Nadwrażliwość na światło (fotofobia) – jakie są przyczyny?

Nadwrażliwość na światło – pieczenie, ból i łzawienie oczu

Nadwrażliwość na światło (światłowstręt, fotofobia) to objaw mogący świadczyć o wielu różnych schorzeniach, nie tylko okulistycznych. Wśród przyczyn światłowstrętu wyróżniamy m.in. choroby ośrodkowego układu nerwowego.

Fotofobia to zespół nieprzyjemnych objawów, wśród których wyróżniamy:

• łzawienie oczu,
• przymusowe przymykanie i mrużenie powiek,
• pieczenie oczu,
• ból głowy,
• ból oczu.

O nadwrażliwości oczu na światło mówimy wówczas, gdy reakcja na światło jest nieadekwatna do jego natężania.

Fizjologią jest to, że bardzo intensywne światło razi, że czujemy dyskomfort w sytuacji, gdy przechodzimy z całkowitej ciemności do dobrze oświetlonego pomieszczenia itd. Nadwrażliwość na światło występuje, kiedy objaw pojawia się w sytuacji, która u innych osób (i w warunkach zdrowia) nie wywołuje podobnych dolegliwości.

Fotofobia – objaw choroby oczu?

Nadwrażliwość na światło to objaw mogący mieć związek m.in. z chorobami narządu wzroku, takimi jak:

• zapalenie spojówek (np. na tle infekcyjnym lub alergicznym),
• wszelkie urazy narządu wzroku,
• zapalenie rogówki (w tym schorzeniu często obserwujemy bardzo nasilony światłowstręt),
• zapalenie tęczówki, zapalenie ciała rzęskowego,
• podrażnienie narządu wzroku przez ciało obce (soczewki kontaktowe, czynniki drażniące, promienie słoneczne, tzw. oparzenie słoneczne oka),
• zapalenie twardówki,
• owrzodzenie rogówki, dystrofia rogówki, erozja rogówki,
• wrodzony brak tęczówki, szczelina tęczówki,
• achromatopsja (zanik czopków) lub dystrofia czopków,
• jaskra, odwarstwienie siatkówki, zespół suchego oka.

Nie tylko chore oczy są nadwrażliwe na światło – światłowstręt to także typowa reakcja po rozszerzeniu źrenic artopiną lub tropikamidem wykonywanym w ramach przygotowania do badania okulistycznego (niezbędnego np. do oceny dna oka i siatkówki).

Migrena, ból głowy i neuroinfekcja – przyczyny światłowstrętu

Nadwrażliwość na światło może być objawem chorób związanych z ośrodkowym układem nerwowym. Światłowstręt, ból głowy, nudności należą do objawów aury migrenowej (zespół dolegliwości zwiastujących wystąpienie ataku migreny) czy aury padaczkowej (przed napadem padaczkowym). Fotofobia występuje również w trakcie migrenowego bólu głowy.

Ponadto nadwrażliwość oczu na światło wpisana jest w obraz neuroinfekcji: zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych czy zapalenia mózgu.

Oczy bolące od światła to częsty objaw towarzyszący bólom głowy na innym tle niż migrena czy neuroinfekcja oraz nowotworom ośrodkowego układu nerwowego.

Kolejną poważną przyczyną oczu wrażliwych na światło może być udar mózgu oraz krwawienia do OUN, np. po urazach czaszkowo-mózgowych.

Nadwrażliwość oczu na światło – co to znaczy?

Nadwrażliwość na światło u dzieci czy dorosłych bywa obserwowana również w przypadku zmęczonych oczu (np. po długotrwałej pracy w ciemności lub pracy przy komputerze) czy osłabienia organizmu (światłowstręt przy przeziębieniu, infekcji).

Nadwrażliwość na światło i bolące oczy towarzyszą niektórym chorobom zakaźnym – oprócz wspomnianych wyżej neuroinfekcji, pojawia się też np. w przebiegu: grypy, włośnicy, wścieklizny lub odry. Może także towarzyszyć wysokiej gorączce w przebiegu dowolnej choroby.

Światłowstręt pojawia się również w przebiegu zatrucia alkoholem etylowym oraz – bardzo groźnego – zatrucia alkoholami niespożywczymi (zatrucie metanolem może powodować nieodwracalne uszkodzenie narządu wzroku).

Pacjenci skarżą się często na bolące oczy od światła – może być to objaw niedoborów witamin, np. witaminy B₆. Kolejną przyczyną światłowstrętu jest albinizm, czyli uwarunkowany genetycznie niedobór pigmentu w skórze, włosach i tęczówce oka (lub wyłącznie w tęczówce oka).

Światłowstręt – co na nadwrażliwe, bolące oczy?

Światłowstręt (bolące oczy wrażliwe na słońce) nie powinien być bagatelizowany. Tok diagnostyki zależy w dużej mierze od wywiadu – istotne jest, w jakich okolicznościach pojawia się nadwrażliwość na światło oraz jakie inne objawy jej towarzyszą.

W leczeniu oczu wrażliwych na światło (fotofobii) najważniejsze znaczenie ma postępowanie przyczynowe. Łagodząco działa korzystanie z okularów przeciwsłonecznych w trakcie ekspozycji na światło.

Światłowstręt – wypowiedź okulisty