Malinowy język u dziecka – kiedy to powód do niepokoju?

Język malinowy – jak wygląda?

Prawidłowy, zdrowy język u człowieka, zarówno u dziecka jak i u osoby dorosłej, jest różowy, z szorstką powierzchnią pokrytą licznymi brodawkami językowymi oraz wilgotny. Silnie unerwiony, nie sprawia problemów z mówieniem oraz prawidłowo odczuwa wszystkie cztery smaki. Czasami pod wpływem różnego rodzaju czynników może jednak dojść do zmiany w jego wyglądzie. Szczególnie charakterystyczny jest stan zapalny brodawek języka, który wyostrza ich kontury i sprawia, że stają się doskonale widoczne, a poza tym nadaje językowi intensywnie czerwonego koloru. Wtedy określany jest najczęściej jako język malinowy lub truskawkowy. Sam w sobie nie jest on traktowany jako odrębna jednostka chorobowa lecz jako objaw innych chorób, dlatego jego leczenie polega przede wszystkim na określeniu i zlikwidowaniu przyczyny źródłowej.

Przeczytaj też: Gorączka u dziecka bez innych objawów

Kiedy pojawia się malinowy język u dziecka?

Malinowy język u dziecka spotykany jest przede wszystkim przy typowych dla wieku dziecięcego szkarlatynie oraz chorobie Kawasaki, choć może również stanowić objaw niedoboru mikroelementów i witamin w diecie dziecka, a także być skutkiem zażywania określonych leków lub spożycia przez dziecko drażniącego środka. W rzadkich przypadkach stanowi również objaw odry, zapalenia języka oraz niedokrwistości złośliwej.

Szkarlatyna – co trzeba o niej wiedzieć?

Szkarlatyna, inaczej określana mianem płonicy to typowa dla wieku dziecięcego choroba zakaźna, wywoływana przez paciorkowce grupy A, produkujące toksynę erytrogenną. Do zakażenia najczęściej dochodzi drogą kropelkową, dlatego szczególnie często chorują na nią dzieci w wieku przedszkolnym oraz młodsi uczniowie. W jej przebiegu język pokryty jest początkowo białym nalotem, po którego zaniku przybiera żywoczerwoną barwę, z silnie widocznymi brodawkami językowymi, często określanymi przez rodziców mianem krost. Jeśli chodzi o inne, charakterystyczne objawy szkarlatyny, wymienia się głównie: wysoką gorączkę, wymioty, ból gardła i brzucha, powiększenie węzłów chłonnych (zwłaszcza szyjnych), a także czerwonawą wysypkę w okolicach podbrzusza, pachwinach i na pośladkach. Na policzkach chorego można z kolei zaobserwować rumień.

Leczeniem z wyboru w przypadku szkarlatyny jest antybiotykoterapia z zastosowaniem penicyliny, a w przypadku nadwrażliwości na tą substancję, erytromycyny, klarytromycyny lub innego antybiotyku z grupy makrolidów. Co ważne, w przypadku płonicy antybiotykoterapia powinna trwać minimum 10 dni, nawet jeśli większość objawów ustąpi już po kilku pierwszych dniach.

Jak przebiega choroba Kawasakiego?

Zdecydowanie mniej znanym schorzeniem wieku dziecięcego jest choroba Kawasakiego , która w przeciwieństwie do płonicy, dotyka przede wszystkim małe dzieci, poniżej 5 roku życia. Ma ona podłoże reumatyczne, a stan zapalny w jej przebiegu obejmuje małe i średnie naczynia krwionośne, błony śluzowe oraz skórę. Wśród charakterystycznych dla niej objawów są:

• wysoka gorączka,
• rumień wargowy i w jamie ustnej,
• wysypka obejmująca praktycznie całe ciało,
• obrzęk i przekrwienie spojówek,
• zaczerwienienie dłoni,
• złuszczanie się naskórka na palcach dłoni oraz stóp,
• intensywnie czerwony język z przerostem brodawek językowych (tzw. truskawkowy język),

Co ciekawe, w przypadku tego schorzenia nie obserwuje się charakterystycznego dla płonicy nalotu i związanego z nim złuszczania się nabłonka na języku. Podłoże choroby Kawasakiego nie zostało całkowicie wyjaśnione, natomiast nie warto jej lekceważyć gdyż wywołuje groźne powikłania, jak np. zwiększone ryzyko tętniaków naczyń wieńcowych.

O czym jeszcze świadczy malinowy język?

Język malinowy może stanowić również objaw odry - kolejnej z silnie zakaźnych chorób wieku dziecięcego, wywoływanej przez wirus z rodziny paramyksowirusów. Objawy odry to również wysoka gorączka, której towarzyszy kaszel i nieżyt spojówek oraz nosa, a także charakterystyczna, ciemna wysypka obejmująca całe ciało, oraz przebarwienia błony śluzowej jamy ustnej, zwłaszcza w obrębie policzków.

Intensywnie czerwony język można również traktować jako objaw niedoborów witamin z grupy B, w tym przede wszystkim witaminy B6, B12 i kwasu foliowego, a także żelaza. W tym przypadku jednak język malinowy jest gładki i nie posiada silnie zaznaczonych brodawek, a w dodatku jest silnie powiększony. W niektórych przypadkach dzieci mogą uskarżać się na towarzyszący im ból i pieczenie języka, a także problemy z prawidłowym odczuwaniem smaku. Zmiany postępują stopniowo, dlatego warto podjąć działania już w momencie kiedy wspomniane objawy obejmą chociaż koniuszek języka.

Choć stosunkowo rzadko, język malinowy obserwowany jest również w przebiegu zespołu wstrząsu toksycznego, razem z nudnościami, wymiotami, biegunką, wysypką, zaburzeniami ciśnienia krwi oraz bólem głowy i gardła. Zespół wstrząsu toksycznego stanowi jedno z groźniejszych powikłań określonych infekcji bakteryjnych.

Jak już zostało wspomniane, malinowy język u dziecka może pojawić się nie tylko w przebiegu określonej choroby, ale również jako skutek uboczny przyjmowanych leków. Zwłaszcza leczenie antybiotykami lub cytostatykami sprzyja występowaniu na języku czerwonych plam. W tym przypadku najczęściej przyczyną jest nadkażenie grzybicze, któremu dodatkowo mogą towarzyszyć nadżerki oraz nawracająca suchość w jamie ustnej.

Czytaj również: Zapalenie języka – przyczyny, objawy, jak leczyć?

Co robić gdy pojawi się malinowy język?

Ze względu na fakt, że język malinowy stanowi jedynie jeden z objawów różnego rodzaju schorzeń, terapia zależna jest od określenia przyczyny źródłowej. W zależności od postawionej przez lekarza diagnozy, w najlepszym przypadku może być potrzebna zaledwie modyfikacja diety, jednak często konieczne jest podanie immunoglobulin, sterydów lub antybiotykoterapia. Zawsze więc gdy zauważymy u dziecka nalot lub intensywnie czerwony kolor języka, warto skonsultować się z lekarzem pediatrą.