jest torbiel zęba po leczeniu kanałowym, gdy zostało przeprowadzone niestarannie lub nie można było udrożnić któregoś z kanałów. Z poważniejszych objawów towarzyszących torbieli wymienia się: niedoczulicę bródki i wargi (gdy torbiel zębopochodna żuchwy), chełbotanie, przemieszczanie się zębów, a nawet, gdy ulegnie zropieniu, tworzyć może przetokę.

Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?

Torbiel zawiązkowa – jakie są objawy?

Torbiel zawiązkowa (dentigerous cyst) może mieć postać rozwojową lub rzadziej zapalną. Ta pierwsza występuje częściej u mężczyzn w 2zmianę w jamie ustnej oraz po to, żeby po jej wyłuszczeniu sprawdzać, czy nie powstaje wznowa.

To też może Cię zainteresować: Jakie powikłania mogą wystąpić po usunięciu zęba?

Torbiel zęba – leczenie

Leczenie torbieli zębopochodnych polega najczęściej na chirurgicznym ich wyłuszczeniu. Czasem trzeba wykonać leczenie endodontyczne, gdy wykryta jest korzeniowa torbiel zęba. Antybiotyk nie jest wskazany.

Następnie lekarz wykonuje wyłuszczenie lub wyłyżeczkowanie torbieli. Niestety, czasami nie da się uratować zęba i trzeba będzie go usunąć. Torbiel korzeniowa całkowicie wyłuszczona raczej nie nawraca, jednak jeśli pozostanie choć jej niewielki fragment w kości może powstać nowa torbiel zęba. Rak płaskonabłonkowy na takim podłożu rozwija się u 1 proc, pacjentów po wznowach.

Przeczytaj też: Ból ósemki – domowe sposoby, leczenie

Torbiel zawiązkową łyżeczkuje się i obserwuje przez 100 dni, czy ząb objęty zmianą zaczyna się wyżynać. Jeśli nadal nie chce wyjść, to pacjent zostaje skierowany do ortodonty. Natomiast jeśli torbiel zawiązkowa rozwija się w obrębie zęba mądrości – leczeniem z wyboru jest ekstrakcja.

Torbiel dziąsłowa u dzieci zanika samoistnie, natomiast u dorosłych leczona jest chirurgicznie przez wycięcie.

Przeczytaj: Usuwanie korzenia zęba – kiedy jest konieczne?