Probiotyki – kiedy warto je stosować?

Co to jest mikrobiom, jak o niego dbać?

Mikrobiom to zbiór wszystkich mikroorganizmów, które żyją w i na naszym ciele oraz odgrywają ważną rolę w utrzymaniu ogólnego zdrowia ludzkiego – chociaż może wydawać się, że jest na odwrót. Nie są to pasożyty, które sieją spustoszenie w organizmie człowieka, ale m.in. bakterie, które pomagają rozkładać resztki pożywienia w jelitach.

Gdzie znaleźć mikroorganizmy w ciele ludzkim? Na skórze, w jamie ustnej, w jamie nosowej, w układzie oddechowym, w przewodzie pokarmowym, we włosach.

Jak dbać o mikrobiom?

Aby dbać o mikrobiom, trzeba: praktykować dobre nawyki higieniczne (np. częste mycie rąk), regularnie ćwiczyć, kontrolować poziom stresu, odżywiać się prawidłowo i czasami spożywać suplementy. Oznacza to, że najprostszym sposobem jest ogólne dbanie o siebie i własne zdrowie.

Ważnym podpunktem dbania o mikrobiom jest minimalizacja narażenia na antybiotyki i inne substancje chemiczne o mocnym działaniu wyniszczającym mikroorganizmy.

Czym są probiotyki?

Probiotyki to żywe mikroogranizmy (najczęściej bakterie), które występują naturalnie w organizmie człowieka. Przyjmować można je jako suplementy, ale znajdują się w prawie każdej spożywanej przez ludzi żywności.

Według oficjalnej definicji są to mikrobiologiczne dodatki żywieniowe, które działają korzystnie na organizm gospodarza – dzięki poprawie mikroflory jelitowej. Jej twórca, Fuller, wydzielił kilka warunków, które powinny spełniać organizmy, aby nazywać je probiotykami. Są to m.in.: odporność na niskie pH, zdolność do przeżycia w jelicie grubym, pozytywne działanie na ciało.

Ich dostateczna ilość w organizmie powoduje szereg korzyści zdrowotnych:

• poprawę funkcji trawiennych,
• wzmocnienie układu odpornościowego,
• pomoc w utrzymaniu zdrowej równowagi bakterii w jelitach,
• dodatkową ochronę przed rakiem jelita grubego,
• łagodzenie nietolerancji laktozy (a konkretniej samych objawów),
• zapobieganie rozwoju zakażeń w jelitach.

Najpopularniejsze probiotyki

Najpopularniejsze bakterie probiotyczne to: Lactobacillus casei Shirota, Lactobacillus casei DN-114 001, Lactobacillus plantarum, Lactobacillus rhamnosus. Do tego dochodzą jeszcze drożdże – Saccharomyces boulardii.

Gdzie znaleźć naturalnie występujące probiotyki?

Najpopularniejsze pokarmy zawierające probiotyki to:

• jogurty,
• fermentowane warzywa (ogórki, buraki, rzodkiewki),
• fermentowane owoce (cytryny, pomarańcze, arbuzy),
• tempeh,
• kimchi,
• kapusta kiszona,
• kefir,
• ser.

Widać to na pierwszy rzut oka – najwięcej probiotyków znajduje się w żywności, w której przebiegł proces fermentacji. To dlatego, że procesy beztlenowe pomagają im wtedy namnażać się w korzystnych dla siebie warunkach.

Gdzie jeszcze można znaleźć probiotyki?

Na rynku dostępne są specjalne preparaty zawierające mieszaninę najkorzystniejszych dla człowieka mikroorganizmów. Forma ta sprawdza się dobrze dla osób, które nie są w stanie znieść np. smaku kiszonek lub są na specjalistycznej diecie i mają zaplanowany każdy posiłek w ciągu dnia.

Dodatkowo probiotyki można znaleźć w niektórych produktach do pielęgnacji skóry, takich jak płyny do mycia twarzy i kremy nawilżające. Tak długo, jak są one przechowywane prawidłowo i nie są narażone na działanie wysokich temperatur lub wilgoci, powinny pozostać skuteczne przez kilka miesięcy po zakupie.

Kiedy stosuje się probiotyki doustne?

Probiotyki doustne to najszybszy i najprostszy sposób na dostarczenie dużej ilości mikroorganizmów. Chociaż znajdują się naturalnie w żywności, trzeba pamiętać o tym, że wpływają w istotny sposób na smak potrawy. Istnieją osoby, które nie są w stanie znieść smaku sfermentowanego nabiału, warzyw czy owoców. Na szczęście dla nich nie są oni całkowicie poszkodowani – mogą nabyć potrzebny produkt w wygodnej do połknięcia formie.

Probiotyki często są stosowane podczas antybiotykoterapii. Leki te zabijają mikroorganizmy bez rozróżnienia, więc dobrze jest nadrobić braki we florze bakteryjnej jelit. Czy warto brać oba środki na raz? Jest to oczywiście możliwe. Probiotyki najlepiej przyjmować co najmniej 3 godziny po antybiotykach. Bywa, że zalecana jest też kontynuacja przyjmowania tych preparatów jeszcze po zakończeniu właściwego leczenia. Warto zapoznać się z ulotką probiotyku lub dopytać o stosowanie lekarza.

Probiotyki dopochwowe – jak działają?

Probiotyki dopochwowe zawierają bakterie działające korzystnie w środowisku pochwy. Pomagają one przywrócić równowagę mikroorganizmów, a tym samym wyeliminować np. różnego rodzaju zakażenia.

Najczęstszym rodzajem probiotyku stosowanego w tych suplementach jest Lactobacillus rhamnosus, który pomaga w zmniejszaniu stanów zapalnych i zapobiega powstawaniu przyszłych infekcji poprzez kontrolowanie wzrostu szkodliwych bakterii.

Probiotyki działają także w celu wzmocnienia układu odpornościowego i poprawy ogólnego stanu zdrowia poprzez utrzymanie kwasowości pochwy, zmniejszenie przerostu drożdży i poprawę trawienia. Co więcej, często pomagają złagodzić przykre objawy chorobowe występujące w pochwie:

• suchość,
• swędzenie,
• nieprzyjemny zapach.

Pomimo tego, że probiotyki powszechnie uznaje się za bezpieczne do użycia, ważne jest, aby porozmawiać z lekarzem przed wypróbowaniem ich jako pomocy w leczeniu.

Kiedy stosować probiotyki ginekologiczne?

Probiotyki ginekologiczne powinny być stosowane, gdy wystąpią konkretne problemy i ich użycie zaleci lekarz. Poleca się je do następujących schorzeń:

• infekcji drożdżowych,
• infekcji dróg moczowych,
• waginozy bakteryjnej.

Najczęściej probiotyki ginekologiczne wspierają główne leczenie i pomagają w utrzymaniu zdrowego stylu życia, co obejmuje również regularne ćwiczenia, właściwą dietę i odpowiednią ilość snu. Połączenie wszystkich tych rzeczy pozwoli zmaksymalizować korzyści płynące ze stosowania probiotyków i pozwoli im działać efektywniej.

artykuł zewnętrzny

Bibliografia

1. A. Słupczyńska, Grzybica pochwy – kandydoza. Objawy, Leczenie, Zapobieganie,
   https://www.aptelia.pl/czytelnia/a704-Grzybica_pochwy__kandydoza._Objawy_leczenie_zapobieganie, [dostęp: 24.01.2023]
2. K. Karabin, Mikrobiom – czym jest i jakie pełni funkcje?, https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/gastrologia/mikrobiom-czym-jest-i-jakie-pelni-funkcje-aa-xhYn-4wKP-CknL.html, [dostęp: 24.01.2023]