Bradykinezja – co to jest? Przyczyny, objawy, leczenie

Co to jest bradykinezja?

Bradykinezja to słowo, które oznacza „powolny ruch”. W medycynie używa się go do opisu objawów spowolnienia ruchowego i trudności w zapoczątkowaniu ruchu celowego. Bradykinezja może towarzyszyć wielu chorobom ośrodkowego układu nerwowego, lecz najczęściej stwierdza się ją w przypadku choroby Parkinsona, która może dotyczyć nawet 1 proc. populacji powyżej 40. roku życia.

Bradykinezji najczęściej towarzyszy stopniowe nasilanie się objawów, które początkowo utrudnia, a z czasem może całkowicie uniemożliwić samodzielne funkcjonowanie. Spowolnienie ruchowe przyjmuje swoją skrajną postać w całkowitej niezdolności do wykonania świadomych ruchów – jest to akinezja.

W przypadku choroby Parkinsona bradykinezja spowodowana jest degradacją neuronów istoty czarnej, odpowiedzialnych za produkcję dopaminy . Dopamina jest neurotransmiterem, który w układzie pozapiramidowym odpowiada za napęd ruchowy, napięcie mięśni i koordynację ich skurczów.

To też może Cię zainteresować: Drżenie ciała – jakie mogą być przyczyny drżenia mięśni ciała?

Jakie są przyczyny bradykinezji?

Najczęstszą przyczyną bradykinezji jest choroba Parkinsona. Zwykle diagnozowana jest ona pomiędzy 40. a 60. rokiem życia, choć może występować także u młodszych osób. Do dziś nie jest jasne, jakie czynniki powodują niszczenie komórek nerwowych w strukturach odpowiedzialnych za produkcję dopaminy, lecz coraz częściej mówi się o czynnikach genetycznych.

Objawy występujące w innych schorzeniach lub spowodowane innymi, konkretnymi przyczynami, które bardzo przypominają te występujące w przypadku choroby Parkinsona, nazywane są zespołami parkinsonowskimi.

Zespół parkinsonowski mogą powodować:

• choroba Alzheimera oraz inne choroby otępienne;
• zwyrodnienie korowo-podstawne;
• zanik wieloukładowy;
• guz mózgu – w niektórych rejonach ośrodkowego układu nerwowego;
• zmiany naczyniowe dotyczące mózgowia, najczęściej na tle miażdżycy;
• wodogłowie;
• stany zapalne ośrodkowego układu nerwowego spowodowane wirusem (w przypadku AIDS czy śpiączkowego zapalenia mózgu) lub bakterią;
• mnogie wstrząśnienia mózgu;
• zatrucia tlenkiem węgla (II), cyjankiem, rtęcią, manganem.

Przyczyną bradykinezji bywa również parkinsonizm polekowy – może występować w przebiegu leczenia z użyciem niektórych grup leków przeciwpsychotycznych (pochodne fenotiazyny i butyrofenonu); jest on jednak zwykle odwracalny.

Objawy bradykinezji

Objawy bradykinezji to nie tylko powolne ruchy. Bardzo problematyczny jest sam proces zainicjowania danej czynności. Pacjentowi cierpiącemu z powodu objawów parkinsonizmu ciężko będzie na przykład rozpocząć chód, a gdy to się uda, mogą pojawić się trudności z zatrzymaniem się.

Chory w trakcie wykonywania danej czynności może także przerywać ruch – jest to opisywane jako „zawieszenie”. Wykonywanie prostych procedur ulega znacznemu wydłużeniu, co sprawia, że z czasem czynności, takie jak ubieranie się czy jedzenie, nie mogą być wykonywane przez chorego samodzielnie, co prowadzi do ciężkiej niepełnosprawności.

Objawy początkowo dotyczą jednej strony ciała, lecz bardzo często – po pewnym okresie – pojawiają się także po drugiej stronie.

Inne objawy zespołu parkinsonowskiego towarzyszące bradykinezji to:

• powłóczenie nogami w czasie chodu, częste potknięcia;
• zwiększone napięcie mięśni (typu rury ołowianej lub koła zębatego);
• zaburzenia równowagi;
• trzęsące się ręce;
• bradykinezja gałek ocznych;
• zubożona gestykulacja;
• zaburzenia połykania;
• ubogie ruchy mimiczne twarzy – maskowata twarz;
• wolna i niewyraźna mowa;
• mikrografia – stopniowe zmniejszanie rozmiaru liter w trakcie pisania;
• spowolnienie myślenia (bradyfrenia) i zaburzenia pamięci;
• spadki ciśnienia przy zmianie pozycji z siedzącej na stojącą.

U chorego mogą pojawiać się również napady duszności lub rozwijać depresja.

Czytaj również: Niedoczulica – przyczyny, objawy i leczenie hipestezji

Bradykinezja – badania

Rozpoznanie bradykinezji, a właściwie zespołu chorobowego będącego jej przyczyną, opiera się na dokładnym badaniu neurologicznym pacjenta. Bardzo często pierwsze objawy zauważa sam chory lub jego rodzina.

Uwagę lekarza najczęściej przykuwa zwiększone napięcie mięśniowe, drżenie rąk, uboga mimika twarzy oraz niewyraźna mowa. Pojawia się charakterystyczne osłabianie powtarzalnego wzorca ruchowego – pacjent poproszony na przykład o szybkie zginanie i prostowanie kończyny górnej w łokciu będzie robił to coraz wolniej, a różnica w kącie pomiędzy wyprostem a zgięciem będzie coraz mniejsza.

Diagnostyka bradykinezji wymaga także najczęściej badań obrazowych głowy – tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. Badania te nie służą potwierdzeniu choroby Parkinsona, mogą być jednak przydatne do wykluczenia innych schorzeń, takich jak guzy mózgu czy wodogłowie, które mogą dawać podobne objawy.

Innym stosowanym badaniem jest test, w którym pacjentowi podawana jest lewodopa. Jeśli po jej podaniu objawy zmniejszą się, z dużym prawdopodobieństwem jest to choroba Parkinsona.

Leczenie bradykinezji – farmakologiczne, rehabilitacja, leczenie fizykalne

Choroba Parkinsona, najczęstsza przyczyna bradykinezji, jest spowodowana niewystarczającą ilością dopaminy w mózgu. Z tego powodu w jej leczeniu stosowane są leki działające w podobny sposób do endogennej dopaminy. Najczęściej stosowane są:

• lewodopa;
• agoniści dopaminy;
• inhibitory MAO-B.

Stosowane leczenie fizykalne może być pomocne w przełamywaniu sztywności mięśniowej. Pacjenta kieruje się na masaże. Korzystny wpływ wywierają także zabiegi z użyciem pola elektromagnetycznego.

Celem rehabilitacji z kolei jest podniesienie stopnia koordynacji ruchowej. Daje to dobre efekty w zapobieganiu rozwijania się bolesnych przykurczy mięśni.

Jeśli przyczyną bradykinezji jest choroba Parkinsona o dobrze udokumentowanym przebiegu, a stosowane dotychczas leki przestały przynosić rezultaty, można uciec się do leczenia neurochirurgicznego. Polega ono na wszczepieniu neurostymulatora w odpowiednie miejsce w mózgu – jest to głęboka stymulacja mózgu (DBS). Zwykle daje ona dobre efekty, widoczne od razu po uruchomieniu neurostymulatora. Należy jednak pamiętać, że metoda ta jest zarezerwowana dla nielicznych przypadków.

Jakie kroki podjąć samemu w przypadku wystąpienia bradykinezji? Należy między innymi:

• jeść zdrowo, stosować dietę bogatą w błonnik;
• pamiętać o aktywności fizycznej – dobrze sprawdzają się spacery i pływanie;
• nie podejmować nadmiernych wysiłków;
• starać się unikać kontuzji;
• nie zaniedbywać fizjoterapii.

Pacjent powinien również stosować się do zaleceń lekarza prowadzącego.

Czytaj również: Pulsowanie w głowie – jakie są przyczyny uczucia pulsowania w głowie?