fT4 niskie i wysokie – co to oznacza?

Hormony tarczycy – fT₄ i T₄ – rola i funkcje

T₄ i fT₄ to symbole, którymi oznacza się hormon tarczycy – T₄ to tyroksyna i fT₄ to wolna tyroksyna. Związki te pełnią w organizmie bardzo ważne funkcje i są niezbędne do jego prawidłowego funkcjonowania. Wywierają ważny regulacyjny wpływ na wiele układów, narządów i funkcji organizmu. Niedobór tyroksyny jest przyczyną pojawienia się objawów niedoczynności tarczycy.

Hormon fT4:

• decyduje o prawidłowym rozwoju i funkcjonowaniu układu nerwowego;
• reguluje dojrzewanie układu kostnego, w tym gospodarkę wapniowo-fosforanową;
• reguluje metabolizm i przemiany energetyczne w organizmie;
• decyduje o metabolizmie tłuszczów, cukrów i białek;
• wpływa na pracę mięśni i siłę mięśniową;
• pobudza wzrost i rozwój tkanek.

Tyroksyna we krwi wykazuje mniejszą aktywność metaboliczną od trójjodotyroniny. Po opuszczeniu tarczycy, hormony wiążą się w ponad 99 proc. ze specjalnymi białkami. Stężenia tych białek zależą od wielu czynników, między innymi od przyjmowanych leków. Zatem większe znaczenie diagnostyczne ma oznaczanie wolnych hormonów tarczycy, które nie są związane z białkami. Frakcja wolna T₄ to około 0,05 proc. całkowitej ilości T₄.

Przeczytaj: Wysokie TSH – co oznacza?

Badanie fT4 – po co oznacza się hormon ft4?

Stężenie fT₄ oznaczamy w diagnostyce chorób tarczycy. W monitorowaniu leczenia niedoczynności tarczycy, nadczynności tarczycy, raka tarczycy.

W Polsce u każdego nowonarodzonego dziecka wykonuje się test w kierunku wykrycia wrodzonej niedoczynności tarczycy. Z pięty noworodka pobierana jest krew około 3-5 dnia po narodzeniu i oznaczany jest poziom TSH i FT₄ . Dzięki temu możliwe jest jak najszybsze rozpoznanie i wdrożenie leczenie, zapobiega to powikłaniom niedoczynności tarczycy.

Pacjent powinien być na czczo. Należy pobrać od pacjenta próbkę krwi. Materiał pobierany jest zazwyczaj z żył najlepiej widocznych i zlokalizowanych w dole łokciowym. Otrzymaną próbkę przesyła się do analizy. Przed takim badaniem należy wspomnieć lekarzowi o wszystkich przyjmowanych lekach, zwłaszcza przewlekle. Istotne znaczenie dla wyniku będzie miała prowadzona terapia hormonalna.

Hormony tarczycy związane są ze specyficznymi białkami, wówczas określa się jako T₄ i T₃ . Niewielka ich część krąży we krwi postaci wolnej, w której nie są związane z białkami. I to właśnie te frakcje hormonów mają dla lekarzy decydujące znaczenie diagnostyczne – frakcje te opisywane są jako fT₃ i fT₄ .

Stężenie białek z którymi są połączone hormony tarczycy może ulegać zmianie pod wpływem różnych czynników. Istnieją jednak szczególe sytuacje kliniczne, w których oznaczenie całkowitych hormonów tarczycy znajduje zastosowanie.

fT₄ – jaka jest norma?

Wartości referencyjne dla badania tyroksyny są różne i zależne od tego czy jest to frakcja wolna czy całkowita fT₄ i T₄:

tyroksyna całkowita – w tym przypadku wynik powinien wynosić – 64,4–154,4 nmol/l,

tyroksyna wolna, a więc norma fT₄ to – 9,1–23,8 pmol/l (pikomoli na litr).

Należy pamiętać, iż wartości te różnią się w zależności od laboratorium. Na otrzymanym wydruku obok naszego wyniku fT4 TSH (niemal zawsze oba hormony badane są wspólnie), będzie podany zakres wartości prawidłowych dla oznaczanych przez nas hormonów.

Niskie fT4 – co oznacza obniżona tyroksyna i poniżej normy?

Obniżone wartości fT₄ w badaniach laboratoryjnych oznaczają:

• przy podwyższonym poziomie TSH mogą wskazywać na pierwotną niedoczynność tarczycy;
• przy obniżonym, bądź utrzymującym się w granicach normy stężeniu TSH mogą wskazywać na wtórną lub trzeciorzędową niedoczynność tarczycy.

Wysokie ft4 – co oznacza podwyższona tyroksyna i pwyżej normy?

Podwyższone wartości fT₄ w badaniach laboratoryjnych oznaczają:

• przy obniżonym poziomie TSH mogą wskazywać na pierwotną nadczynność tarczycy;
• przy podwyższonym, bądź utrzymującym się w granicach normy stężeniu TSH mogą wskazywać na wtórną nadczynność tarczycy.

Jeżeli fT4 i TSH są w normie to mamy do czynienia z tzw. eutyreozą; oznacza to, że tarczyca pracuje prawidłowo i jest zdrowa. Podwyższona tyroksyna i TSH mogą wskazywać na tzw. subkiliniczną niedoczynność tarczycy - stan w którym pacjent nie odczuwa typowych objawów choroby, ale wyniki badań laboratoryjnych ją potwierdzają. Niskie fT4 i TSH mogą z kolei wskazywać na tzw. subkliniczną nadczynność tarczycy.

Są natomiast przypadki, kiedy trzeba zbadać fT₄ i fT₃ . Dzieje się tak wtedy, gdy wynik badania tyroksyny jest prawidłowy, a TSH jest niskie. Interpretacja wyników jest wówczas następująca:

• TSH poniżej normy, a fT₃ i fT₄ w normie świadczy o subklinicznej nadczynności tarczycy;
• wolna tyroksyna w normie, TSH i fT₃ poniżej normy wskazuje na tzw. zespół niskiej trójjodotyroniny, towarzyszący m. in. zawałowi serca, gorączce czy głodzeniu;
• fT4 w normie, tyreotropina poniżej normy oraz fT₃ powyżej normy wskazywać może na tzw. T₃ – tyreotoksykozę, czyli nadczynność tarczycy