Shinrin-yoku – leśna kąpiel. Na czym polega terapia lasem i jak wpływa na zdrowie?

Czym jest shinrin-yoku?

Nazwa shirin-yoku brzmi bardzo egzotycznie i takie jest również pochodzenie tej niezwykłej techniki relaksacyjnej. Wywodzi się ona bowiem z Japonii, jednego z najbardziej zapracowanych krajów świata, gdzie narodziła się ona w latach 80. XX wieku, jako projekt mający poprawić stan zdrowia obywateli. W wolnym tłumaczeniu oznacza nic innego, jak kąpiel leśną, czyli sztukę czerpania siły z przyrody. Szacuje się, że w samej Japonii znajduje się obecnie kilkadziesiąt placówek zajmujących się właśnie terapią przyrodą, jednak wraz z rozwojem nowoczesnych technologii zyskuje ona na popularności na całym świecie. Dlaczego? Głównie ze względu na fakt, iż coraz większy odsetek z nas odczuwa niekorzystne skutki nadmiernego korzystania z osiągnięć techniki, a skuteczność leśnej kąpieli została potwierdzona licznymi badaniami.

Na czym polega teoria kąpieli leśnych?

Sztuka kąpieli leśnych to, mówiąc najprościej, swobodne zanurzenie się w atmosferę lasu i odbieranie otaczającej nas natury wszystkimi zmysłami, bez zbędnych bodźców zewnętrznych. Oparta na prostych zasadach, ma na celu dążenie do odkrycia w sobie pierwotnej więzi z przyrodą. Może przejawiać się nie tylko poprzez samo odbieranie różnymi zmysłami bodźców pochodzących z lasu (takich jak zapach, dźwięk czy smak), ale również zwiększanie wiedzy na jego temat, np. gatunków fauny i flory, a także zrozumienie skomplikowanych zależności pomiędzy nimi, stanowiących podstawę leśnej równowagi.

Jeżeli mimo wszystko wydaje nam się, że sztuka i teoria kąpieli shinrin-yoku jest zbyt skomplikowana, by opanować ją samodzielnie, w Polsce nie brakuje miejsc, gdzie prowadzone są specjalne warsztaty z tzw. leśnymi przewodnikami.

Shinrin-you – najważniejsze zasady

Choć na pierwszy rzut oka wydawać by się mogło, że każdy zwykły spacer po lesie czy parku idealnie wpisuje się w teorię leśnych kąpieli, nic bardziej mylnego. Oczywiście one także wykazują pozytywny wpływ na nasze samopoczucie, lecz by w pełni odczuć korzyści płynące z tej japońskiej sztuki czerpania mocy, leśna kąpiel powinna trwać mniej więcej dwie godziny.

Oto pozostałe najważniejsze zalecenia, dzięki którym można mówić o właściwej kąpieli leśnej:

• powolne tempo marszu, najlepiej około 2 km/h;
• żadnych rozpraszaczy, zwłaszcza w postaci urządzeń cyfrowych wszelkiego rodzaju;
• pełne skupienie się na doznaniach zmysłowych i aktywacja wszystkich zmysłów, tzn. słuchu, zapachu, wzroku, dotyku. Chodzi o to, by docenić śpiew ptaków, zapachy lasu, dotknąć drzewa czy poszycia leśnego, podziwiając ich wygląd i strukturę;
• milczenie, jeżeli praktykujemy shinrin yoku z drugą osobą;
• skupienie się w pełni na samym przebywaniu wśród zieleni, bez rozmyślania o innych rzeczach, po prostu bycie „tu i teraz”, a nie traktowanie tego spaceru jako sposobu na dotarcie do jakiegoś punktu.

Japońska sztuka czerpania mocy zaleca, by w celu uzyskania jak najlepszych efektów, kąpieli leśnej zażywać wśród wysokich drzew (minimum 5 metrów wysokości), w dość gęsto zalesionym obszarze, gdzie pas zieleni wynosi minimum 20 metrów, choć nawet wykorzystanie niewielkiego, pobliskiego parku może przynieść korzyści, jeżeli zadbamy o pozostałe elementy.

Kto powinien skorzystać z shinrin-yoku?

Shinrin-yoku to tak naprawdę coś, z czego powinien korzystać każdy z nas. Szereg korzyści, jakie za sobą niesie i brak jakichkolwiek skutków ubocznych, sprawiają, że warto z niej korzystać bez względu na wiek, stan zdrowia czy kondycję fizyczną. Jest ona wskazana również dla tych, którzy nie mogą korzystać z innych aktywności fizycznych ze względu na towarzyszące im schorzenia.

Jednak szczególnymi wskazaniami do praktykowana shinrin-yoku są:

• przewlekły stres;
• zaburzenia snu;
• słaba odporność organizmu;
• nadciśnienie;
• niepokój psychiczny, smutek, lęk, a także stany depresyjne;
• problemy z koncentracją;
• chroniczne przemęczenie;
• wypalenie zawodowe;
• kryzys twórczy u artystów;
• choroby układu nerwowego.

Shinrin-yoku – jaki ma wpływ na nasze zdrowie?

Kąpiele leśne niosą za sobą liczne korzyści prozdrowotne właściwie bez żadnych dodatkowych nakładów z naszej strony. Nie wymagają ani specjalnych przygotowań, ani sprzętu, a nawet pomoc doświadczonego terapeuty nie jest wymogiem koniecznym. Wśród licznych badań przeprowadzonych przez naukowców nie tylko w krajach azjatyckich (między innymi Japonii czy Korei Południowej), ale również na całym świecie, udowodniono, że wpływ lasu i regularne korzystanie z kąpieli leśnych:

• obniża poziom hormonów stresu, czyli adrenaliny i kortyzolu;
• zwiększa zmienność rytmu zatokowego, wpływając na normalizację ciśnienia krwi i tętna;
• poprawia jakość snu;
• wspomaga układ odpornościowy (między innymi za sprawą wydzielanych przez drzewa fitoncydów) – taki podwyższony poziom odporności może utrzymywać się nawet do 30 dni od ostatniej sesji;
• zmniejsza ryzyko rozwoju alergii;
• poprawia koncentrację i zdolność zapamiętywania;
• zwiększa ilość energii, zmniejsza częstotliwość odczuwania nagłego zmęczenia;
• jest istotnym wsparciem w leczeniu depresji, zespołu stresu pourazowego, stanów lękowych czy nerwic różnego charakteru (oczywiście w połączeniu z psychoterapią i farmakoterapią);
• koi emocje, redukując agresję i uczucie gniewu;
• korzystnie wpływa na kondycję całego organizmu;
• poprawia wygląd naszej cery.

Shinrin-yoku w mieście – czy to możliwe?

Najlepszym miejscem, by praktykować terapeutyczne kąpiele leśne, są oczywiście gęste tereny zielone. Nie każdy z nas ma jednak dostęp do górskich obszarów, Borów Tucholskich, Puszczy Białowieskiej czy innych terenów leśnych charakteryzujących się wyjątkową bioróżnorodnością. Zamiast odkładać leśną kąpiel na bliżej nieokreślony termin, warto skorzystać z możliwości, które mamy pod ręką i udać się np. do pobliskiego parku. Udowodniono, że nawet regularne spędzanie czasu w tego typu miejscach przynosi pozytywne rezultaty. Co więcej, w domu również możemy sobie stworzyć przestrzeń, która będzie miała na nasz organizm zbawienny wpływ. Obecność dużej ilości roślin doniczkowych i wdychanie olejków eterycznych może nie są tym samym, co prawdziwa kąpiel leśna, ale mogą być doskonałym uzupełnieniem pozostałych okazji do obcowania z przyrodą.