Resorpcja zęba – co to jest, jakie są przyczyny i objawy, na czym polega leczenie?

Resorpcja zęba – co to jest?

Resorpcją nazywamy utratę miękkich oraz twardych tkanek zęba i kości wyrostka zębodołowego. Może powstawać zarówno w wyniku działania czynników fizjologicznych, uważanych za normalne, jak i patologicznych. Należy mieć na uwadze, że proces ten nie zawsze jest patologią. W dużej mierze resorpcje patologiczne obejmują resorpcje korzeni zębów stałych.

W okresie wymiany uzębienia u dzieci z mlecznego na stałe, to właśnie resorpcja zębów mlecznych odpowiada za ich utratę i prawidłowe wyrzynanie zębów stałych. Jest to tak zwana resorpcja obowiązkowa, która umożliwia prawidłowy rozwój szczęk i zgryzu.

Zobacz też: Ból po wyrwaniu zęba – ile trwa, jak się go pozbyć?

Jakie są przyczyny resorpcji zęba?

Istnieje wiele podziałów resorpcji patologicznych. Można je podzielić ze względu na czynniki sprawcze, np.:

• resorpcje wywołane zapaleniem miazgi i martwicą (stan zapalny korzenia zęba),
• resorpcje spodowodane zapaleniem ozębnej,
• resorpcje korzenia po leczeniu ortodontycznym, spowodowane uciskiem,
• czynniki urazowe, w tym źle dopasowane wypełnienia i uzupełnienia protetyczne oraz zbyt wysoka temperatura w trakcie opracowywania ubytków i szlifowania zębów,
• resorpcje po uderzeniu lub w wyniku ucisku przez guz,
• ankyloza,
• wybielanie martwych zębów,
• zęby zatrzymane,
• choroby przyzębia,
• ciąża,
• półpasiec,
• czynniki ogólne, np. nadczynność przytarczyc, nadciśnienie, miażdżyca, awitaminozy.

Wyróżnia się również przyczyny idiopatyczne – gdy nie jesteśmy w stanie określić czynnika sprawczego.

Resorpcja korzenia – wewnętrzna, zewnętrzna

Dodatkowo zauważono, ze podobne czynniki patogenne mogą wywoływać różne resorpcje. W zależności od miejsca, w którym rozwija się resorpcja, możemy wyróżnić resorpcję wewnętrzną – zachodzącą od strony kanału korzeniowego oraz resorpcję zewnętrzną – rozpoczynającą się od zewnętrznej powierzchni korzenia.

Możemy również wymienić resorpcje korzenia zęba zamienne, czyli takie, wraz z postępem których dochodzi do odkładania w jamie zęba tkanek twardych, co ostatecznie prowadzi do zamknięcia przestrzeni fizjologicznie przeznaczonych na miazgę lub do zrośnięcia zęba z kością zębodołu.

Resorpcja korzenia – objawy

Resorpcja kości, o którą pytają niekiedy pacjenci, jest zupełnie inną jednostką chorobową i ma miejsce najczęściej w chorobach przyzębia.

Przy rozpoznaniu resorpcji korzenia najtrudniejsze jest to, że przebiegają one zazwyczaj bezobjawowo. Zepsuty korzeń zęba i jego symptomy są bardzo skąpe, a zazwyczaj w ogóle nie są zauważalne. Ząb reaguje poprawnie na wszystkie bodźce. Rzadko towarzyszy im ból, zmiany są wykrywane przez lekarza dopiero przy wykonywaniu kontrolnych zdjęć RTG.

Resorpcja zęba – leczenie – kanałowe czy ekstrakcja?

Leczenie resorpcji należy rozpocząć możliwie od ustalenia czynników, które wywołały ten stan. Tylko ich wyeliminowanie warunkuje powodzenie dalszego leczenia i zatrzymanie resorpcji.

W przypadku resorpcji wewnętrznych, po ustaleniu ich przyczyn, najskuteczniejsze jest długoczasowe wypełnienie kanałów odpowiednimi preparatami leczniczymi. Długość takiego leczenia może sięgać nawet 10 miesięcy, jednak może to skutecznie zahamować proces resorpcji.

W przypadku resorpcji zewnętrznych czasem do zahamowania postępu resorpcji wystarczy wypełnienie ubytku. Dopiero w przypadku stwierdzenia postępu resorpcji lub resorpcji zapalnej podejmuje się leczenie kanałowe.

Czasem mamy do czynienia z postępującą resorpcją po leczeniu kanałowym. Brak poprawy po leczeniu zachowawczym jest bezwzględnym wskazaniem do leczenia chirurgicznego. W miarę możliwości można podjąć próby usunięcia tkanki ziarninowej.

W przypadku, gdy resorpcja korzenia postępuje, pojawiają się dolegliwości bólowe, a żadne stosowane leczenie nie działa, można rozważyć usunięcie zęba. Jednak należy pamiętać, że jest to ostateczność i zawsze należy zadać sobie pytanie, czy na pewno powinno się usunąć korzeń zęba.

Nowoczesna stomatologia daje również możliwość usunięcia fragmentu lub połowy zęba wielokorzeniowego i pozostawienia części zęba w jamie ustnej jako jego mniejszego odpowiednika. W tym przypadku kluczowa jest odpowiedź na pytanie, ile korzeni mają zęby oraz które z nich są objęte procesem resorpcji.

Resorpcja korzenia – odbudowa kości, implanty

W przypadku braku powodzenia leczenia resorpcji należy zawsze pamiętać o możliwości uzupełnienia ewentualnego braku zęba przez leczenie protetyczne. Z racji osłabienia zęba w wyniku zaniku korzenia lekarz dentysta zajmujący się leczeniem protetycznym często nie decyduje się na protetyczną odbudowę zęba na korzeniu, co zwykle eliminuje korony i mosty protetyczne z planu leczenia. Jednak w dobie nowoczesnej stomatologii nie jest to wielkim problemem.

Gdy pacjent nie jest zainteresowany leczeniem protezą ruchomą, zawsze można rozważyć leczenie implantoprotetyczne. Wprowadzany przez lekarza implant zęba i następnie odbudowa korony zęba na nim jest rozwiązaniem zarówno funkcjonalnym, jak i zapewniającym zadowalającą estetykę. W przypadku ewentualnych zaników kości stomatologia dysponuje również wieloma możliwościami jej odbudowy.

Jak zapobiegać rozwojowi resorpcji zęba?

Aby uchronić się przed niekontrolowanym postępem resorpcji do stadium zbyt zaawansowanego, należy regularnie zgłaszać się na wizyty kontrolne u lekarza dentysty i regularnie wykonywać kontrolne zdjęcie RTG, szczególnie gdy pacjent podejmuje się leczenia ortodontycznego lub wykryto u niego inne anomalie w obrębie twarzoczaszki.

Kluczowe jest jak najszybsze rozpoznanie resorpcji i zahamowanie jej postępu, gdyż jest to choroba, którą można zatrzymać, jednak nie da się jej wyleczyć.