Ambrozja – co to? Właściwości alergizujące, objawy uczulenia, zastosowanie ambrozji bylicolistnej

Ambrozja – co to za roślina?

Ambrozja jest rośliną jednoroczną należącą do rodziny astrowatych. Pochodzi z Ameryki Północnej, a w Polsce pojawiła się w połowie XIX wieku. Nie było to zamierzone. Podejrzewa się, że nasiona trafiły do Europy wraz z importem towarów rolnych.

Nazwa rośliny pochodzi od greckiego słowa ambrosía, oznaczającego pokarm bogów. Aluzja do mitycznego pożywienia stwórców niestety nie jest jasna.

Obecnie w Polsce występują 3 gatunki tej rośliny:

• ambrozja bylicolistna (łac. Ambrosia artemisiifolia L.),
• ambrozja trójdzielna (łac. Ambrosia trifida),
• ambrozja zachodnia (łac. Ambrosia psilostachya DC.).

Ambrozja uznawana jest za chwast. Jej nasiona roznoszone są z wiatrem, a także wraz z zanieczyszczoną nasionami ziemią lub karmą dla ptaków. Mają zdolność przetrwania niekorzystnych warunków nawet przez kilka lat.

W jakich miejscach najczęściej występuje ta pochodząca z Ameryki Północnej roślina? Możesz zobaczyć ją przede wszystkim na terenie zachodniej oraz południowej Polski. Najczęściej występuje na suchych łąkach, siedliskach antropogenicznych, a także porasta brzegi wód.

Ambrozja bylicolistna, czyli ambrosia artemisiifolia, osiąga do 150 cm wysokości. Jej kwiaty są rurkowate, zebrane w drobnych koszyczkach. Zdarza się, że ambrozja bylicolistna jest mylona z komosą białą. Jest też podobna do bylicy pospolitej.

Ambrozja bylicolistna – czy to tylko niepotrzebny chwast?

Nasiona ambrozji rozprzestrzeniają się w błyskawicznym tempie. Po tym, jak opadną w pobliżu roślin macierzystych, przenoszone są dalej przez wodę, ptaki, wiatr lub człowieka. W przypadku niekorzystnych warunków potrafią przetrwać kilka lat, zanim wykiełkują.

Samo kiełkowanie przebiega bardzo szybko. Co więcej, ambrosia artemisiifolia ma duże zdolności regeneracyjne. To wszystko sprawia, że może pojawić się na dużym terenie w krótkim czasie. Niestety nie jest to sytuacja korzystna dla roślin znajdujących się w jej otoczeniu. Wszystko przez to, że ambrozja bylicolistna zabiera im dostęp do wody, promieni słonecznych oraz składników odżywczych.

Ambrozja bylicolistna ogranicza wzrost innych roślin i jest gospodarzem dla różnych szkodników. Jej obecność nie jest niczym pożądanym, ponieważ powoduje znaczne straty w uprawach. Jednak czy jest to roślina, która jest wyłącznie niepotrzebnym chwastem? Nie, ponieważ może być stosowana jako składnik mieszanek pokarmowych dla zwierząt. Wykorzystywana jest jako pokarm dla owiec, bydła oraz świń.

Co więcej, ta roślina, która pochodzi z Ameryki Północnej, zawiera składniki o działaniu prozdrowotnym. Dlatego od lat wykorzystywana jest w medycynie ludowej.

Ambrozja bylicolistna – dlaczego znalazła zastosowanie w medycynie ludowej?

Co zadecydowało o tym, że ambrozja bylicolistna stosowana jest od lat w medycynie ludowej (przede wszystkim na terenie Europy Wschodniej)? Odpowiedzią na to pytanie są m.in. laktony seskwiterpenowe.

To grupa licząca ponad 5000 związków będących metabolitami wtórnymi występującymi zarówno w roślinach wyższych, jak i grzybach, porostach oraz mchach. Laktony seskwiterpenowe należące do tej grupy wykazują wielokierunkowe działanie. Zmniejszają stan zapalny, łagodzą ból, a także działają antynowotworowo, przeciwpasożytniczo, przeciwwirusowo, antybakteryjnie, przeciwwirusowo.

Silnie uczulający pyłek ambrozji

Ambrozja bylicolistna znalazła zastosowanie w medycynie ludowej. Jednak więcej mówi się na temat tego, jaka jest jej szkodliwość. Ambrozja nie tylko konkuruje z roślinami uprawnymi o dostęp do wody itd., powodując straty w uprawach.

Jak się okazuje, może mieć zły wpływ na samopoczucie niektórych osób, ponieważ jej pyłek jest wysoce uczulający. Choć znanych jest 40 gatunków tej rośliny, najsilniejsze właściwości uczulające wykazują 2 z nich – ambrozja bylicolistna oraz ambrozja trójdzielna.

Na obszarach, gdzie występuje dużo tych roślin, objawy alergii pojawiają się przy stężeniu od 200 ziaren pyłku/m3 powietrza. Wartości te różnią się w zależności od miasta. Przykładowo duże stężenie odnotowano m.in. w Krakowie, Wrocławiu, Szczecinie, a średnie w Bydgoszczy i Warszawie. Z kolei krajami o wysokim stężeniu pyłków tych roślin są m.in. Włochy czy Węgry. Obserwuje się je także w niektórych regionach Francji, Austrii i na terenie krajów bałkańskich.

Jakie objawy daje nadwrażliwość na pyłek ambrozji? Wśród nich wymienia się m.in.:

• kichanie,
• katar,
• podrażnienie oczu,
• uczucie „drapania” w gardle.

U osób, które wykazują nadwrażliwość na pyłek tej rośliny, istnieje ryzyko wystąpienia tzw. reakcji krzyżowych . Mogą one pojawić się po kontakcie z alergenami ekstraktu pozyskiwanego z koszyczków rumianku. Dlatego zwróć uwagę, czy nie jest on jednym ze składników używanych przez Ciebie kosmetyków. Ponadto reakcje krzyżowe mogą wystąpić po kontakcie z pyłkiem bylicy.