Jak podawać paracetamol i ibuprofen „na zakładkę”? Co to znaczy?

Kiedy mówimy o gorączce?

Zanim przejdziemy do odpowiedniego podawania i dawkowania leków przeciwgorączkowych, warto wyjaśnić, czym właściwie jest gorączka. Pamiętajmy, że organizm człowieka posiada własny ośrodek termoregulacji, który reguluje prawidłową temperaturę ciała. Jednak często w wyniku toczącego się wewnątrz organizmu stanu zapalnego, infekcji lub jako efekt innych niekorzystnych czynników dochodzi do jego przestawienia jako reakcji obronnej organizmu, przez co temperatura ciała zaczyna wzrastać.

Za prawidłową temperaturę ciała osoby dorosłej uznaje się mniej więcej zakres 36,5-37,0 stopni Celsjusza. W przypadku dzieci zakres fizjologiczny jest szerszy i sięga nawet 37,5 stopnia Celsjusza. Za nieprawidłowe uznaje się więc wszystko wartości powyżej. Jednak czy to już gorączka? Niekoniecznie! Podział wygląda następująco:

• 37,5-38,0 stopni Celsjusza – stan podgorączkowy;
• 38,0-38,5 stopni Celsjusza – gorączka umiarkowana;
• powyżej 38,5 stopni Celsjusza – gorączka wysoka.

Leki przeciwgorączkowe – kiedy podawać?

To, o czym często zapomina wielu rodziców to fakt, że nie w każdym przypadku gdy pojawi się podwyższona temperatura ciała powinniśmy od razu podawać leki przeciwgorączkowe. Zarówno bowiem stan podgorączkowy jak i łagodna gorączka mogą korzystnie wpływać na funkcjonowanie naszego organizmu. Stymulują one bowiem układ odpornościowy do walki ze stanem zapalnym i w znaczący sposób mogą skracać czas trwania infekcji.

Kiedy więc należy sięgnąć po leki przeciwgorączkowe? Przede wszystkim gdy:

• gorączka jest wysoka (powyżej 38,5 stopnia Celsjusza) i nadal rośnie;
• dziecko źle się czuje (nawet przy umiarkowanej gorączce);
• w przeszłości u dziecka pojawiły się niekorzystnie skutki podwyższonej temperatury, takie jak np. drgawki gorączkowe.

Leki przeciwgorączkowe u dzieci – dawkowanie

W przypadku dzieci leki przeciwgorączkowe pierwszego wyboru to preparaty zawierające paracetamol lub ibuprofen . Obie te substancje zostały dokładnie przebadane i są bezpieczne nawet dla organizmu najmłodszych. W pierwszej kolejności zaleca się podawanie paracetamolu, który wykazuje dodatkowo działanie przeciwbólowe, choć wielu rodziców od razu sięga po ibuprofen, który oprócz zdolności do obniżania temperatury ciała i łagodzenia bólu, wykazuje działanie przeciwzapalne.

Obie substancje lecznice występują w różnych postaciach i dawkach, które należy dostosować indywidualnie do dziecka. Pamiętajmy, że wielkość dawki w przypadku dzieci ustala się w oparciu o ich masę ciała, a nie o wiek dziecka! To częsty błąd rodziców, który może prowadzić z jednej strony do przedawkowania substancji leczniczej, a z drugiej do uzyskania niewystarczającego efektu terapeutycznego.

Jak wyglądają konkretne dawki? W przypadku doustnego podawania leków, jednorazowa dawka paracetamolu to około 10-15 mg/ kilogram masy ciała dziecka (maksymalna dawka dobowa nie powinna przekraczać 60 mg/kg m.c.), natomiast ibuprofenu 5-10 mg/ kilogram masy ciała (na dobę maksymalnie 40 mg/kg m.c.).

Naprzemienne stosowanie ibuprofenu i paracetamolu – kiedy się na nie zdecydować?

W przypadku niektórych infekcji (zwłaszcza wirusowych), pomimo zastosowania odpowiednio wyliczonej dawki jednorazowej, podwyższona temperatura ciała nie spada lub bardzo szybko z powrotem zaczyna narastać. W takiej sytuacji, by ulżyć dziecku, można podawać leki przeciwgorączkowe naprzemiennie lub w ostateczności jednocześnie (choć to wymaga konsultacji z lekarzem). Udowodniono bowiem, że naprzemienne stosowanie paracetamolu i ibuprofenu może przynosić lepsze rezultaty niż stosowanie tych leków pojedynczo, przy niewielkim ryzyku wystąpienia niepożądanych skutków ubocznych. Jest to jednak sposób, który powinien być stosowany jedynie okazjonalnie, kiedy sytuacja tego wymaga, a nie standardowy sposób obniżania gorączki u dzieci.

Jak stosować dawkowanie „na zakładkę”?

Naprzemienne stosowanie paracetamolu i ibuprofenu polega na podawaniu na zmianę indywidualnie ustalonych dawek każdego z nich w równych, czterogodzinnych odstępach czasu. Oprócz przestrzegania przerw między poszczególnymi dawkami istotne jest również odpowiednie ich wyliczenie, co pozwoli uniknąć przekroczenia dopuszczalnych dawek dobowych dla każdego z leków. By łatwiej było zrozumieć jak należy stosować dawkowanie „na zakładkę”, przedstawiamy przykładowy schemat:

• 6.00 – jednorazowa dawka ibuprofenu,

• 10.00 – jednorazowa dawka paracetamolu;

• 14.00 – ibuprofen;

• 18.00 – paracetamol;

• 22.00 – ibuprofen;

• 02.00 – paracetamol;

• 06.00 (kolejnej doby) – ibuprofen.

W ten sposób każdy preparat podajemy jedynie 3-krotnie w ciągu doby, zyskując bezpieczeństwo stosowania i dużą skuteczność w obniżaniu nawet trudnej gorączki. By nie pomylić się z kolejnością dawkowania, warto w takich przypadkach notować każdą kolejną dawkę preparatu. Taki schemat stosujemy wyłącznie do uzyskania widocznej poprawy stanu zdrowia dziecka, w miarę możliwości starając się jak najszybciej powrócić do podawania jedynie jednego z leków przeciwgorączkowych.