Ból podczas stosunku przy wejściu do pochwy – możliwe przyczyny, jak leczyć?

Ból podczas stosunku – z czego wynika?

Ból podczas stosunku jest określany jako również ból genitalno-miedniczy lub zaburzenia penetracji.

Składają się na niego dwie jednostki chorobowe: dyspareunia i pochwica. Dolegliwości bólowe podczas odbywania stosunku płciowego mogą być również wynikiem wulwodyni.

Częstość występowania takich dolegliwości w ogólnej populacji Polek szacuje się na około 13%, jednak rośnie ona wraz z wiekiem pacjentek – w wieku okołomenopauzalnym wynosi ona aż 39%.

Ból podczas stosunku – jakie są kryteria diagnostyczne?

W celu zdiagnozowania u pacjentki bólu genitalno-miedniczego konieczne jest występowanie u pacjentki przez okres minimum 6 miesięcy co najmniej jednego z poniższych objawów:

• trudności z penetracją pochwy podczas stosunku;
• ból pochwy lub ból w obrębie miednicy podczas stosunku;
• strach przed bólem podczas współżycia;
• zwiększone napięcie mięśni dna miednicy podczas stosunku.

Dodatkowo należy także wykluczyć podłoże psychiczne dolegliwości, występowanie problemów w związku z partnerem, a także wykluczenie innych chorób, które mogą przyczyniać się do występowania podobnych objawów.

Ból podczas stosunku – jakie są możliwe przyczyny bólu?

Jak wcześniej wspomniano, ból podczas stosunku może wyć wywołany przez różne jednostki chorobowe. Każda z nich ma różne przyczyny.

Przyczyny dyspareunii to między innymi:

• infekcje sromu i pochwy - np. zapalenie przedsionka pochwy;
• suchość pochwy;
• atrofia błony śluzowej pochwy;
• endometrioza;
• czynniki psychogenne;
• torbiele jajników;
• nieprawidłowości budowy błony dziewiczej;
• niedorozwój przedsionka pochwy;
• przerost warg sromowych.

Wulwodynia jest określana jako neuropatyczne dolegliwości bólowe – pieczenie, przewlekły świąd, kłucie – niespowodowane żadną przyczyną organiczną lub zapalną. Podejrzewa się, że jej przyczyną może być przewlekły stres - co oznacza, ze do bólu podczas stosunku mogą prowadzić przyczyny psychologiczne. Podejrzewa się także przyczyny hormonalne lub neuroproliferacyjne.

Pochwica wynika z mimowolnego, utrzymującego się lub nawracającego skurczu mięśni zewnętrznej części pochwy. Przyczyną tego skurczu jest najczęściej to, że pacjentka spodziewa się bólu.

Inne przyczyny, które mogą doprowadzić do skurczu pochwy to między innymi:

• suchość pochwy;
• lęk przed ciążą;
• przemoc o charakterze seksualnym w przeszłości, bądź złe wspomnienia związane ze współżyciem w przeszłości.

Ból przy stosunku może być też powodowany przez zaburzenia hormonalne.

• Dyspareunia

Dyspareuria najczęściej występuje w dwóch grupach wiekowych – we wczesnym okresie dojrzewania płciowego oraz w okresie okołomenopauzalnym i postmenopauzalnym.

Dyspareuria cechuje się bólem przed stosunkiem, w trakcie stosunku, a także po nim. Dolegliwości mogą pojawiać się w obrębie narządów płciowych, w okolicy sromu, w miednicy, a także w mniej oczywistych miejscach – np. w dolnej części pleców.

• Wulwodynia

Wulwodynia to przewlekły ból sromu, który może pojawiać się nawet bez stymulacji zewnętrznej, czy głębokiej penetracji. Problem ten. dotyczy najczęściej pacjentek po 30 roku życia.

Przyczyna wulwodynii często jest bardzo trudna to zidentyfikowania.

• Pochwica

W przypadku pochwicy dolegliwości bólowe wynikają ze skurczu 1/3 zewnętrznej części pochwy. Skurcz może być wywołany bólem, bądż tym, że kobieta spodziewa się bólu.

Suchość pochwy – czy może być przyczyną bólu podczas stosunku?

Suchość w obrębie narządów płciowych jest jedną z możliwych przyczyn odczuwania dolegliwości bólowych podczas stosunku. Wynika to z faktu, że nieprawidłowe nawilżenie pochwy podczas stosunku może prowadzić do mikrourazów nabłonków pochwy i sromu.

Przewlekła suchość pochwy może pojawić się na przykład po menopauzie.

Ból podczas stosunku po porodzie przez cesarskie cięcie

Kobiety, które rodziły dzieci drogą cięcia cesarskiego są narażone na odczuwanie dyskomfortu podczas stosunku płciowego. Wynika to z większego napięcia mięśni dna miednicy, które może pojawić się w niektórych przypadkach po cesarskim cięciu.

Zwiększone napięcie mięśni dna miednicy może powodować ból podczas stosunku. Nie jest to jednak problem dotyczący tylko kobiet po porodzie drogą cesarskiego cięcia. Może też pojawić się np. u kobiet, które intensywnie ćwiczą.

Dolegliwości bólowe związane ze współżyciem – leczenie dyspareunii

Wybór metody leczenia zależy między innymi od przyczyny bólu, dlatego w leczeniu bólu bardzo ważne jest jej precyzyjne ustalenie.

Lekarz, po zidentyfikowaniu przyczyny bólu podczas stosunku dobierze odpowiednie leczenie. Mogą to być antybiotyki, leki przeciwgrzybiczne czy środki hormonalne. Leczenie bólu jest dostosowane do danej pacjentki.

Jeśli przyczyną dolegliwości jest suchość narządów płciowych pomocne w zmniejszeniu dolegliwości może być zastosowanie lubrykantów lub innych środków, które nawilżą pochwę.

Kobietom, u których ból jest spowodowany skurczem mięśni dna miednicy pomóc może fizjoterapia uroginekologiczna. Współpraca z odpowiednim fizjoterapeutą pomoże zmniejszyć, a nawet zwalczyć odczuwane dolegliwości.

Jeśli przyczyną bólu w obrębie układu rozrodczego są negatywne przekonania i przyczyny psychologiczne, pomocna w ich zwalczaniu jest terapia i współpraca z psychologiem bądź psychoterapeutą.