Wziernik ginekologiczny – jak wygląda? Do czego służy?

Wziernik ginekologiczny – historia

Wziernik ginekologiczny nie jest odkryciem współczesnej medycyny. Narzędzie stosowano już w Pompejach w I w p.n.e., co potwierdzają wykopaliska archeologiczne. Starożytny wziernik bardziej przypominał narzędzie tortur – składał się z dwóch ostrzy, które zamykały się i otwierały za pomocą mechanizmu przypominającego korkociąg.

W czasach nowożytnych wzierniki ginekologiczne zaczęły być powszechnie stosowane w medycynie dopiero w drugiej połowie XIX w. Stało się to za sprawą doktora Jamesa Mariona Simsa, zwanego także ojcem współczesnej ginekologii. Projekt wziernika ginekologicznego jego autorstwa (o znacznie łagodniejszym kształcie niż w czasach starożytnych) spotkał się z entuzjazmem środowiska lekarskiego. Inaczej przedstawiały się losy wziernika w Anglii, gdzie panowało powszechne przekonanie, że badanie przy użyciu tego narzędzia jest poniżające dla kobiet, powoduje zarówno fizyczne, jak i psychiczne urazy oraz stanowi potencjalne zagrożenie dla kobiecej cnoty.

Współczesne wzierniki ginekologiczne to bezpieczne, wysokiej jakości narzędzia, które umożliwiają diagnostykę wielu chorób, w tym m.in.: nadżerki, torbieli, owrzodzeń czy pęknięć w obrębie pochwy.

Zobacz też: Tampony – rodzaje, jak założyć

Wziernik ginekologiczny – czym jest?

Współczesny wziernik ginekologiczny składa się dwóch ramion, które połączone są ze sobą zawleczką. Dzięki takiej konstrukcji ginekolog może odchylić od siebie ściany pochwy: przednią i tylną. Końce łyżek mają zaokrąglony kształt, by podczas wysuwania narzędzia nie uszkodzić delikatnej błony śluzowej narządów rozrodczych pacjentki.

Niegdyś w gabinetach ginekologicznych korzystało się wyłącznie z metalowych wzierników, których można używać wielokrotnie po wcześniejszej sterylizacji. Obecnie ginekolodzy coraz częściej sięgają po jednorazowe wzierniki ginekologiczne, które cechują się wysoką higienicznością (zmniejszają ryzyko zakażenia) i co ważne, nie wymagają czasochłonnej sterylizacji.

Poniżej prezentujemy najważniejsze zalety jednorazowych wzierników ginekologicznych:

• są proste w obsłudze, gotowe do użycia i łatwe do utylizacji;
• występują w wielu rozmiarach, dzięki czemu minimalizują dyskomfort pacjentek;
• wykonane są z bezpiecznych materiałów;
• przezroczysty materiał umożliwia dokładną obserwację ściany pochwy i szyjki macicy;
• mają opływowe kształty, co redukuje uczucie dyskomfortu w trakcie badania;
• narzędzie jest łatwe w obsłudze, umożliwia sprawne wykonanie badania;
• sterylny materiał jednorazowego użytku eliminuje ryzyko infekcji.

Przeczytaj też: Kubeczek menstruacyjny – czy jest zdrowy?

Jakie są rodzaje wzierników ginekologicznych?

Decyzja o wyborze rozmiaru wziernika ginekologicznego zależy przede wszystkim od wieku, masy ciała kobiety oraz indywidualnych warunków anatomicznych, tj.: wielkości pochwy i jej przedsionka czy obecności błony dziewiczej. To lekarz ginekolog dobiera właściwą wielkość wziernika, mając na uwadze komfort pacjentki i kierując się zasadami przeprowadzenia badania w sposób jak najbardziej efektywny.

Na rynku dostępne są następujące rozmiary wzierników ginekologicznych (różnią się one między sobą szerokością łyżki):

• rozmiar XXS,
• rozmiar XS,
• rozmiar S,
• rozmiar M,
• rozmiar L.

Biorąc pod uwagę konstrukcję narzędzia, możemy wyróżnić następujące rodzaje wzierników ginekologicznych:

• rurkowe,
• dwuskrzydłowe,
• łyżkowe.

Wzierniki ginekologiczne możemy również podzielić ze względu na wielokrotność użytkowania:

• wzierniki ginekologiczne jednorazowe. Wykonane z przeźroczystego plastiku, co stwarza możliwość dokładnej obserwacji ściany pochwy i szyjki macicy. Są łatwo dostępne – można je kupić praktycznie w każdej aptece. Cechują się wysoką higienicznością i co ważne, nie wymagają czasochłonnej sterylizacji. Trafiają do kosza od razu po przeprowadzeniu badania;
• wzierniki ginekologiczne wielorazowe. Wykonane są zazwyczaj z metalu (najczęściej ze stali chirurgicznej). Można ich używać wielokrotnie (po wcześniejszej sterylizacji). Wymagają oburęcznego posługiwania się narzędziem.

To też może Cię zainteresować: Implantacja – jak przebiega? Objawy implantacji zarodka

Jak wygląda badanie z użyciem wziernika ginekologicznego?

Po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego, pacjentka kładzie się na specjalnym fotelu, a nogi umieszcza pojedynczo na oparciach (pośladki powinny dotykać krawędzi siedzenia). Kiedy kobieta przyjmie odpowiednią pozycję, ginekolog, z nałożonymi na dłonie rękawiczkami, przystępuje do badania.

Lekarz najpierw rozchyla wargi sromowe, po czym stopniowo wprowadza sterylny wziernik przez ujście pochwy, prowadząc go po jej tylnej ścianie. Po sięgnięciu sklepień otwiera ostrożnie skrzydła wziernika, tak by uwidocznić ściany pochwy oraz tarczę szyjki macicy. Po obejrzeniu poszczególnych struktur wewnątrz kanału rodnego kobiety zamyka wziernik i delikatnie wysuwa go z pochwy.

Podczas badania wziernikiem lekarz może również pobrać specjalną szczoteczką wymaz, który stanowi podstawę do wykonania badania cytologicznego. Cytologia to ważne badanie profilaktyczne, umożliwiające wczesne zdiagnozowanie wielu groźnych chorób, w tym m.in. raka szyjki macicy.

Czytaj również: Pęknięcie macicy – przyczyny, objawy, postępowanie

Jak przygotować się do badania ginekologicznego?

• Badanie wziernikiem ginekologicznym nie powinno odbywać się w czasie krwawienia miesiączkowego.
• Na badanie wziernikiem ginekologicznym, w czasie którego będzie pobierany wymaz do cytologii, najlepiej zgłosić się nie wcześniej niż 4 dni po zakończeniu miesiączki i nie później niż 4 dni przed rozpoczęciem miesiączki. Należy pamiętać, aby przez co najmniej 4 dni przed pobraniem wymazu cytologicznego nie stosować żadnych leków dopochwowych.
• Bezpośrednio przed badaniem wziernikiem ginekologicznym należy opróżnić pęcherz moczowy.
• Wskazane jest powstrzymanie się od współżycia seksualnego na 2 dni przed badaniem.

Czytaj również: Faza lutealna – co to? Objawy, kiedy występuje, ile trwa?