Inne metody antykoncepcji hormonalnej a libido: spirala domaciczna, plastry i pierścień dopochwowy

Dlaczego antykoncepcja hormonalna obniża libido?

Antykoncepcja hormonalna jest jedną z metod zapobiegania ciąży. Jej zaletą jest bardzo wysoka skuteczność (przy pełnym stosowaniu się do zaleceń wynosi ona ok. 99,7 proc.), wadą natomiast – stosunkowo długa lista działań niepożądanych. Jednym ze zgłaszanych przez pacjentki skutków ubocznych tej metody jest spadek libido.

Mechanizm działania antykoncepcji hormonalnej polega na zahamowaniu owulacji, a co za tym idzie – wyeliminowaniu z cyklu miesiączkowego dni płodnych, w trakcie których fizjologicznie kobieta odczuwa największą potrzebę współżycia płciowego. Hormonem odpowiedzialnym za to jest testosteron, który w mniejszych stężeniach niż u mężczyzn występuje także u kobiet.

Poziom testosteronu wzrasta w okolicach owulacji. Ponadto, estrogeny zawarte w hormonalnych tabletkach antykoncepcyjnych, zwiększają syntezę białka SHBG (białka wiążącego hormony płciowe), które również wychwytuje i wiąże testosteron. W ten sposób tłumaczy się jedną z przyczyn obniżenia libido w trakcie stosowania antykoncepcji hormonalnej.

Wyniki badań naukowych nie są zgodne co do wpływu antykoncepcji hormonalnej na libido. Zaobserwowano bowiem, że u części pacjentek antykoncepcja hormonalna spowodowała spadek libido, u innych – jego wzrost, zaś w większości przypadków nie miała na nie żadnego wpływu. Wzrost libido u części pacjentek tłumaczony jest zwykle brakiem obawy przed niepożądaną ciążą.

Na spadek libido w trakcie stosowania antykoncepcji hormonalnej często uskarżają się pacjentki stosujące doustne środki antykoncepcyjne, zaś powikłanie to znacznie rzadziej dotyczy kobiet, które zdecydowały się na miejscową antykoncepcję, tzn. pierścień dopochwowy uwalniający hormony. W tym przypadku zminimalizowane jest bowiem ośrodkowe działanie preparatu.

Czytaj również: Kobieca seksualność, co sprawia, że kobieta ma ochotę za seks

Pierścień dopochwowy a libido

Pierścień, który określa się również jako ring antykoncepcyjny uwalnia do organizmu te same hormony, co dwuskładnikowe tabletki antykoncepcyjne. Hormony uwalniane są miejscowo, tak więc pierścień zachowuje swoja skuteczność także w przypadku biegunki, wymiotów. Hormony omijają układ pokarmowy, co u niektórych pacjentek może skutkować mniejszą ilością skutków ubocznych. Stężenie substancji czynnych w organizmie jest nieco mniejsze, co może skutkować pozytywnie u kobiet, które skarżą się na małe libido po pigułkach. Pierścień antykoncepcyjnych ma podobne wskazania i przeciwwskazania co pigułki.

Spirala a libido: ochota na seks podczas stosowania hormonalnej wkładki domacicznej

System wewnątrzmaciczny to małe, wykonane z plastiku urządzenie w kształcie litery „T”, wprowadzane do wnętrza macicy przez lekarza. Wkładka miejscowo uwalnia hormon, jakim jest progestagen. Powoduje on zagęszczenie śluzu w szyjce macicy, utrudniając plemnikom poruszanie się i dotarcie w okolice komórki jajowej. Powoduje także obkurczanie się błony śluzowej macicy, przez co spada prawdopodobieństwo zagnieżdżenia się w niej zapłodnionego jaja. Dzięki temu zdecydowanie zmniejsza się intensywność krwawienia miesiączkowego, a po dłuższym czasie może ono nawet zaniknąć.

Ponieważ wkładka wewnątrzmaciczna zwykle nie hamuje owulacji i ponieważ hormon uwalniany jest w kilkukrotnie mniejszej ilości i do tego miejscowo – wkładka hormonalna nie wpływa negatywnie na libido. Ryzyko gorszego samopoczucia, tycia czy stanów depresyjnych jest o wiele mniejsze niż w przypadku pigułek antykoncepcyjnych, ale producenci umieszczają te objawy wśród możliwych skutków ubocznych.

Warto wiedzieć: Lubrykanty: rodzaje, stosowanie, skład

Libido po plastrach antykoncepcyjnych

Gorsze samopoczucie przy stosowaniu plastrów antykoncepcyjnych może wynikać z faktu, że plastrom mogą towarzyszyć te same działania niepożądane antykoncepcji hormonalnej, co pigułkom. Są to:

• obniżenie i labilność nastroju;
• obniżenie własnej samooceny z powodu wzrostu masy ciała (możliwe jest tycie po tabletkach);
• suchość pochwy, która może powodować ból i uczucie dyskomfortu w czasie penetracji (mniejsza ilość śluzu w pochwie jest następstwem spadku stężenia estrogenów w wyniku stosowania tabletek);
• dyspareunia (bolesność przy stosunku);
• zwiększone prawdopodobieństwo rozwoju infekcji intymnych (suchość pochwy zwiększa ryzyko otarć i mikrourazów, ponadto tabletki mogą zmieniać skład mikroflory bakteryjnej pochwy);
• obniżenie stężenia cynku, który odpowiada m.in. za popęd płciowy.

Niskie a hormony – co jeszcze się zmienia?

Innego mechanizmu spadku libido w trakcie stosowania antykoncepcji hormonalnej upatruje się w zmianie postrzegania partnera, spowodowanej przez działanie hormonów. Środki antykoncepcyjne wytwarzając w organizmie zmiany hormonalne zbliżone do tych w ciąży, sprawiają, że kobieta szuka w mężczyźnie oparcia i ciepła, natomiast partnerzy o wyraźnie zarysowanych cechach męskich przestają być dla niej atrakcyjni.

U niektórych pacjentek skutek uboczny w postaci spadku libido po antykoncepcji występuje tylko na początku stosowania tej formy zabezpieczenia przed ciążą. Zdarza się niskie libido po tabletach utrzymuje się dłużej, a nawet nie ustępuje, pomimo rezygnacji z tej metody antykoncepcji.

Tabletki antykoncepcyjne mogą negatywnie wpływać na czułość powonienia, a to zmniejsza wrażliwość kobiet na męskie feromony.

Co zrobić, jeżeli po antykoncepcji spada libido?

Jeżeli kobieta skarży się na obniżenie libido, należy przede wszystkim zastanowić się, czy zaburzenie to wynika wyłącznie ze stosowania antykoncepcji hormonalnej, czy może istnieją inne czynniki, które również mają na to wpływ (np. stres, niska samoocena, itd.).

Warto także przyjmować preparaty cynku. Jeżeli po tabletkach pojawia się suchość pochwy, warto stosować lubrykant – żel nawilżający pochwy, który ułatwi współżycie. Alternatywa mogą być preparaty dopochwowe zawierające estrogeny.

Jeżeli problem spadku libido po antykoncepcji hormonalnej trwa dłużej, zaleca się zmiana preparatu – najczęściej na środek z większą dawką estrogenów. Lekarz może zalecić zmianę formy antykoncepcji (np. plastry lub zastrzyki zamiast tabletek).

Korzystne może być także zastosowanie suplementów diety (ziołowo-witaminowych) dla kobiet stosujących antykoncepcję hormonalną. Leczenie osłonowe przy antykoncepcji chroni także przed innymi efektami ubocznymi terapii hormonalnej.

Antykoncepcja a zaburzenia libido – wypowiedź eksperta