Uczulenie na zimno – przyczyny, objawy, diagnostyka, jak leczyć?

Pokrzywka fizykalna – co to jest?

Na początku tego artykułu warto wyjaśnić, czym jest pokrzywka fizykalna . Pokrzywką fizykalną nazywamy stan, w którym za pojawienie się zmian pokrzywkowych odpowiada reakcja organizmu na pewne czynniki fizyczne, do których należy między innymi niska temperatura, ucisk mechaniczny, czynniki świetlne, wibracje, ale także reakcja na wodę. Wykonanie specjalnych prób pozwala na określenie czynnika wywołującego.

Pokrzywka z zimna – co to za dolegliwość?

Pokrzywka z zimna jest to rodzaj pokrzywki fizykalnej. Jest to stosunkowo rzadka postać pokrzywki fizykalnej, stanowi bowiem około 6-34% jej przypadków (w zależności od dostępnej literatury i podanych danych). Zdecydowanie częściej problem ten występuje w chłodniejszym klimacie. Pokrzywka z zimna częściej dotyka kobiet, a ogólnie – częściej występuje u ludzi młodych.

Uczulenie na zimno – skąd się bierze?

Dokładne mechanizmy powstawania zmian pokrzywkowych w odpowiedzi na zimno nadal nie są dokładnie zbadane. Uważa się, że u podstawy zmian skórnych leży uwalnianie substancji takich jak histamina, leukotrieny i prostaglandyny z komórek tucznych, należących do komórek układu immunologicznego, do czego dochodzi pod wpływem niskiej temperatury.

Zgodnie z podziałem medycznym wyróżniamy trzy typy pokrzywki z zimna, a dokładniej:

• typ pierwszy – występują w tej sytuacji miejscowe objawy na skórze, czasami obrzęk naczynioruchowy, ale bez objawów ogólnoustrojowych;
• typ drugi – w tym typie objawy na skórze są uogólnione i może wystąpić obrzęk naczynioruchowy;
• typ trzeci – do wyżej wymienionych objawów dochodzą symptomy systemowe, takie jak duszność, spadek ciśnienia tętniczego, czy nudności i wymioty.

Jak wygląda pokrzywka z zimna?

Pokrzywka z zimna manifestuje się nagłym pojawieniem na skórze wykwitów nazywanych bąblami pokrzywkowymi.

Bąble to wykwity wyniosłe ponad poziom skóry (są wyczuwalne na skórze pacjenta podczas badania palpacyjnego), które mają typowo barwę porcelanową, bądź różową. Bąble powstają na skórze nagle i równie szybko znikają, klasycznie – do 24 godzin. Zmiany te mają różną wielkość, mogą się ze sobą zlewać i przyjmować różnorodne kształty, czasami też szerzą się obwodowo i zanikają w części centralnej.

Pacjenci podają też, że zmianom skórnym towarzyszy świąd, a czasami pieczenie skóry. Czasami symptomom skórnym towarzyszą objawy obrzęku naczynioruchowego – do wysiewu bąbli dołącza się wówczas obrzęk błon śluzowych, a także obrzęk tkanki podskórnej, ustępujący w ciągu 24-72 godzin. Taki obrzęk pojawia się typowo w okolicy warg, a czasami też w okolicy narządów płciowych,

Czy pokrzywka jest niebezpieczna dla zdrowia?

W niektórych przypadkach objawy pokrzywki z zimna mogą obejmować także takie symptomy, jak spadek ciśnienia tętniczego, jak również obrzęk krtani, powodujący duszność i tym samym zagrożenia dla życia i zdrowia pacjenta.

Może dojść do tak zwanego wstrząsu anafilaktycznego , który jest odpowiedzią organizmu na pewien czynnik (to może być pokarm, lek, użądlenie pszczoły, ale także zimno, jeśli organizm reaguje na taki czynnik nadwrażliwością). W przypadku wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego należy jak najszybciej podać domięśniowo adrenalinę w dawce 0,3-0,5 mg u osób dorosłych. Dawkę tę można powtarzać co 5-15 minut, jeżeli nie uzyskujemy poprawy.

Jak leczyć uczulenie na zimno?

W leczeniu pokrzywki z zimna zastosowanie znajdują substancje używane także w innych odmianach tego schorzenia. Wykorzystuje się powszechnie leki przeciwhistaminowe takie jak bilastyna czy feksofenadyna, które w przypadku nasilonych objawów można stosować w dawce stanowiącej 4-krotność dawki standardowej (w przypadku bilastyny można zastosować 1 tabletkę (20 mg) 4 razy dziennie).

U pacjentów niereagujących na pierwszą linię leczenia stosuje się takie substancje jak:

• glikokortykosteroidy systemowe – mają działanie przeciwzapalne i hamują odpowiedź układu immunologicznego, przez co pomagają w opanowaniu objawów pokrzywki;
• przeciwciało monoklonalne anty-IgE (omalizumab) – lek ten stosuje się w leczeniu biologicznym pokrzywki;
• cyklosporynę – jest to substancja należąca do leków immunosupresyjnych (wyciszających nasz układ odpornościowy), która stosowana jest także w terapii innych schorzeń dermatologicznych, na przykład łuszczycy czy atopowego zapalenia skóry.

Uczulenie na zimno – na co trzeba uważać?

Aby unikać pojawiania się epizodów pokrzywki z zimna warto stosować się do kilku zasad. Należy pamiętać aby:

• unikać kontaktu z zimną wodą;
• pamiętać o ciepłym ubiorze podczas chłodnych dni;
• unikać spożywania zimnych pokarmów i napojów;
• podczas ewentualnego kontaktu z zimnem mieć świadomość, że pewne czynniki mogą dodatkowo prowokować pojawienie się objawów, należy tutaj wymienić między innymi wysiłek fizyczny, alkohol, stres, a także niesteroidowe leki przeciwzapalne (należy do nich m. in. ibuprofen, ketoprofen);
• stosować się do wszystkich zaleceń lekarskich i przyjmować leki zgodnie z tymi zaleceniami.

Podsumowując, pokrzywka z zimna to schorzenie, które wywoływane jest przez kontakt organizmu ze środowiskiem, bądź pokarmami o niskiej temperaturze. Choć leczenie tego schorzenia nie zawsze jest łatwe, to mamy aktualnie do dyspozycji nowe terapie, w tym leczenie biologiczne z wykorzystaniem omalizumabu. Jeżeli mamy objawy sugerujące pokrzywkę, warto udać się do lekarza – najlepiej dermatologa lub alergologa, który po przeprowadzeniu wywiadu zadecyduje o dalszym postępowaniu.