Zapalenie cewki moczowej u mężczyzn

Infekcje dróg moczowych u mężczyzn

Zapalenie cewki moczowej (urethritis) to przypadłość występująca zarówno u kobiet jak i u mężczyzn. U kobiet jednak niezależnie od wieku znacznie częściej dochodzi do zakażenia. Jedynie w wieku niemowlęcym dolegliwość ta przeważa u chłopców. Po 60 roku życia następuje gwałtowny wzrost rozpoznań zapalenia cewki moczowej u mężczyzn, co związane jest z przerostem gruczołu krokowego.

Kobiety zwykle miewają stany zapalne dolnych dróg moczowych (zapalenie cewki moczowej, zapalenie pęcherza moczowego) przy zakażeniu układu moczowego przez bakterie z rodzaju Escherichia coli zwane pałeczkami okrężnicy. Jeśli zapaleniu cewki moczowej nie towarzyszy zakażenie dróg moczowych powyżej zwieracza pęcherza moczowego, wówczas podejrzewać należy inną niż Escherichia etiologię choroby. Najczęściej infekcja taka przenoszona jest drogą płciową, a za jej wywołanie zwykle odpowiadają bakterie z gatunku Chlamydia trachomatis lub Neisseria gonorrhoeae (dwoinki rzeżączki).

Przeczytaj też: Infekcje intymne u mężczyzn

Przyczyny zapalenia cewki moczowej u mężczyzn

Choroba, u której podłoża leży infekcja należy do nieswoistych zakażeń układu moczowego. Bakterie przenoszone są na cewkę moczową podczas stosunków seksualnych od zakażonego wcześniej partnera seksualnego. Ze względu na etiologię wyróżnia się dwa typy zapaleń – rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej i nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej.

Za to pierwsze odpowiedzialne są dwoinki rzeżączki, które stanowią najczęstsza przyczynę tego rodzaju infekcji. Zapalenie nierzeżączkowe wywołuje kilka gatunków bakterii m.in. Chlamydia trachomatis, Mycoplasma genitalium, Trichomonas vaginalis.

Oprócz czynników biologicznych stan zapalny cewki moczowej może być spowodowany przez wszelkie urazy mechaniczne prącia, ujścia cewki moczowej i samej cewki. Do zapalenia dochodzi podczas cewnikowania pęcherza moczowego. Także środki plemnikobójcze zawarte w prezerwatywach czy żelach nawilżających niekiedy przyczyniają się do podrażnień cewki. Zwłaszcza u mężczyzn z wrażliwą, atopową skórą lub uczulonych na lateks, a stosujących prezerwatywy, szybciej dochodzi do urazu chemicznego cewki.

Wśród przyczyn zapalenia cewki moczowej u mężczyzn należy wymienić:

• zakażenie wirusem opryszczki (opryszczka narządów płciowych),
• grzybicę prącia,
• zwężenie ujścia cewki,
• owrzodzenia prącia,
• zapalenie żołędzi prącia i napletka,
• zmiany cukrzycowe,
• przerost gruczołu krokowego (skutek zalegania moczu w pęcherzu moczowym).

Jakie są objawy zapalenia cewki moczowej u mężczyzn?

Mimo, że schorzenie częściej dotyka kobiet, to objawy zapalenia cewki moczowej zdają się być bardziej dokuczliwe u mężczyzn. Cechą, która odróżnia rzeżączkowe zapalenie cewki moczowej od nierzeżączkowego jest ropny wyciek z cewki moczowej.

Do innych objawów towarzyszących zapaleniu cewki moczowej u mężczyzn należą:

• pieczenie w cewce moczowej (zwłaszcza podczas oddawania moczu),
• świąd w okolicy ujścia cewki,
• częstomocz i nagłe parcie na pęcherz (przy powikłaniach),
• podbarwiona krwią wydzielina z cewki,
• surowiczy wyciek z cewki,
• ból podbrzusza,
• zaczerwienie wokół ujścia cewki,
• ból prącia,
• problemy z oddawaniem moczu,
• obrzęk gruczołu krokowego.

Czasami zapalenie cewki moczowej przebiega bezobjawowo, a rozpoznanie stawiane jest przypadkowo podczas badania moczu lub po stwierdzeniu choroby u partnera.

Diagnostyka zapalenia cewki moczowej

Rozpoznanie zapalenia cewki moczowej stawia się na podstawie dolegliwości zgłaszanych przez pacjenta, obserwacji klinicznych i po zbadaniu wydzieliny z cewki moczowej (wymaz z cewki moczowej). Jeśli chory doświadcza wielu charakterystycznych objawów, stwierdzenie diagnozy jest dosyć proste, a pobranie wymazu z cewki stanowi potwierdzenie wstępnej oceny.

W celu postawienia ostatecznej diagnozy należy pobrać próbkę początkowego strumienia porannego moczu lub wydzieliny z cewki moczowej do badania mikroskopowego. Gdy w materiale wykryte zostaną neutrofile (rodzaj białych krwinek, które uczestniczą w odpowiedzi organizmu na zakażenia), to świadczy o toczącym się procesie zapalnym w obrębie cewki moczowej. Obecność wewnątrz neutrofilów komórek bakterii Neisseria gonorrhoeae jest dowodem na infekcję rzeżączkową. U każdego pacjenta z zapaleniem cewki moczowej należy zrobić posiew wydzieliny lub wymazu z cewki moczowej w kierunku zakażenia N.gonorrhoeae. Brak bakterii rzeżączki w próbkach, zmusza do dalszych poszukiwań etiologii zapalenia.

W następnej kolejności warto zbadać identycznie pozyskane próbki pod kątem zakażenia Chlamydia trachomatis. W tym przypadku sprawdza się metoda immunoenzymatyczna lub immunofluorescencja bezpośrednia (obydwie metody polegają na poszukiwaniu fragmentów bakterii za pomocą specjalnie oznakowanych przeciwciał, które rozpoznają antygeny bakteryjne). Bardzo istotne jest pobranie próbki z początkowego strumienia moczu (czyli inaczej niż w przypadku badania ogólnego moczu, gdzie bada się mocz ze środkowego strumienia). Dalszy przepływ moczu przez cewkę może bowiem wypłukać bakterie i dać fałszywie negatywny wynik w badaniu.

Leczenie zapalenia cewki moczowej u mężczyzn

Zapalenie spowodowane przez infekcję bakteryjną leczy się antybiotykami. Przy potwierdzeniu etiologii rzeżączkowej stosuje się ciprofloksacynę, oflaksacynę lub ceftriaxon w dawce jednorazowej. Przy jednoczesnym zakażeniu Chlamydią ofloksacynę podaje się przez tydzień.

W chorobie nierzeżączkowej również należy wdrożyć antybiotykoterapię. Tutaj zastosowanie znajdują azytromycyna (dawka jednorazowa), ofloksacyna, doksycyklina (przez 7 dni) lub erytromycyna (14 dni).

W przypadku uzyskania niejednoznacznego wyniku badań lub zakażenia wieloma szczepami bakterii, podejmuje się tzw. leczenie empiryczne – nieswoiste, które polega na podaniu azytromycyny w dawce jednorazowej lub ofloksacyny przez 7 dni. Diagnostyce i antybiotykoterapii powinni zostać poddani również partnerzy seksualni osoby chorej.

Leczenie zapalenie cewki moczowej nie spowodowane zakażeniem bakteryjnym leczymy przyczynowo i objawowo.

Bardzo ważne jest przestrzeganie zasad higieny intymnej i unikanie kontaktów seksualnych z wieloma partnerami.

Powikłania po infekcji dolnych dróg moczowych

Nieleczone stany zapalne cewki moczowej mogą być poważne w skutkach. Rzadko dochodzi do następstw, gdyż dolegliwości zmuszają pacjentów do wizyty u lekarza. Jednakże bezobjawowe zakażenie, a także nie przestrzeganie zaleceń lekarza czasami prowadzą do nieprzyjemnych konsekwencji. U mężczyzn może dojść do rozszerzenia się stanu zapalnego na jądro, najądrze lub gruczoł krokowy.

Stan zapalny, który nie daje objawów jest szczególnie niebezpieczny. Powoli może rozszerzać się na moczowody, miedniczki nerkowe i odmiedniczkowo na nerki. Infekcja górnych odcinków układu moczowego może prowadzić do zapalenia i niewydolności nerek.

Wypowiedź nefrologa na temat zapalenia cewki moczowej