Krostki i zaczerwienienia na skórze niemowlęcia – przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest krosta i zaczerwienienie?

Dla prawidłowego rozpoznania i właściwej pomocy dziecku w przypadku krostek i zaczerwienienia na skórze niemowlęcia ważne jest odpowiednie nazwanie tych wykwitów, które obserwujemy:

• krosta ma zazwyczaj postać grudki zawierającej w środku ropny płyn, często otoczona jest rumieniem;
• zaczerwienienie to płaska plama na skórze odróżniająca się od otoczenia kolorem (najczęściej jest czerwona lub różowa); ważne, aby pamiętać, że powierzchnia skóry nad zaczerwienieniem powinna być gładka, natomiast po uciśnięciu palcem skóra powinna zblednąć i następnie zaczerwienić się ponownie.

Zobacz też: Wysypka na nogach – jakie są przyczyny krostek na nogach?

Rodzaje zmian krostkowych i zaczerwień skóry u niemowlaka

Dobrze jest zwrócić uwagę, że wiek ma duże znaczenie, jeśli chodzi o rozpoznawanie przyczyn zmian skórnych, takich jak krostki i zaczerwienienia na skórze niemowlęcia.

To też może Cię zainteresować: Co może być przyczyną pojawienia się krost na głowie?

Rumień toksyczny noworodków

Jest on najczęstszą wysypką krostkową i pojawia się u około 70% noworodków urodzonych o czasie. Zwykle ujawnia się w 2 lub 3 dniu życia dziecka, lecz czasem pierwsze zmiany pokazują się do 2–3 tygodnia życia. Rumień zaczyna się zwykle od czerwonych plam o średnicy 3 mm, które w ciągu kilku godzin mogą zmienić się w krosty na zaczerwienionym podłożu. Skóra noworodka ma wtedy wygląd jak po pogryzieniu przez pchły. Wykwity te mogą być pojedyncze lub występują w skupiskach na twarzy, klatce piersiowej oraz skórze ramion i ud małego dziecka.

Ważne, aby rodzice maluszka z takimi zmianami uzbroili się w cierpliwość, ponieważ rumień zwykle blednie w ciągu 24–28 godzin, a wszystkie zmiany ustępują same do 5–7 dni. Możliwe są też nawroty wykwitów w ciągu kilku tygodni.

Zobacz też: Czerwone plamy na nogach – co mogą oznaczać?

Trądzik niemowlęcy

Łagodna jego postać może rozwijać się u około 20% noworodków. Pierwsze zmiany mogą być obecne na skórze dziecka już przy urodzeniu, jednak najczęściej pojawiają się one w ciągu 2–4 tygodni po urodzeniu. Niekiedy początek trądziku jest nieco opóźniony i wykwity skórne mogą wystąpić między 3 a 6 miesiącem życia. Jest on wtedy nazywany trądzikiem dziecięcym. Pojawia się on częściej u chłopców i u nich też bardziej przypomina typowy trądzik młodzieńczy.

Najczęściej są to zapalne, czerwone plamki z zaskórnikami, którym towarzyszyć mogą grudki i małe krostki. Charakterystyczne jest to, że występują w obrębie twarzy i w okolicach szyi. Co ciekawe, gdy skóra jest bardziej ogrzana (np. gdy niemowlę śpi na policzku) trądzik jest wyraźniejszy, a zmiany bardziej czerwone. Natomiast gdy skóra dziecka ochłodzi się (np. podczas spaceru) wykwity przybierają odcień skóry i trądzik jakby znika.

Przeczytaj: Krostki na twarzy – co może je powodować?

Uważa się, że przyczyną pojawienia się u niemowlaka tych zmian jest nadmiar androgenów matczynych – hormonów, które po porodzie są jeszcze obecne w organizmie małego dziecka. Z tego też powodu trądzik niemowlęcy ustępuje samoistnie od 6 do 12 miesiąca życia dziecka, kiedy pozbędzie się ono nadmiaru hormonów matki.

Przerost gruczołów łojowych

Zmiany te pojawiają się u około połowy noworodków, również jako odpowiedź na androgeny matki. Są to białe lub żółte wypukłe grudki na zaczerwienionym podłożu w okolicach mieszka włosowego. Występują najczęściej w okolicy nosa i policzków dziecka. Również w tym przypadku dobrze jest pamiętać, że wykwity te cofają się samoistnie w ciągu pierwszych miesięcy życia maluszka.

Potówki

Pojawiają się one u noworodków po upływie 1 tygodnia życia. Są reakcją ich skóry na stres termiczny, czyli przegrzanie. Małe dzieci, które są za ciepło ubierane lub przebywają w gorących pomieszczeniach, zaczynają nadmiernie się pocić. Ich gruczoły potowe nie są jeszcze w pełni rozwinięte i wydzielanie potu jest w nich utrudnione.

Potówki u niemowląt mają zwykle dwie formy zmian skórnych. Są to pęcherzyki na bladym podłożu o średnicy 1–2 mm lub (częściej) skupiska zaczerwienionych grudek. Pojawiają się najczęściej na karku, klatce piersiowej, na owłosionej skórze głowy oraz na twarzy. U starszych niemowląt wykwity pojawiają się w okolicach osłoniętych ciasnym ubrankiem. W rzadkich sytuacjach potówki mogą ulec zakażeniu i wytworzeniu krostek.

Wyprysk okresu niemowlęcego

Jest to pierwszy etap atopowego zapalenia skóry, który rozpoczyna się już u niemowlaków między 2 a 3 miesiącem życia. Są to zazwyczaj skupiska grudek na zaczerwienionym podłożu, które dodatkowo swędzą niemowlę. Zmiany te pojawiają się szczególnie na twarzy dziecka (głównie są to policzki i czoło) oraz na owłosionej skórze głowy. Dodatkowo wyprysk można zaobserwować na pleckach, klatce piersiowej oraz kończynach niemowlęcia. Również i w tym przypadku wykwity skórne ustępują spontanicznie od około 1,5 do 2 roku życia małego dziecka.

Zapalenie mieszków włosowych

Ta choroba u niemowląt zdarza się rzadko, jest jednak zakażeniem bakteryjnym skóry, które powinno być uważnie leczone. Najczęstszą przyczyną tego zapalenia są gronkowce i paciorkowce. Na skórze niemowlęcia pojawia się stan zapalny przy ujściu mieszka włosowego, gdzie następnie tworzy się krosta. U małych dzieci zmiany te są niebolesne i rozsiane na skórze pośladków i kończyn. Czasem na podłożu krost mogą wytworzyć się ropnie.

Leczenie problemów skórnych u niemowląt

W większości przypadków krostek i zaczerwienienia na skórze niemowlęcia potrzeba przede wszystkim czasu, ponieważ wraz z rozwojem mechanizmów odpornościowych skóry dziecka wykwity te znikają samoistnie. Należy też unikać, jeśli to możliwe, stosowania u niemowlaków maści czy kremów zawierających leki przeciwbakteryjne.

Gdy u małego dziecka wystąpi trądzik niemowlęcy, ważne jest dbanie o higienę skóry. Zaleca się codzienne kąpiele w letniej wodzie z mydłem. Dobrze jest też nie przegrzewać pomieszczeń, w których przebywa niemowlę.

Jeżeli krostki i zaczerwienienia na skórze niemowlęcia są liczne i utrzymują się długo, pediatra może zlecić antybiotyki lub retinoidy do stosowania miejscowego. Należy jednak obserwować niemowlę szczególnie z bardziej nasilonymi zmianami, ponieważ trądzik może być w niektórych przypadkach pierwszym objawem zaburzeń hormonalnych małego dziecka.

W przypadku potówek dbanie o prawidłowy ubiór maluszka oraz chłodniejszą niż zwykle temperaturę jego otoczenia jest głównym sposobem ich leczenia i profilaktyki.

Natomiast dziecku z wypryskiem niemowlęcym powinno się zapewnić odpowiednie nawilżenie skóry. Zalecane jest, aby kąpać niemowlę 3 razy w tygodniu, używając letniej wody z mydłem o neutralnym pH. Dodatkowo dobrze jest natłuszczać skórę niemowlaka kilka razy dziennie. Także w tym przypadku ważne jest, aby ubierać dziecko w lekkie i przewiewne ubranka oraz zapewnić nawilżoną i umiarkowaną temperaturę otoczenia.

W sytuacji kiedy pediatra rozpozna u niemowlaka zapalenie mieszków włosowych, powinno się usunąć czop ropny za pomocą zimnych, mokrych okładów lub środków keratolitycznych. Często potrzebne jest również stosowanie maści zawierających antybiotyki, rzadziej natomiast doustne stosowanie tych leków.