Katar u niemowlaka – jak się objawia, ile trwa, jakie leki można podać, domowe sposoby

Czym jest katar u niemowlaka?

Katar to ostry nieżyt błony śluzowej nosa i jeden z pierwszych objawów przeziębienia. Powyższa dolegliwość charakteryzuje się obrzękiem śluzówki nosa, nadmiernym wydzielaniem śluzu oraz zwiększoną wrażliwością tkanek. Wszystko to prowadzi do nieprzyjemnego uczucia zatkanego nosa i zaburzeń w swobodnym przepływie powietrza przez kanały nosowe.

W przypadku niemowląt objawy kataru są szczególnie uciążliwe, ponieważ małe dzieci nie potrafią samodzielnie wydmuchiwać noska i poradzić sobie z zalegającą wydzieliną.

Co może być przyczyną kataru u niemowlaka?

Katar u niemowlaka może mieć podłoże wirusowe, bakteryjne lub alergiczne. Czynnik, który wywołuje nieżyt błony śluzowej nosa, często ma wpływ na to, w jaki sposób katar będzie się objawiać.

Katar wirusowy u niemowlaka

Jak już powiedzieliśmy, przyczyną infekcji górnych dróg oddechowych u niemowlaka mogą być wirusy, takie jak np. rynowirusy, adenowirusy czy koronawirusy. Wnikają one do organizmu dziecka w momencie, gdy jego układ odpornościowy jest osłabiony np. w wyniku wyziębienia lub przegrzania organizmu. Katar wirusowy charakteryzuje się wodnisto-śluzową wydzieliną, która może gęstnieć w miarę trwania choroby.

Katar bakteryjny u niemowlaka

Katar bakteryjny u niemowląt najczęściej jest wywoływany przez bakterie, które kolonizują drogi oddechowe – np. Streptococcus pneumoniae lub Haemophilus influenzae. Głównym objawem takiej właśnie infekcji jest gęsta, śluzowo-ropna wydzielina o żółtawym zabarwieniu. Jest ona trudna do usunięcia i może utrzymywać się nawet powyżej tygodnia

Katar alergiczny u niemowlaka

Katar alergiczny u niemowlaka jest reakcją układu immunologicznego na kontakt z alergenem, który organizm błędnie rozpoznaje jako zagrożenie. W efekcie dochodzi do uwalniania histaminy i innych substancji prozapalnych, co prowadzi do obrzęku błony śluzowej nosa, nadmiernego wydzielania wodnistego śluzu (wodnisty katar) i częstego kichania.

Alergiczny nieżyt nosa może mieć różne przyczyny, takie jak: roztocza kurzu domowego, sierść zwierząt, zanieczyszczone powietrze czy pyłki roślin. W odróżnieniu od kataru infekcyjnego objawy alergiczne mogą utrzymywać się przez dłuższy czas, zwłaszcza w przypadku, gdy niemowlę ma częsty kontakt z alergenem.

Katar sienny u niemowlaka

Katar sienny, czyli sezonowy alergiczny nieżyt nosa, u niemowlaka jest rzadki, ale możliwy, zwłaszcza u dzieci z rodzin obciążonych alergią. Jest to odpowiedź organizmu na alergeny wziewne, takie jak pyłki traw, drzew czy chwastów, które są obecne w określonych porach roku. Objawia się wodnistym katarem, kichaniem, zaczerwienieniem i świądem nosa, a czasem również łzawieniem oczu.

Katar u małych dzieci i jego objawy towarzyszące

Najczęstszym rodzajem kataru u niemowląt jest katar wirusowy, czyli ten związany z infekcją górnych dróg oddechowych. Zatkany nos to niejedyny symptom przeziębienia. Do pozostałych możemy zaliczyć również inne niepokojące objawy, takie jak:

• podwyższona temperatura ciała (stan podgorączkowy),
• niewielki obrzęk błony śluzowej nosa,
• podrażnienie nosa,
• „spływanie” wydzieliny po tylnej ścianie gardła,
• kichanie,
• utrudnione oddychanie przez nos,
• drażliwość i niepokój,
• częste przerwy podczas ssania piersi,
• łzawienie oczu,
• brak apetytu,
• problemy ze snem.

Ile trwa katar u niemowlaka? W większości przypadków nieżyt nosa ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni do tygodnia. Jeżeli dolegliwość utrzymuje się u dziecka dłużej (co najmniej 12 tygodni), jest to przewlekły katar. Może on wynikać z różnych przyczyn, takich jak np.: przetrwały stan zapalny, alergie, zmiany anatomiczne w obrębie nosa (np. skrzywienie przegrody nosowej) lub gardła (przerost migdałka gardłowego) czy też przewlekłe infekcje bakteryjne.

Czy wychodzić na dwór z niemowlakiem, który ma katar?

Z punktu widzenia pediatry wychodzenie na dwór z niemowlakiem, który ma katar, jest zazwyczaj bezpieczne i może być korzystne dla jego zdrowia, pod warunkiem że ogólny stan zdrowia dziecka jest dobry i u malucha nie występuje gorączka. Świeże, chłodne powietrze może pomóc w zmniejszeniu obrzęku błony śluzowej nosa i ułatwić dziecku oddychanie, zwłaszcza jeśli powietrze w domu jest zbyt suche.

W jakiej pozycji powinno spać niemowlę z katarem?

Zaleca się, aby dziecko spało na plecach, co jest najbezpieczniejszą pozycją według wytycznych dotyczących zapobiegania zespołowi nagłej śmierci łóżeczkowej (SIDS). Główka dziecka powinna być ułożona nieco wyżej niż klatka piersiowa, co zapobiega zaleganiu wydzieliny w zatokach. Aby uzyskać lekki kąt nachylenia, wystarczy pod materac podłożyć kocyk lub pieluszkę. Na piżamkę dziecka można dodatkowo nakleić plasterek nasączony olejkiem eukaliptusowym. Pomoże to w udrożnieniu noska i zniwelowania uczucia zatkanego nosa.

Jak leczyć katar u niemowlaka?

Leczenie kataru u niemowlaka zależy od przyczyny dolegliwości oraz stopnia nasilenia objawów, ale w większości przypadków katar ustępuje samoistnie w ciągu kilku dni. Aby złagodzić objawy zatkanego noska, warto zadbać o prawidłową wilgotność powietrza w pomieszczeniu, w którym przebywa dziecko (dobrze sprawdzą się nawilżacze powietrza, można też powiesić wilgotny ręcznik na grzejniku). Ważne jest także regularne wietrzenie pokoju dziecka.

Aby ułatwić usuwanie zalegającej wydzieliny, warto stosować krople do nosa lub spray z solą fizjologiczną i dodatkiem kwasu hialuronowego. Tego typu preparaty pomagają rozrzedzić katar, co sprawia, że łatwiej usunąć wydzielinę za pomocą aspiratora do nosa. Dodatkowym atutem tych wyrobów medycznych jest to, że nawilżają błonę śluzową nosa. Krople i spraya do nosa (np. woda morska, spray izotoniczny, spray z kwasem hialuronowym) należy stosować zgodnie z zaleceniem producenta, farmaceuty bądź pediatry.

W łagodzeniu objawów kataru pomocne są również inhalacje z dodatkiem olejków eterycznych, np. eukaliptusowego, miętowego lub majerankowego. Najczęściej wykonuje się je na zlecenie lekarza.

Czy po zrobieniu inhalacji należy odciągać niemowlakowi katar?

Wydzielinę z nosa należy usunąć przed inhalacją, aby drogi oddechowe były drożne, co zwiększy efektywność zabiegu. Inhalacja trwa kilka minut, w trakcie których w nosku dziecka może ponownie zebrać się śluz, a także pozostałości płynów inhalacyjnych. W związku z tym, odsysanie wydzieliny z nosa po inhalacji jest jak najbardziej zalecane. Jak usunąć zalegającą wydzielinę? Można to zrobić przy pomocy gruszki lub specjalnego aspiratora.

Czym grozi nieleczony katar u niemowlaka?

Nieleczony katar u niemowlaka może prowadzić do kilku poważnych komplikacji zdrowotnych, zwłaszcza jest on wynikiem infekcji wirusowej, której objawy nie zostały na czas złagodzone. Wówczas zakażenie wirusowe może przerodzić się w:

• zapalenie zatok przynosowych,
• zapalenie ucha środkowego,
• zapalenie oskrzeli,
• zapalenie płuc.

Nie ignoruj objawów infekcji. Jeśli zauważysz u swojego dziecka niepokojące symptomy, udaj się do pediatry, który zbada dziecko i wyda zalecenia dotyczące dalszego postępowania.