Cetyryzyna – jak i na co działa, skutki uboczne, recepta, czy można brać w ciąży?

Czym jest cetyryzyna?

Cetyryzyna to lek przeciwhistaminowy, którego zadaniem jest hamowanie występowania objawów reakcji alergicznych. Stosowana może być zarówno w formie doustnej jak i w postaci kropli do nosa lub oczu, wykazujących działanie miejscowe.

Leki przeciwhistaminowe , do których zaliczana jest cetyryzyna to ogromna grupa leków, którą można podzielić na dwie grupy. Ich działanie w obu przypadkach opiera się na blokowaniu łączenia się histaminy (wydzielanej przez komórki naszego układu odpornościowego przy kontakcie z alergenem) z receptorami histaminowymi H1. W efekcie nie dochodzi do wystąpienia objawów alergicznych, takich jak:

• alergiczne zapalenie spojówek;
• katar sienny;
• obrzęk;
• zaczerwienienie;
• duszności;
• świąd skóry;
• pokrzywka skórna.

Leki histaminowe I generacji (starsze) blokują zarówno obwodowe receptory H1, jak również te położone w ośrodkowym układzie nerwowym i receptory cholinergiczne. W efekcie w trakcie ich stosowania obserwuje się występowanie licznych działań niepożądanych, takich jak chociażby nadmierna senność, zwiększony apetyt czy uczucie splątania.

Cetyryzyna to z kolei lek przeciwhistaminowy II generacji, który oddziałuje selektywnie wyłącznie na obwodowe receptory H1, łagodząc objawy alergii, a jednocześnie nie wywołując takich skutków ubocznych jakie obserwuje się przy stosowaniu leków przeciwhistaminowych I generacji. Co więcej, oprócz oddziaływania na receptory H1, cetyryzyna hamuje także wydzielanie mediatorów stanu zapalnego, w tym cytokin, co zwiększa jej skuteczność w łagodzeniu objawów alergii. Jej zaletą jest również długi okres aktywności, efekty jej działania obserwuje się bowiem już około godzinę po zażyciu i utrzymują się one nawet do 24 godzin, dzięki czemu wystarczy ją zażywać raz dziennie.

Czy cetyryzyna jest bez recepty?

Cetyryzyna to substancja czynna wchodząca w skład wielu preparatów przeciwalergicznych, dostępnych zarówno w formie tabletek, jak i kropli czy syropów. Wiele z nich, jak np. Zyrtec czy Allertec, dostępne są bez recepty. W aptekach znajdziemy również preparaty, w których oprócz cetyryzyny znajdziemy również pseudoefedrynę (np. Cirrus), dedykowane osobom zmagającym się z katarem siennym.

Na co działa cetyryzyna, czyli wskazania do stosowania

Cetyryzyna jako lek przeciwhistaminowy II generacji zalecana jest do stosowania przy objawach związanych z alergiami, zarówno tymi o charakterze sezonowym jak i przewlekłym. Wśród najczęstszych wskazań do jej stosowania wymienia się:

• alergiczne zapalenie spojówek;
• alergiczny nieżyt nosa;
• pokrzywka niewiadomego pochodzenia (idiopatyczna);
• duszności o charakterze alergicznym.

Ze względu na fakt, iż cetyryzyna zmniejsza również nadreaktywność oskrzeli, może być stosowana także jako lek pomocniczy w łagodzeniu objawów astmy oskrzelowej.

Przeciwwskazania do stosowanie cetyryzyny i środki ostrożności

Zastosowanie cetyryzyny, pomimo jej wysokiego profilu bezpieczeństwa, nie jest możliwe w przypadku:

• nadwrażliwości na cetyryzynę lub jakąkolwiek z substancji pomocniczych preparatu;
• pacjentów cierpiących na ciężką niewydolność nerek (ze względu na fakt, iż w większości jest ona wydalana z moczem);
• dzieci poniżej 2. roku życia (może wywoływać nadmierne pobudzenie).

Niewskazane jest również stosowanie cetyryzyny u kobiet w ciąży, zwłaszcza w I i II jej trymestrze. W III trymestrze można ją stosować wyłącznie w sytuacji, gdy korzyści dla matki przewyższają ewentualne zagrożenie dla płodu.

Szczególną ostrożność w stosowaniu cetyryzyny powinny także zachować:

• osoby z ciężką niewydolnością wątroby;
• kobiety karmiące piersią (pomimo, że cetyryzyna wg klasyfikacji Hale'a zaliczana jest do grupy L2 udowodniono, że w pewnym stopniu przenika ona do pokarmu kobiecego;
• pacjenci, u których wykonywane będą alergiczne testy skórne (należy odstawić cetyryzynę na minimum 3 dni przed badaniem);
• osoby przyjmujące równolegle leki uspokajające lub neuroleptyki (mogą wchodzić w interakcje).

Jak stosować cetyryzynę?

Preparaty z cetyryzyną w większości występują w formie tabletek doustnych, gdyż wyjątkowo dobrze wchłania się ona z przewodu pokarmowego. Ze względu na długi czas działania leki te przyjmuje się zwykle raz dziennie. Jak wygląda dawkowanie cetyryzyny? Zalecana dawka dobowa dla:

• dorosłych i młodzieży powyżej 12. roku życia to 10 mg cetyryzyny na dobę;
• dzieci w wieku 6-12 lat to również 10 mg na dobę, choć można zastosować schemat 2x5 mg na dobę;
• dzieci w wieku 2-6 lat to 5 mg na dobę w dawkach podzielonych 2x2,5 mg, najlepiej w postaci syropu lub kropli.

Stosowanie dawek podzielonych u dzieci wynika z faktu, iż w ich przypadku czas działania leku jest krótszy niż u osób dorosłych.

Cetyryzyna – możliwe skutki uboczne

Cetyryzyna, w przeciwieństwie do leków antyhistaminowych I generacji, jest substancją o wysokim profilu bezpieczeństwa, rzadko kiedy wywołując działania niepożądane. Wśród najczęściej wymienianych są:

• bóle i zawroty głowy;
• lekka senność;
• objawy ze strony przewodu pokarmowego (m.in. nudności, wymioty lub biegunka);
• suchość w ustach;
• zapalenie błony śluzowej nosa;
• u dzieci nadmierne pobudzenie;
• odczyny skórne.

Jak wszystkie leki przeciwalergiczne, również cetyryzyna może w niewielkim stopniu obniżać naszą zdolność psychomotoryczną. Z tego względu w trakcie jej stosowania należy zachować szczególną ostrożność przy kierowaniu pojazdami lub obsłudze maszyn.