Nieżyt nosa – przyczyny, objawy, leczenie

Przewlekły nieżyt nosa – objawy

Katar lub uczucie zatkanego nosa towarzyszy nam przy niemal każdej, nawet drobnej infekcji. Jest to zjawisko tak powszechne, że nie przywiązujemy do niego większej wagi uznając, że minie wraz z końcem choroby. Czasami jednak tak się nie dzieje i dokuczliwe objawy towarzyszą nam przez długi czas, nie chcąc przeminąć samoistnie, co znacząco pogarsza nasze samopoczucie i jakość życia. Zjawisko takie nosi nazwę przewlekłego nieżytu nosa.

Objawy nieżytu nosa są dość oczywiste i łatwe do zidentyfikowania. Należy do nich wypływająca z nosa śluzowa lub śluzowo-ropna wydzielina. Wskutek jej zalegania oraz obrzęku błony śluzowej wyścielającej wnętrze nosa, chory nie może swobodnie oddychać przez nos. Skarży się na uczucie zatkanego nosa oraz trudności w odczuwaniu zapachu i smaku. Jeśli nieżyt obejmuje także zatoki, charakterystyczne są wynikające z nich bóle głowy (bóle zatok). Okolice nosa bywają przesuszone oraz podrażnione wskutek ciągłego oczyszczania go z wydzieliny. Chorobie mogą towarzyszyć polipy, czyli twory powstające w jamie nosowej w wyniku zapalenia i które muszą być usunięte chirurgicznie.

Sprawdź też: Strupy w nosie – przyczyny, objawy, leczenie

Przewlekły nieżyt nosa – przyczyny

Przewlekły nieżyt nosa może mieć wiele rozmaitych przyczyn. Do najważniejszych z nich należą:

• nawracające katary,
• wdychane wraz z powietrzem substancje drażniące (związki chemiczne, kurz, pył),
• kontakt z dymem papierosowym,
• przebywanie w niedostatecznie wywietrzonych pomieszczeniach,
• nadużywanie kropel do nosa,
• wdychanie bardzo zimnego albo suchego powietrza,
• niedobory żelaza,
• niedobory witaminy A,
• cukrzyca,
• zaburzenia hormonalne,
• choroby układu krążenia.

Najczęstszymi z nich są powtarzające się zakażenia wirusowe i bakteryjne nosa oraz zapalenia zatok przynosowych. Błona śluzowa pozostająca w ciągłym stanie zapalnym albo narażona na uszkadzające czynniki takie jak dym papierosowy, reaguje przerostem lub ulega zanikowi.

To też może Cię zainteresować: Śmierdzące stopy – przyczyny, leczenie

Rodzaje przewlekłego nieżytu nosa

Przewlekły prosty nieżyt nosa

Przewlekły prosty nieżyt nosa jest długotrwałym stanem zapalnym błony śluzowej wyścielającej nos, który rozwija się poprzez długotrwałe działanie zewnętrznych czynników drażniących, a także przez powtarzające się infekcje bakteryjne bądź grzybicze.

Przewlekły przerostowy nieżyt nosa

W porównaniu z poprzednim schorzeniem, przewlekły przerostowy nieżyt nosa cechuje się bardziej zaawansowanymi zmianami błony śluzowej. Tworzą się na jej powierzchni zgrubienia i pofałdowania, które jeszcze bardziej utrudniają oddychanie. Branie wdechów przez usta, a także spływająca po tylnej ścianie gardła wydzielina powodują powikłania w postaci zmian zapalnych gardła, krtani i ucha środkowego.

To też może Cię zainteresować: Jak rozpoznać i leczyć katar sienny?

Przewlekły zanikowy nieżyt nosa

Przewlekły zanikowy nieżyt nosa powstaje w wyniku zmian błony śluzowej, która stopniowo staje się coraz cieńsza. Wraz z nią zanikają gruczoły śluzowe oraz surowicze, które wcześniej wytwarzały wydzielinę. Na powierzchni przegrody nosowej i małżowin zalega zaschnięta wydzielina, która tworzy twarde strupy. Jama nosowa jest przesuszona, a przewody nosowe ulegają poszerzeniu.

Choroba ta rozwija się zwykle u osób pracujących w suchych, nadmiernie ogrzanych pomieszczeniach. W początkowym okresie pacjenci skarżą się na uczucie „drapania w nosie” i suchości, zaś w zaawansowanym stadium objawy mogą rozprzestrzeniać się także na gardło oraz krtań. Strupy zalegające w jamach nosowych utrudniają oddychanie i krwawią przy próbach ich oderwania.

Sprawdź również: Katar z krwią – jakie są przyczyny krwi w katarze?

Przewlekły cuchnący zanikowy nieżyt nosa

Oprócz objawów poprzedniego nieżytu, dla przewlekłego cuchnącego zanikowego nieżytu nosa charakterystyczny jest nieprzyjemny zapach odczuwany od osoby chorej, wywołany wydzieliną zastygającą we wnętrzu nosa. Do podstawowych objawów dołączają bóle głowy, brak apetytu oraz łamliwość włosów i paznokci.

Polekowy nieżyt nosa

Polekowy nieżyt nosa, jak sama nazwa wskazuje, rozwija się po długotrwałym podawaniu leków, szczególnie kropli i aerozoli do nosa. Stosowanie przez długi czas preparatów obkurczających błonę śluzową nosa może skutkować zaburzeniami układu odpowiedzialnego za skurcz naczyń i następuje tak zwane odbicie, czyli zwiększenie obrzęku błony śluzowej nosa.

Alergiczny nieżyt nosa

Alergiczny nieżyt nosa jest to specyficzny rodzaj nieżytu, mogący przybierać formę sezonową, bądź całoroczną.

Forma sezonowa nazywana jest powszechnie katarem siennym. U jego podstaw leży reakcja alergiczna na czynniki wdychane przez nos, na przykład pyłki drzew, zbóż i traw, a także zarodników pleśni. Objawy nieżytu występują w okresach pylenia i zwiększonego stężenia zarodników grzybów w powietrzu, dlatego ten typ alergii nazywamy alergią sezonową. Forma całoroczna różni się od poprzedniej tym, że alergen powodujący objawy występuje w naszym otoczeniu praktycznie przez cały rok. Mogą być to roztocza kurzu domowego, jak również alergeny znajdujące się w sierści kota.

U podstaw obu reakcji leży nadprodukcja przez organizm przeciwciał klasy IgE, które są odpowiedzialne za reakcje alergiczne. Predyspozycje do wystąpienia alergicznego nieżytu nosa są przekazywane genetycznie i często współistnieją z innymi uczuleniami, na przykład pokarmowymi. Objawy alergicznego nieżytu nosa to świąd, kichanie, wodnisty katar oraz łzawienie i obrzęk powiek

Przewlekły nieżyt nosa – leczenie

Podstawą leczenia jest udrażnianie nosa. Ponieważ nieżyt nosa jest skutkiem gromadzenia się w jego wnętrzu wydzieliny, jedyną drogą prowadzącą do wyleczenia jest jej usuwanie. Ważny jest sposób wydmuchiwania nosa. Nie należy opróżniać obu dziurek równocześnie, gdyż grozi to przemieszczeniem się wydzieliny do ucha środkowego przez trąbkę słuchową. Powinno się oczyszczać jedną dziurkę, a następnie drugą pamiętając, aby nie robić tego zbyt mocno.

W leczeniu nieżytu zaleca się płukanie nosa solą fizjologiczną lub preparatami dostępnymi w aptece. Stosuje się także leki obkurczające naczynia krwionośneoraz nawilżające jamę nosową. Podrażnienia powstałe w wyniku czyszczenia nosa można zmniejszyć, smarując zaczerwienione miejsca maścią z witaminą E. Pożądane efekty przynosi często inhalacja z użyciem olejku eukaliptusowego, tymiankowego, bądź sosnowego.

Należy jednak pamiętać, że przedłużający się katar należy skonsultować z lekarzem, który określi najskuteczniejszy sposób terapii.

Przewlekły nieżyt nosa – zapobieganie

Najprostszą drogą uniknięcia choroby jest zminimalizowanie kontaktów z osobami chorymi. Wiadomo jednak, że nie zawsze jest to możliwe, dlatego warto zastosować inne, często równie skuteczne metody:

• podstawowym rozwiązaniem jest zaprzestanie palenia tytoniu lub zmniejszenie liczby wypalanych papierosów. Jeśli palaczem jest ktoś z naszych bliskich, poprośmy go o nie palenie w naszej obecności;
• w przypadku alergicznego nieżytu nosa należy unikać substancji powodujących uczulenie. Co prawda ciężko uniknąć kontaktu z pyłkami traw w okresie ich ekspansji, lecz możliwym jest dbanie o czystość w domu w przypadku uczulenia na kurz, albo unikanie kotów, gdy jesteśmy uczuleni na alergeny zawarte w ich sierści;
• jeśli przyczyną nieżytu jest nasze środowisko pracy, a zmiana jej jest niemożliwa, należy zabezpieczać drogi oddechowe przed dostawaniem się do nich drażniących składników przy pomocy osłaniających maseczek;
• nie powinno się dopuszczać do przesuszenia powietrza w naszym otoczeniu. Dobrym pomysłem jest stosowanie nawilżaczy powietrza u siebie w domu, aby dać „odpocząć” naszemu nosowi po przebywaniu w suchych, klimatyzowanych pomieszczeniach.