Urazy krocza i pochwy podczas porodu – rodzaje, jak ich uniknąć?

Nacięcie krocza a urazy pochwy i krocza

W większości polskich szpitali zabieg nacinania krocza podczas porodu jest jednym z elementów prowadzenia porodu. Owszem, w niektórych sytuacjach zabieg ten jest wskazany, jednak są również takie sytuacje, kiedy zabieg ten stosowany jest bez potrzeby. Na szczęście, coraz więcej położnych robi wszystko, żeby nacięcia krocza rodzącej uniknąć, ale również zapobiec samoistnemu jego pęknięciu. Ochrona krocza ma na celu ochronę mięśni głębokich i powierzchownych krocza rodzącej. Polega ona przede wszystkim na spokojnym rodzeniu się główki dziecka oraz unikaniu zbędnych manipulacji w pochwie rodzącej.

Ważne jest również to, aby kobieta rodząca parła spontanicznie, czyli wtedy, kiedy odczuwa taką potrzebę, a nie na polecenie położnej. W uniknięciu urazów krocza i pochwy podczas porodu istotna jest także pozycja, w której kobieta rodzi. Najlepiej, gdyby była to pozycja wertykalna, czyli taka, w której wykorzystywana jest siła ciężkości. Do takich pozycji zaliczamy: pozycję stojącą, kuczną, w klęku oraz siedzącą. W pozycji stojącej główka idealnie dopasowuje się do krocza rodzącej. Większość urazów krocza i pochwy odnotowuje się w przypadku stosowania przez rodzącą pozycji horyzontalnej, czyli pozycji leżącej oraz półleżącej.

Jakie są wskazania do nacięcia krocza podczas porodu?

Nowy standard okołoporodowy nakazuje ograniczenie wykonywania nacięcia krocza tylko do przypadków, które jego wymagają. Jeżeli zatem podczas porodu wystąpi niebezpieczeństwo dla zdrowia dziecka jak i matki, położna często decyduje się na nacięcie krocza rodzącej. Nacięcie krocza rodzącej jest szczególnie istotne w przypadku ostrego stanu zagrożenia życia dziecka, jak i wtedy, kiedy występują objawy zagrażającego, rozległego pęknięcia krocza rodzącej. Przyjmuje się, że samoistne pęknięcie jest znacznie gorsze w skutkach, niż jego nacięcie.

Nacięcie krocza stosuje się również przy porodzie przedwczesnym, gdyż niedojrzała, wrażliwa główka dziecka nie powinna być dodatkowo uciskana. Kiedy w badaniu ultrasonograficznym przypuszczalna masa urodzeniowa dziecka jest duża, wskazane jest nacięcie krocza rodzącej. Gdy lekarz podejmuje decyzję o zastosowaniu kleszczy położniczych bądź próżnociągu położniczego, także wskazane jest nacięcie krocza rodzącej. Nacięcia krocza położna dokonuje wtedy, gdy główka dziecka zaczyna się ukazywać, zawsze na szczycie skurczu. Przeważnie kobiety w ciąży boją się bólu towarzyszącego podczas nacinania, jednak z racji tego, że położna robi to szybko, zawsze na szczycie skurczu, rodząca bardzo często nie wie nawet, że już została nacięta. Większość kobiet po porodzie mówi, że nie czuła bólu przy nacięciu, ponieważ parcie całkowicie je zagłuszyło. Natomiast, kiedy planowane jest nacięcie krocza rodzącej podczas porodu, zwykle jest czas na znieczulenie miejscowe.

Obrażenia krocza w czasie porodu – stopnie obrażeń

Konsekwencje pęknięcia krocza mogą być bardzo poważne i mieć znaczący wpływ na dalszy komfort życia kobiety po porodzie. Uwarunkowane jest to od stopnia uszkodzenia krocza i od procesu gojenia się rany.

W zależności od rozległości uszkodzenia krocza, wyróżniamy cztery stopnie pęknięcia:

• I stopień – obejmuje pęknięcia pochwy i skóry krocza, bez naruszenia mięśni dna miednicy;
• II stopień – obejmuje pęknięcia mięśni dna miednicy, mięśni krocza i pochwy;
• III stopień – obejmuje pęknięcia obejmujące zwieracz zewnętrzny odbytu;
• IV stopień – obejmuje pęknięcia obejmujące błonę śluzową odbytnicy.

Czytaj również: Pęknięcie macicy – przyczyny, objawy, postępowanie

Jak opatrywać ranę krocza po porodzie?

Jeżeli krocze zostało nacięte, bądź są jakieś pęknięcia, lekarz wykona kontrolę kanału rodnego, a następnie przystąpi do zszycia rany. W zależności od tego, jak rozległa jest rana, może to trwać od kilku do kilkunastu minut. Szyte miejsce zawsze jest znieczulane miejscowo. Wyjątkiem są pacjentki, które mają zastosowane znieczulenie zewnątrzoponowe, ponieważ wtedy są one nadal niewrażliwe na ból. Zazwyczaj lekarz używa do szycia rany krocza nici, które same się rozpuszczają. Bardzo ważne podczas szycia rany, jest zachowanie stosunków anatomicznych. Dzięki nim rana goi się poprawnie, zapobiegają one również późniejszym powikłaniom, jak np. zakłócenie współżycia.

Pielęgnacja urazów krocza i pochwy po porodzie

Naczelną zasadą po odbytym porodzie jest zabezpieczenie zszytej rany krocza rodzącej przed zakażeniem. Ważna jest zatem odpowiednia higiena intymna. Zazwyczaj wszelkie środki higieniczne są wystarczające. Zaleca się, aby po każdej wizycie w toalecie, kobieta podmywała okolice krocza letnią wodą, a następnie je starannie wysuszyła. Gdy tylko przestanie działać znieczulenie stosowane do szycia rany krocza, kobieta może odczuwać ból w jego okolicach. Jest to uczucie ciągnięcia i kłucia. Jeżeli ból jest bardzo silny, kobieta może zastosować środki przeciwbólowe. W pierwszych dniach po porodzie można również stosować zimne okłady.

Najlepsze są woreczki z lodem, zawinięte w cienki ręcznik lub pieluszkę tetrową. Taki okładów nie należy jednak stosować bezpośrednio na ranę – należy je włożyć do majek przez wkładkę. W czasie mikcji można również polewać okolice krocza letnią wodą – rana nie będzie piekła podczas oddawania moczu. Po kilku dniach po porodzie można również stosować nasiadówki z kory dębu lub rumianku. Sprzyjają one procesowi gojenia się rany. Ważne jest również sposób siadania. Nie należy siadać po stronie, gdzie mamy ranę, jak i w pozycji po turecku. Aby uniknąć bólu przy siadaniu, należy siadać na poduszce, złożonym w wałek ręczniku, bądź zwykłym dmuchanym kole do pływania.

Co robić, aby uniknąć urazów krocza i pochwy podczas porodu?

Aby uniknąć urazów krocza i pochwy podczas porodu zaleca się, aby kobieta w ciąży już od jej początku zaczęła ćwiczyć mięśnie dna miednicy, czyli mięśnie Kegla. Najprostszą metodą ich ćwiczenia jest zatrzymanie strumienia moczu podczas siusiania. Uważa się, że ćwiczenia mięśni Kegla to najważniejszy rodzaj ćwiczeń dla kobiety. Zapobiegają one obniżaniu się narządów rodnych, a także poprawiają satysfakcję seksualną. Jeżeli kobieta nie ma żadnej infekcji pochwy podczas ciąży, od połowy ciąży może wykonywać masaż krocza. Do jego wykonywania zaleca się używanie naturalnych olejków. Ważna jest również aktywność fizyczna – nawet zwykły spacer wzmacnia mięśnie krocza i uelastycznia jego tkanki. W czasie trwania porodu należy stosować pozycje wertykalne, korzystać z wanny porodowej oraz współpracować z położną.