Stewia – czy warto zamienić cukier na stewię? Zalety i wady stosowania stewii

Stewia – co to jest?

Stewia to roślina pochodząca z Ameryki Południowej, gdzie od wieków była wykorzystywana jako naturalny słodzik i ludowy środek terapeutyczny. Mieszkańcy tamtejszych rejonów często określają ją mianem „miodowego liścia” lub „słodkiego zioła Paragwaju”. Możemy wyróżnić łącznie aż 154 rodzaje stewii, jednak tylko dwa z nich charakteryzują się słodkim smakiem. Warto dodać, ze w Europie i Stanach Zjednoczonych produkt ten został dopuszczony do spożycia dopiero niedawno. Wcześniej uważano, że glikozydy stewiolowe zawarte w roślinie mogą przyczyniać się do rozwoju chorób nowotworowych, jednak liczne badania naukowe obaliły to twierdzenie.

Stewia – skład

Stewia stanowi bogactwo cennych składników odżywczych. Wartość energetyczna suszonych liści wynosi zaledwie 2,7 kcal/g. Głównym makroskładnikiem występującym w roślinie są węglowodany (50-60%). W składzie znajdziemy również błonnik pokarmowy (18%), białka (10%) oraz tłuszcze (2-3%). Ponadto stewia posiada wiele składników mineralnych, m.in.: wapń, magnez, żelazo, cynk, selen, potas, sód, miedź, fosfor i mangan.

Związkami odpowiadającymi za słodki smak rośliny są glikozydy. Z liści stewii wyizolowano i zidentyfikowano ponad 30 glikozydów stewiolowych, które stanowią około 15% zawartości produktu. Najliczniej występującymi glikozydami stewiolowymi są rebaudiozyd i stewiozyd. Związki te odznaczają się nawet 450-krotnie większą słodkością niż sacharoza.

Przeczytaj również: Czym słodzić zamiast cukru?

Właściwości zdrowotne stewii

Główną zaletą stewii jest jej bezkaloryczność. W przeciwieństwie do białego cukru stosowanie tego słodzika nie zwiększa ryzyka nadwagi i otyłości. To idealny wybór dla osób stosujących dietę odchudzającą, które chcą zrzucić nadprogramowe kilogramy. Ponadto stewia stanowi dobre rozwiązanie dla cukrzyków, gdyż ma niski indeks glikemiczny. Nie przyczynia się do gwałtownych skoków poziomu cukru we krwi, a nawet go obniża. Jakie inne właściwości zdrowotne wykazuje ta roślina?

• Działa przeciwbakteryjnie. Glikozydy stewiolowe nie ulegają fermentacji, wobec czego nie stanowią pożywki dla bakterii odpowiedzialnych za próchnicę zębów. Ponadto roślina wykazuje działanie antybakteryjnie przeciw szerokiej gamie drobnoustrojów chorobotwórczych (Bacillus cereus, Salmonella typhimurium i Klebsiella pneumoniae).
• Obniża ciśnienie krwi.
• Hamuje rozwój infekcji wirusowych.
• Działa grzybobójczo i hamuje wzrost drożdży.
• Łagodzi zgagę i wykazuje kojące działanie przy dolegliwościach trawiennych.
• Wspomaga gojenie skaleczeń, ran i zadrapań.

Zobacz też: Kremy do ciasta dla cukrzyków

Stewia – czy może zastąpić cukier?

• Glikozydy stewiolowe są około 300 razy słodsze od sacharozy, występującej powszechnie w formie ratyfikowanego cukru buraczanego lub trzcinowego.
• Jedna czwarta łyżeczki ekstraktu stewii zastępuje jedną szklankę cukru.
• Spożywając jedną łyżeczki cukru, przyjmujemy 20 kalorii, których stewia jest niemal ich pozbawiona.

Świeże liście stewii stanowią doskonały dodatek do sałatek. Z kolei suszonymi i sproszkowanymi liśćmi możemy posłodzić soki czy przetwory owocowe. Do ciepłych napojów, takich jak herbata czy kawa idealnie nada się słodzik w formie tabletek, gdyż łatwo i szybko się rozpuszcza. Jedna pastylka z ekstraktem ze stewii odpowiada łyżeczce cukru, a zawiera jedynie 0,12 kcal. Niestety stewia nie jest najlepszym dodatkiem do wypieków. Pod wpływem wysokiej temperatury szybko zmienia się w karmel. Wobec powyższego, do ciast lepiej stosować inny słodzik, np. ksylitol (cukier brzozowy).

Dobrym rozwiązaniem jest przygotowanie syropu ze stewii. Wystarczy zalać wodą suszone lub świeże liście (25 g liści na 300 ml wody) i gotować przez około 10 minut. Gotowy wywar zostawiamy do ostudzenia, a następnie przecedzamy. Tak przyrządzony syrop możemy przechowywać nawet przez kilka tygodni. Kilka kropel z powodzeniem zastąpi nam dwie łyżeczki cukru w herbacie.

Ten artykuł również może Cię zainteresować: Od czego zacząć odchudzanie?

Czy stosowanie stewii jest bezpieczne?

Jeszcze do 2010 roku podejrzewano, że glikozydy stewiolowe mogą być rakotwórcze i mieć negatywny wpływ na rozwój płodu. Jednak liczne badania przeprowadzone jeszcze w tym samym roku potwierdziły, że stosowanie stewii jest w pełni bezpieczne dla zdrowia dzieci i dorosłych, w tym kobiet w ciąży lub karmiących piersią. Warto jednak dodać, że roślina ta w swoim składzie posiada niewielkie ilości składników antyodżywczych, takich jak garbniki oraz kwas szczawiowy. Substancje te spożywane w większych ilościach mogą ograniczyć wchłanianie się żelaza i wapnia w organizmie człowieka. Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności określił dopuszczalne dzienne spożycie glikozydów stewiolowych, które wynosi 4 mg na każdy kilogram masy ciała.

Przeciwwskazania do stosowania stewii

Choć stewia jest bez wątpienia zdrowszym zamiennikiem białego cukru, to istnieją pewne przeciwwskazania do jej używania. Przede wszystkim zaleca się ostrożność przy stosowaniu leków obniżających poziom glukozy we krwi. Diabetycy powinni skonsultować możliwość korzystania ze stewii z lekarzem prowadzącym. Ponadto roślina ta może wpływać na obniżenie ciśnienia tętniczego, dlatego osoby z niskim ciśnieniem nie powinny jej stosować.

Ponadto stewia może wchodzić w interakcje z następującymi lekami:

• preparaty przeciwzapalne, przeciwgrzybiczne i i przeciwwirusowe;
• środki hamujące łaknienie;
• leki obniżające poziom cholesterolu;
• blokery kanałów wapniowych;
• preparaty moczopędne.