Dysgrafia - co to, przyczyny, rodzaje, objawy

Co to jest dysgrafia?

Dysgrafia (agrafia) jest definiowana jako częściowa bądź całkowita utrata umiejętności pisania. Pismo dysgrafika jest nieczytelne, litery są zbyt małe lub zbyt duże, zaś napisanie krótkiego tekstu wiąże się z ogromnym wysiłkiem, a wręcz poświęceniem. Co ważne, pismo jest nieestetyczne, a w przypadku pisania liter drukowanych pojawiają się także litery małe.

Bardzo często dysgraficy oceniani są jako osoby, którym nie chce się napisać starannie, dokładnie i estetycznie. Napisanie krótkiego tekstu wymaga od takich osób cierpliwości oraz wytrwałości. Ogromną rolę odgrywają tutaj rodzice oraz nauczyciele. Osoby z dysgrafią bardzo często są bardzo inteligentne i doskonale czytają.

Przyczyny i rodzaje dysgrafii

Wyróżniamy dwie przyczyny dysgrafii. Pierwsza z nich jest genetyczna (diagnozowana już u bardzo małych dzieci), a druga – neurologiczna. W przypadku tej drugiej szczególną rolę odgrywają zaburzenia funkcji słuchowych, wzrokowych czy niewielkie nawet uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego.

Dysgrafia nieokreślona

Z tym typem zaburzenia mamy do czynienia zarówno u osób dorosłych, jak i dzieci. Jeśli zauważone zostaną w wieku wczesnoszkolnym, ich prawdopodobną przyczyną są zaniedbania edukacyjne bądź zaburzenia rozwojowe dziecka. W przypadku wykrycia u osób dorosłych jej podłożem są najczęściej problemy oraz zaburzenia neurologiczne.

Dysgrafia zdefiniowana

Zaburzenie to może wystąpić u osób w każdym wieku. Rozwój psychiczny takiej osoby jest prawidłowy, a nawet zdarza się, iż ponadprzeciętny. Dysgrafia zdefiniowana może wynikać z zaburzeń językowych, problemów z koncentracją oraz przetwarzaniem zdobytych i zasłyszanych informacji oraz z ich interpretacją. W większości przypadków osoba chora źle interpretuje to, co wokół niej się dzieje. Kolejnym problemem tej osoby jest nieprawidłowa praca ręki / rąk w pisaniu liter.

Objawy dysgrafii

Objawy dysgrafii można podzielić na wczesne, w wieku szkolnym oraz u młodzieży i dorosłych. Wczesne objawy dysgrafii zauważane są już u bardzo małych dzieci. Do charakterystycznych objawów należy nieprawidłowe trzymanie długopisu, ściskanie go i trzymanie kurczowo, zaginanie kartek w rogach, bardzo szybkie męczenie i zniechęcanie się przy pisaniu, problem z narysowaniem długiej, prostej linii, unikanie zadań związanych z pisaniem, malowaniem czy kolorowaniem oraz trudności z odróżnieniem liter małych od dużych. Widoczne są problemy z pisaniem w zeszytach czy malowankach zawierających linijki.

Objawy dysgrafii u dziecka w wieku szkolnym

W wieku szkolnym dziecko bardzo niechętnie wykonuje zadania związanie z pisaniem czy rysowaniem. Ma problemy z rozróżnieniem liter małych od dużych, tworzy nieprawidłowe połączenia liter, litery są nieczytelne, mają niejednolity rozmiar i dziwny kształt. Pismo jest bardzo nieczytelne i nieestetyczne. Dziecko ma trudności z rozmieszczeniem pisanego tekstu na stronie, pomija znaki interpunkcyjne (kropki, przecinki, myślniki). Bardzo często do tych objawów mogą dołączyć problemy emocjonalne, gdy dziecko będzie wyśmiewane przez rówieśników.

Objawy dysgrafii u dorosłych i młodzieży

Dysgrafia może pojawić się u osób dorosłych oraz młodzieży. Często osoby te bardzo dobrze czytają, jednak mają problem z napisaniem tego, co myślą, czują bądź widzą. Mają kłopoty z gramatyką i ze składnią, a czasem ze zrozumieniem tekstu czytanego. Pojawia się ogromna przepaść pomiędzy tym, co dana osoba mówi, a co napisała.

Dysgrafia - podział

Wyróżnia się dysgrafię przestrzenną, dyslektyczną i motoryczną:

• dysgrafia przestrzenna – jak sama nazwa wskazuje, występują problemy z orientacją przestrzenną, a oprócz tego z pisaniem. Pismo jest niewyraźne, nieestetyczne, pochylone, występuje mieszanie liter dużych i małych. W tekście pisanym nie występują błędy, ale, co dziwne, trudności sprawia przepisanie / kopiowanie innego tekstu,
• dysgrafia dyslektyczna – występuje ogromna ilość błędów ortograficznych oraz ubezdźwięcznianie głosek. Jeśli taka osoba sama przepisuje / kopiuje inne teksty, błędy się nigdy nie pojawiają,
• dysgrafia motoryczna – tekst przepisywany zawiera bardzo dużo błędów, pojawia się kłopot z rozróżnieniem liter, ich kształt jest zmieniony, a dodatkowo problemy sprawia sama technika pisania. Narysowanie nawet prostej linii staje się trudne.

Jak pomóc osobom z dysgrafią?

Osoby dotknięte dysgrafią z czasem stają się świadome swojego problemu. W wielu przypadkach wstydzą się, nie chcą się do tego przyznać bądź starają się unikać czynności związanych z pisaniem, malowaniem czy rysowaniem. Bardzo ważna jest pomoc osobom z dysgrafią w każdym wieku, ale w szczególności dzieciom.

Ważne jest spotkanie ze specjalistą, a następnie regularna, solidna i spokojna praca. Należy pamiętać o tym, by nie zmuszać, nie naciskać, a tym samym nie zniechęcać dziecka. Nigdy nie wolno pospieszać pociechy, nie należy wymagać zbyt wiele, a w przypadku zaistnienia takiej konieczności powtarzać pisanie tej samej literki do skutku. Każde ćwiczenia powinny być dostosowane indywidualnie do osoby, która zmaga się z dysgrafią. Warto urozmaicać ćwiczenia, pomagać sobie grami planszowymi, komputerem czy prezentacjami. Dobrze jest zastosować kolorowy papier, kredki, mazaki, farby czy plastelinę. Konieczne są także ćwiczenia mięśni ręki oraz rozwijanie koordynacji ruchowej.

Zawsze należy zachować spokój, cierpliwość, wykazać wyrozumiałość oraz opanowanie. Pozytywne emocje oraz pochwały dadzą dziecku wiarę we własne siły i chęć do dalszej pracy. Każde ćwiczenia muszą zostać dobrane indywidualnie przez specjalistę.