Gruczolakowłókniak piersi (łac. fibroadenoma) jest częstym łagodnym nowotworem spotykanym głownie u młodych kobiet. Daje on obraz wyczuwalnego zgrubienia lub guzka w piersi, zwykle pojedynczego. Fibroadenoma może zmieniać swoją wielkość na skutek wpływów hormonalnych, laktacji lub niektórych czynników wzrostu. Gruczolakowłókniak ma tendencję do samoistnego ustępowania, lecz czasami wymagane jest jej chirurgiczne usunięcie.
Gruczolakowłókniak piersi – przyczyny, objawy, diagnostyka i leczenie
Spis treści
Czym jest gruczolakowłókniak piersi?
Gruczolakowłókniak piersi jest łagodnym nowotworem powstającym u młodych kobiet i dojrzewających dziewcząt – zwykle między 15 a 25 rokiem życia. Przypuszcza się, że fibroadenoma nie należy do typowych rozrostów nowotworowych – jej powstanie wynika prawdopodobnie z zaburzenia prawidłowego procesu rozwojowego piersi lub jest efektem nadmiernego rozrostu tkanek piersi. Gruczolakowłókniak jest częstą zmianą – u pacjentek, u których wykonano biopsję guzka piersi, 50% przebadanych zmian okazało się fibroadenomą, zaś u kobiet przed 20 rokiem życia aż 75%.
Przyczyny powstania gruczolakowłókniaka piersi
Przyczyny powstawania gruczolakowłókniaka piersi nie zostały ostatecznie określone. Uważa się, że istnieje zwiększone ryzyko wystąpienia tej zmiany u osób, u których w najbliższej rodzinie wystąpiły przypadki raka piersi. Przypadki gruczolakowłókniaków piersi odnotowywane są częściej w populacjach o wyższym statusie socjoekonomicznym oraz u osób rasy czarnej.
Objawy gruczolakowłókniaka piersi
Gruczolakowłókniak jest zwykle niebolesną, pojedynczą zmianą zlokalizowaną najczęściej w górnym zewnętrznym kwadrancie piersi. Fibroademona daje obraz dobrze odgraniczonego, gładkiego, okrągłego lub owalnego guzka w piersi o konsystencji gumy, przesuwalnego względem podłoża, wielkości kilku centymetrów – zwykle od 1 do 2 cm.
Rzadziej zdarzają się przypadki obecności mnogich gruczolakowłókniaków w jednej lub obu piersiach. Olbrzymie gruczolakowłókniaki (o wielkości powyżej 5 cm) zdarzają się u kobiet w ciąży oraz w okresie laktacji. Przypadki olbrzymich fibroadenoma odnotowuje się również u młodych dziewcząt (tzw. gruczolakowłókniaki młodzieńcze) – charakteryzują się one gwałtownym wzrostem, powodują powstanie asymetrii piersi i jej zniekształcenie.
Niekiedy, zwłaszcza u starszych kobiet, zmiana może być niewyczuwalna w czasie badania palpacyjnego – u tych pacjentek zwykle można ją uwidocznić w mammografii. Gruczolakowłókniak może zwiększać swoje rozmiary pod wpływem żeńskich hormonów płciowych (estrogenów i progesteronu) w końcowej fazie cyklu miesiączkowego oraz w czasie laktacji. Gruczolakowłókniak po menopauzie może ulec zmianom zanikowym oraz wapnieniu.
Rozpoznanie gruczolakowłókniaka piersi
Badaniem „pierwszego rzutu”, które zwykle pozwala na wstępne rozpoznanie zmiany guzowatej w piersi powinno być badanie palpacyjne – przez samą pacjentkę w ramach samokontroli piersi lub badanie lekarskie. Dalsza diagnostyka zmiany opiera się na następujących badaniach:
- USG piersi,
- biopsji cienkoigłowej,
- mammografii,
- biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej.
USG piersi pozwala na określenie charakteru zmiany i odróżnienie jej od zmian torbielowatych. W części przypadków obraz zmiany w badaniu ultrasonograficznym może wykazywać cechy charakterystyczne dla raka piersi (np. nierówne granice zmiany), stąd konieczność wykonania dalszej diagnostyki np. biopsji cienkoigłowej. Kolejnym badaniem wykorzystywanym w diagnostyce zmian guzowatych piersi jest mammografia – badanie dedykowane przede wszystkim kobietom starszym, o ograniczonym zastosowaniu u młodych kobiet, czy dziewcząt. Badaniem o wysokiej jakości jest biopsja aspiracyjna cienkoigłowa – pozwala ona na określenie z dużą precyzją, czy badana zmiana ma charakter łagodny, czy złośliwy, a także, jeśli jest to zmiana łagodna – czy wykazuje cechy charakterystyczne dla gruczolakowłókniaka.
Leczenie gruczolakowłókniaka piersi
W przypadku, gdy wyniki przeprowadzonych badań sugerują rozpoznanie gruczolakowłókniaka, wdrażane jest następujące postępowanie:
- Kobiety przed 35 rokiem życia winny pozostać pod regularną kontrolą – co 6 miesięcy, aż do ukończenia 35 roku życia. Zmiana w tym czasie może ulec całkowitej regresji (zanikowi), albo zmniejszyć swoje rozmiary – w tym przypadku kobieta pozostaje pod kontrolą specjalisty, aż do całkowitego ustąpienia zmiany.
- W sytuacji, gdy zmiana powiększa się, lub nie zmienia się, ale kobieta przekroczyła 35 rok życia, zalecane jest jej usunięcie chirurgiczne z marginesem zdrowej tkanki.
Rokowanie w przebiegu gruczolakowłówkniaka piersi
Znaczna część gruczolakowłókniaków z wiekiem może ulec spontanicznemu zanikowi. Niektóre utrzymują się przez lata w niezmienionej formie, a pozostałe, rzadko, mogą zwiększać swoje rozmiary w miarę upływu czasu. Badania dowiodły, że u pacjentek z rozpoznanym gruczolakowłókniakiem piersi występuje 1,6 – 2,6 – raza wyższe ryzyko wystąpienia raka sutka, niż u kobiet bez tego rozpoznania. Natomiast ryzyko przemiany złośliwej fibroadenoma jest niewielkie - ocenia się je między 0,002 – 0,0125%.
Wypowiedź ginekologa na temat gruczolakowłówkniaka
WYPOWIEDŹ GINEKOLOGA
Gruczolakowłókniak jest łagodnym guzem piersi, często występującym u kobiet przed 30. rokiem życia. Kiedy pod wpływem dużej ilości estrogenów dochodzi do rozrostu tkanki łącznej włóknistej, a w mniejszym stopniu nabłonka gruczołu mlekowego, powstaje gruczolakowłókniak.
W około 13-20% przypadków pojawiają się guzy mnogie, które po przekwitaniu ulegają procesowi regresji i zwapnieniu. W ok. 2% przypadków gruczolakowłókniak może ulec zezłośliwieniu.
Gruczolakowłókniak jest niebolesny, dobrze odgraniczony i przesuwalny względem podłoża i skóry. Ma okrągły lub owalny kształt, średnicę zazwyczaj kilku centymetrów, jego powierzchnia jest gładka lub zrazikowa, a konsystencja spoista i elastyczna.
Zwykle jego wzrost postępuje wolno, istnieją jednak czynniki, które przyspieszają jego wzrost i są to: ciąża, hormonalna terapia zastępcza oraz hormonalne preparaty antykoncepcyjne.
Gruczolakowłókniak jest guzem, który w większości przypadków poddawany jest jedynie obserwacji i nie wymaga leczenia. Jego ewentualne usunięcie ma na celu rozpoznanie histopatologiczne lub charakter kosmetyczny.
Bibliografia
W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach. Dowiedz się więcej o tym, jak dbamy o jakość naszych treści.
- Wendie A. Berg, Jessica Leung, “Diagnostic Imaging: Breast”, Wydawnictwo Elsevier, 2019,
- Giovanni Falconieri, Janez Lamovec, Abiy Ambaye, „Breast Pathology”, Wydawnictwo Eurospan, 2012.
Opublikowano: 08.09.2014;
aktualizacja: 20.02.2021
Oceń:
4.4
Ten tekst został napisany przez Eksperta, który posiada kierunkowe wykształcenie oraz doświadczenie. Nawiązując współpracę z autorytetami w danej dziedzinie nauki serwis Wylecz.to dba o najwyższą jakość i wiarygodność informacji publikowanych w serwisie. W Wylecz.to opieramy się na EBM (Evidence Based Medicine) – medycynie opartej na faktach i wiarygodnych źródłach.
Marcin Fajkis
Lekarz
Lekarz, specjalista onkologii klinicznej. Absolwent Wydziału Lekarskiego w Katowicach Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach.
442
Komentarze i opinie (0)